دونالد ترامپ به طور ناگهانی دستور بازگشت نیروهای امریکا در سوریه را صادر کرد. این نیروها که تعدادشان حدود ۲ هزار نفر است بیشتر در مناطق شمال شرقی سوریه و در جوار نیروهای کرد سوری مستقر هستند. ترامپ پس از اینکه این نیروها را «قهرمانان سراسر جهان» نامید، در قالب پیامی در توئیتر گفت که ما در مقابل داعش پیروز شدهایم و نظامیان ما به خانه برمیگردند. ترامپ همچنین در پاسخ به انتقادات به وی در مورد این دستور گفت که امریکا پلیس خاورمیانه نیست. ما چرا باید برای دشمنان و برای سوریه بجنگیم و آنجا بمانیم و نیروهای داعش را برای آنها و برای ایران بکشیم؟ زمان آن رسیده که بر کشور خودمان متمرکز شویم و جوانان خودمان را به کشور بازگردانیم.
این تصمیم با انتقادات برخی نمایندگان سنا در مورد چگونگی انجام آن مواجه شد و به ویژه برنی سندرز در این رابطه گفت که فرآیند بازگرداندن نیروهای نظامی ما بایستی حساب شده و در تعامل با متحدانمان باشد و این فرآیندی نیست که ترامپ رئیسجمهور دمدمی مزاج امریکا بتواند انجام دهد. با این وجود نکته مهم در اینجا بیان چرایی خروج ناگهانی نیروهای امریکایی از سوریه است. در درجه اول به نظر میرسد که ادعای نقش نیروهای نظامی امریکا حاضر در سوریه در مبارزه با داعش بیش از آنکه به واقعیت نزدیک باشد، صرفاً حربهای برای اقدامات روانی علیه ایران و البته اقدامات نظامی ترکیه علیه نیروهای کرد است؛ امریکا از زمان نابودی حاکمیت داعش در سوریه در اواسط سال گذشته مدعی حضور پرتعداد نیروهای ایرانی در سوریه و اهمیت خروج این نیروها از سوریه است. گذشته از این ادعای واهی، این گفته «ست مولتون» از اعضای ارشد کمیته خلع سلاح مجلس نمایندگان امریکا برای نادرستی ادعای مقابله با داعش کافی است. وی میگوید: «ما نیروهای خود را به سوریه فرستادیم تا با ایران مقابله کنند و خروج آنها از سوریه بستگی به خروج نیروهای ایرانی دارد نه به شکست و یا هر اقدام داعش.»
در درجه دوم این اقدام ترامپ در زمان کنونی بیش از هر چیز در راستای کاهش فشارهای داخلی علیه وی انجام شده است. ترامپ طی هفتههای اخیر با فشارهای داخلی قابلتوجهی در مورد طرح مجدد استیضاح وی از جانب دیوان عالی کشور و نیز محکومیت وکیل سابق مواجه است. به علاوه یک گزارش درباره دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ امریکا نیز اعلام کرد که این دخالت بسیار گستردهتر از آن است که تصور میشد. بازگرداندن نیروهای امریکایی میتواند نقش موثری در کاهش این فشارهای بر ترامپ در افکار عمومی که خاطره خوبی از کشته شدن بیش از ۴ هزار نظامی امریکایی در عراق ندارند، ایفا کند. از این گذشته به نظر میرسد که این تصمیم ترامپ نیز در ادامه تصمیمات قبلی نظیر فشار بر کشورهای عربی جهت خرید بیشتر تسلیحات از امریکا و تأمین تمام و کمال هزینههای امنیتی خود، بر محور منافع اقتصادی اتخاذ شده است. نگاه بیشتر داخلی ترامپ در راستای کاهش هزینههای نظامی در ورای مرزهای این کشور به همراه شکست سیاستهای امریکا و متحدانش در قبال دولت سوریه باعث میشود وی که در فروردین امسال موضوع خروج این نیروها از سوریه را مطرح کرده بود، حال درصدد تحقق کامل آن برآید.
در درجه بعدی به نظر میرسد که این اقدام ترامپ در هماهنگی با ترکیه در گفتوگوی تلفنی وی با اردوغان رئیسجمهور ترکیه انجام گرفته است. از آنجا که به نظر میرسد که بهانه اصلی ترامپ برای تداوم حضور نیروهای نظامی امریکا در سوریه مقابله با داعش بوده است، حال با از بین رفتن حاکمیت داعش در سوریه، حضور نیروهای امریکایی محلی از اعراب نخواهد داشت؛ بنابراین میتوان گفت که با خروج امریکا از سوریه ترکیه عهدهدار ادامه سیاستهای میدانی واشنگتن در این کشور است. در عین حال، خروج نیروهای امریکایی آزادی عمل بیشتری به آنکارا در عملیات در مناطق کردنشین سوریه میدهد. به نظر میرسد که در این مرحله از تحولات، اهمیت کردها برای امریکا بعد از استفاده از توان بالای نظامی و ژئوپلتیک آنها در نبرد با داعش و سایر گروههای تروریستی کاهش یافته است. در مجموع به نظر میرسد که خروج نظامیان امریکایی از سوریه از طرفی پیروزیهای حقیقی محور مقاومت و روسیه علیه داعش را به اثبات میرساند و از طرف دیگر به نظر میرسد که افزایش رویکردهای تهاجمی برخی از بازیگران منطقهای نظیر ترکیه و رژیم صهیونیستی در سوریه را به همراه خواهد داشت.