برای اولین بار مذاکرات سیاسی طرفهای یمنی با موفقیت نسبی همراه بود که با استقبال جامعه جهانی مواجه شد. هرچند ناظران معتقدند این توافق هم مبهم و هم روی کاغذ بوده است و باید منتظر زمان ماند تا دید چگونه عملیاتی میشود و نتایج خود را روی زمین نشان میدهد، اما آنچه مشخص است این توافق باعث شده انصارالله در جهان به رسمیت شناخته شود.
به گزارش جوان، طرفهای یمنی روز پنج شنبه در پایان نشست صلح خود در سوئد که تحت نظارت سازمان ملل برگزار شد، با توقف فوری درگیریها در شهر ساحلی الحدیده و خارج کردن گروههای مسلح از این شهر توافق کردند. بر اساس این توافق، تمام نیروهای انصارالله و ائتلاف سعودی و اماراتی از الحدیده خارج میشوند و نیروهایی که سازمان ملل آنها را «نیروهای محلی» خوانده، جایگزین میشوند. هنوز معلوم نیست رهبری این نیروهای محلی چگونه انتخاب خواهد شد، اما رهبران انصارالله تأکید کردند وضعیت فعلی تا حدود زیادی حفظ خواهد شد. «محمد عبدالسلام» رئیس هیئت صنعا در مذاکرات سوئد گفت: «مقامات محلی فعلی در الحدیده با هماهنگی سازمان ملل، مقامات رسمی این استان باقی خواهند ماند و بر مسائل امنیتی آن اشراف کامل خواهند داشت»، این در حالی است که نیروهای امنیتی محلی به کار خود در بنادر استان الحدیده ادامه خواهند داد.
بندر الحدیده در سواحل غربی یمن واقع است و اهمیت استراتژیکی زیادی دارد. عربستان و امارات در طول چند ماه گذشته تلاشهای زیادی به کار گرفتند تا این شهر بندری را به تسلط خود درآورند که با مقاومت سرسختانه انصارالله مواجه شدند. گروههای حقوق بشری و دیپلماتهای سازمان ملل به صورت جدی هشدار دادهاند اگر فعالیتهای این بندر مختل شود وضعیت بحرانی یمنیها بدتر و سختتر خواهد شد. توافق روز پنج شنبه بنابر گفته طرفهای یمنی تنها مربوط به بندر الحدیده و شهر تعز میشود و بیانگر یک توافق کلی درباره جنگ یمن نیست. این توافق از روز گذشته اجرایی شده و افراد مسلح باید ظرف ۱۴ روز از این شهر و بندر آن عقبنشینی کنند. بر اساس توافق قرار شده نیروهای سازمان ملل هدایت بندر الحدیده را به دست گیرند. مقامات انصارالله تأکید کردند این جنبش پیشتر با این پیشنهاد سازمان ملل موافقت کرده، اما ظاهراً ائتلاف سعودی و حامیان آنها مخالف بودند. عبدالسلام خاطرنشان کرد: «هیئت صنعا تمایل خود را بر دور نگه داشتن شهر الحدیده از هرگونه عملیات نظامی اعلام کرد و چند پیشنهاد در این زمینه ارائه داد. این در حالی است که سازمان ملل نیز با نقش نظارتی خود بر بندر الحدیده که پیشنهاد هیئت قبلی صنعا بوده مخالفت نکرد ومخالف اصلی این پیشنهاد انگلیس و امریکا بودهاند.» این توافق دقیقاً روزی به دست آمد که کنگره امریکا با طرح قطع کمک به ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در یمن رأی مثبت داد. این طرح با ۶۰ رأی موافق در برابر ۳۹ رأی مخالف تصویب شد.
انصارالله: منعطف بودیم
این اولین بار است که در طول تقریبا چهار سال تجاوز عربستان سعودی و امارات، طرفهای یمنی به توافقی دست پیدا میکنند؛ مسئلهای که باعث امیدواری ناظران و جامعه بینالمللی شده است. گفتوگوهای صلح یمن از یک هفته پیش در استکهلم سوئد میان دو هیئت صنعا و ریاض آغاز شده بود و چهارمین دور گفتوگوهایی بود که صورت میگرفت. در سه دوره پیشین طرفین موفق نشده بودند به هیچ دستاوردی برسند. مارتین گریفیتس، نماینده سازمان ملل در امور یمن که گفته میشود سخت برای رسیدن به این توافق کار کرده اعلام کرد، «برای اولین بار در این درگیری، مکانیسمی قوی برای بررسی و اجرای توافقنامه وجود دارد». طرفهای یمنی نیز مواضع مثبتی درباره این توافق اتخاذ کردند. سخنگوی انصارالله اعلام کرد: «آنچه در مرحله اخیر به دست آمد، خوب و مثبت است. منعطف بودیم و به گواه سازمان ملل، کار زیادی انجام دادیم. آرزو داریم که فقط برای توقف جنگ و لغو محاصره کشورمان بازگردیم و امیدواریم سازمان ملل به ایفای نقش خود ادامه دهد» خالد یمانی، وزیر خارجه دولت تحت حمایت عربستان ضمن استقبال از این آتشبس، آن را گامی بزرگ از زمان شروع جنگ در این کشور خواند. انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه امارات با اعلام اینکه توافق «دستانداز» زیادی دارد، مدعی شد: ائتلاف عربی به ممانعت از عملیات نظامی در شهر الحدیده و بندر آن به خاطر غیرنظامیان و زیرساخت انسانی پایبند بود و امروز این بندر میتواند نقش مهمی در سطح تجاری و انسانی باشد.
در همین حال اکثر کشورها از جمله مصر، ترکیه، امریکا، کویت و ایران از این توافق حمایت کردند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران با استقبال از توافق آتشبس گفت: «این توافق نشان میدهد گروههای یمنی حاضر در گفتوگوها به دقت و درستی شرایط اسفبار مردم یمن را درک کرده و برای جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع، دسترسی مردم به کمکهای انسانی را بر منافع گروهی خود ترجیح دادند.»
با وجود اینکه توافق روز پنج شنبه روزنهای از امید را برای پایان دادن به جنگ یمن فراهم آورده، اما ناظران معتقدند این توافق روی کاغذ بوده و با ابهاماتی همراه است از جمله اینکه رهبری «نیروهای محلی» را چه کسی باید انتخاب کند. از طرف دیگر، عملکرد ائتلاف سعودی و حامیان بینالمللی آنها بهویژه امریکا باعث شده رهبران انصارالله با تردید نسبت به نیت واقعی سعودیها و اماراتیها نگاه کنند. محمد عبدالسلام خواستار هشیاری کامل نیروهای انصارالله و طرفداران آنها در جبهههای الحدیده و تعز شد و گفت: تاکنون نشانههایی از رفتن کشورهای متجاوز و توقف جنگ وجود ندارد.
مشروعیت انصارالله
هنوز معلوم نیست اجرای توافق روی زمین چگونه پیش خواهد رفت، اما ناظران این توافق را فینفسه پیروزی بزرگی برای انصارالله میدانند. سید هادی سید افقهی، کارشناس و پژوهشگر مسائل بینالملل درباره دستاوردهای توافق گروههای یمنی در سوئد برای جنبش انصارلله یمن گفت، این توافق یک پیروزی سیاسی برای جنبش انصارالله است، چون قبلاً طرفداران عربستان میگفتند اعضای این جنبش کودتاچی هستند. این کارشناس افزود:، اما اکنون وقتی سازمان ملل از جنبش انصارالله یمن برای گفت: وگو دعوت میکند، نشانه مهمی از به رسمیت شناختن نماینده بخش وسیعی از مردم یمن است که مناطق راهبردی را در این کشور تحت کنترل دارد. کارشناسان سعودی نیز تحلیل مشابهی دارند. عمر بن عبدالعزیز، فعال و تحلیلگر سعودی در صفحه توئیتر خود نوشت: صنعا آزاد شد؟ نه. قدرت انصارالله مهار شد؟ نه. انصارالله درجهان به رسمیت شناخته شد؟ بله. قدرت و نفوذ انصارلله بیشتر شد؟ بله. ایران از یمن خارج شد؟ نه. قدرت موشکی انصارلله از بین رفت؟ نه. جنگ یمن درشرایطی آغاز شد که انصارالله کودتاگر بود و درحالی به پایان رسید که یک بازیگر بینالمللی معتبر شده است.
ایستادگی مردم یمن
رئیس کمیته عالی انقلابی یمن میگوید اگر ارتش و کمیتههای مردمی یمن ایستادگی نمیکردند، ماهیت تجاوزگرایانه نظامهای حاکم بر امریکا، عربستان و امارات عربی متحد برملا نمیشد.
محمد علی الحوثی، رئیس کمیته عالی انقلابی یمن در صفحه توئیتر خود نوشت: وجود بیش از ۵ هزار مورد نقض جداگانه حقوق بشر و بین الملل به دست متجاوزان امریکایی-سعودی-اماراتی و همپیمانان آنها در یمن و وجود گرسنگی و وبا شورای امنیت و کشورهای جهان را به متوقف کردن این جنایتها موظف میکند. اگر ارتش و کمیتههای مردمی در کنار مردم یمن ایستادگی نمیکردند، ماهیت این نظامهای متجاوز برملا نمیشد.