در چهارمین هفته اعتــراضـات جلیقهزردها به سیاستهای اقتصادی دولت امانوئل ماکرون، پلیس فرانسه کنترل اوضاع را از دست داده و برای مقابله با موج اعتراضات به دستگیری و خشونت گسترده روی آورده است تا جایی که روز شنبه بیش از هزار نفر از معترضان را بازداشت کرد و یک نفر هم در اعتراضات خیابانی کشته شد. روند اعتراضات بسیار گستردهتر از آن است که دولت فرانسه فکر میکند با سیاست پلیسی میتواند کنترل اوضاع را به دست بگیرد.
عقبنشینی امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه از طرح مالیاتی خود و تهدید پلیس به مقابله سخت با معترضان، هیچ یک نتوانسته آتش اعتراضات گستردهای را که از سه هفته پیش در این کشور شعلهور شده خاموش کند و معترضان موسوم به جلیقهزردها طبق وعده قبلی خود دیروز هم در شهرهای فرانسه اعتراضات گستردهای را برگزار کردند؛ اعتراضاتی که از همان ابتدا با خشونت پلیس تا بن دندان مسلح مواجه شده که از اولین ساعات صبح برای مقابله با معترضان آماده شده بود. به گزارش خبرگزاری رویترز، پلیس در پاریس با توسل به گاز اشکآور درصدد متفرق کردن معترضانی برآمد که در چهارمین تعطیلات آخر هفته دست به اعتراضات ضد دولتی زدند. پس از خشونتهای شنبه گذشته، نزدیک به ۹۰ هزار نیروی امنیتی در خیابانها مستقر شدند. حدود ۸ هزار نیروی پلیس و ۱۲ خودروی زرهی فقط به خیابانهای پاریس اعزام شدند. تصاویر ویدئویی منتشر شده حاکی از چندین مورد شلیک گاز اشکآور برای متفرق کردن معترضان است. منابع فرانسوی از استفاده نیروهای امنیتی فرانسه از ماشینهای آبپاش برای پراکنده کردن تظاهراتکنندگان جلیقه زرد خبر دادند. تصاویر منتشر شده نشان میدهد که پاریس به میدان جنگ پلیس و معترضان تبدیل شده است. همچنین پلیس فرانسه در خیابان شانزهلیزه پاریس با معترضان درگیر شد. معترضان بار دیگر شعارهایی علیه رئیسجمهور فرانسه سر دادند و از او خواستند استعفا دهد.
شبکه فرانس ۲۴ به نقل از معاون وزیر کشور فرانسه گزارش کرد: «حدود ۳۱ هزار نفر از جلیقهزردها تاکنون در تظاهرات روز شنبه در سراسر این کشور به خیابانها آمدهاند». معاون وزیر کشور فرانسه در این باره گفت: «یک هزار نفر نیز تاکنون در جریان این تظاهرات بازداشت شدهاند». به گزارش خبرگزاری فرانسه، بیش از ۸ هزار معترض نیز در خیابانهای پاریس به تظاهرات پرداختند. گفته میشود، یک دانشآموز در تظاهرات دیروز کشته شده است که با این احتساب، تعداد کشتههای جنبش اعتراضی در یک ماه گذشته به چهار نفر افزایش یافت. همچنین دهها نفر در تظاهرات دیروز زخمی شدهاند. شبکه بیبیسی شمار تظاهرکنندگانی را که در خیابان شانزهلیزه پاریس جمع شدهاند ۵ هزار نفر اعلام کرد. روزنامه لوموند، هم گزارش داد که نیروهای پلیس کیف دستی مردم را بازرسی کرده و اشیایی مانند کلاه ایمنی را توقیف میکند. تصاویر خشونت مأموران پلیس در مقابل تظاهرکنندگان در شبکههای اجتماعی دست به دست شده و انتقادهای زیادی را برانگیخته است. شمار سه برابری نیروهای پلیس نسبت به تعداد معترضان حاکی از این است که دولت در مقابل کنترل اوضاع به بنبست خورده است و به سیاست سرکوب و زور روی آورده است.
مطالبات معترضان
پلیس فرانسه تلاش میکند با بازداشتهای گسترده و ایجاد ارعاب در بین مردم بتواند کنترل اوضاع را در سراسر کشور به دست بگیرد، اما روند اعتراضات نشان میدهد که هیچ علامتی از کاهش اعتراضات در فرانسه دیده نمیشود و مطالبات معترضان همچنان در حال افزایش است. دیروز در شبکههای اجتماعی لیستی از درخواستهای جلیقهزردها منتشر شد که «حذف بدهیهای مالیاتی، خروج از اتحادیه اروپا، خروج از سازمان ناتو، ممنوع شدن استفاده از بطریهای پلاستیکی و افزایش حداقل دستمزد» بخشی از این خواستهها است. این اعتراضات چنان دولت را فلج کرده که برخی منابع از کنارهگیری تعدادی از مقامات ارشد در فرانسه خبر میدهند. شبکه اسکاینیوز دیروز در گزارشی اعلام کرد که احتمال برکناری ادوارد فیلیپ، نخستوزیر فرانسه وجود دارد. اعتراضات در ابتدا تنها به جلیقهزردها محدود میشد، اما با گسترده شدن اعتراضات، گروههای دیگری نیز به این جنبش پیوستند. پرستاران نیز حمایت خود را از معترضان دولت اعلام کردند. یکی از پرستاران با اشاره به کافی نبودن حقوق و دستمزدها گفت: «اینجا آمدهایم تا به دولت بگوییم باید پنبهها را از گوشهایش بردارد و خشم مردم را که اینجا آمدهاند بشنود و گرنه تظاهرات در این شرایط با این ایستگاههای بازرسی، در سرما و باران غمانگیز است». بر اساس گزارشها، ۷۸ درصد از شهروندان فرانسوی از اعتراضات جلیقهزردها حمایت میکنند. به گزارش انبیسینیوز، اتحادیه کارکنان پلیس فرانسه، همزمان با موج جدید تظاهرات ضد سیاستهای اقتصادی دولت، دست به اعتصاب زد.
جنبشی متفاوت از ۱۹۶۸
برخلاف تصورات عمومی که جنبش جلیقهزردها را یادآور اعتراضات دانشجویی می۱۹۶۸ میدانند، تحلیلگران نظر متفاوتی از اعتراضات اخیر در فرانسه دارند. گیلبرت مرسیل، روزنامهنگار فرانسوی روز شنبه در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک، درباره اعتراضات اخیر در پاریس گفت: «برخی از افراد اعتراضات کنونی را با اعتراضات می۱۹۶۸ فرانسه مقایسه میکنند، درحالی که دموگرافی این اعتراضات بسیار متفاوت است و ما در حال صحبت کردن بر سر گستره عمیقتری از مردم هستیم». به نظر او، «اعتراضات ۱۹۶۸ که به پاریس و دیگر شهرهای فرانسه کشیده شد اساساً از سوی دانشجویان هدایت میشد، هرچند که کارگران نیز به آن ملحق شدند، ولی امروز دانشآموزان دبیرستانی به طور وسیع به این جنبش ملحق شدهاند. با این حال، پیوستن دانشآموزان به این جنبش مانند سال ۱۹۶۸ نیست، زیرا آن اعتراضات درباره آزادی و عدالت اجتماعی بود. درحالی که اعتراضات فعلی بیشتر در مورد نان است نه آزادیهای مدنی».
در روزهای اخیر دانشآموزان زیادی در سراسر فرانسه به جنبش جلیقهزردها پیوستهاند و حتی بر اساس آمارهای منتشر شده صدها دبیرستان در شهرهای مختلف این کشور تعطیل شدهاند. این روزنامهنگار فرانسوی در ادامه مصاحبه خود میگوید: «اگر بخواهم به لحاظ شباهتی اعتراضات را بیان کنم، این اعتراضات بیشتر شبیه اعتراضات سندکلابها است. (یعنی کارگران شهری که در اواخر قرن ۱۸، باعث رادیکالیزه شدن فزاینده انقلاب فرانسه شدند)». به گفته او، صدای معترضان درباره اینکه ماکرون باید استعفا کند، بیشتر و بیشتر میشود و نشانه کاهش اعتراضات دیده نمیشود.
با افزایش اعتراضات در شهرهای فرانسه، دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا در پیامی توئیتری در واکنش به اعتراضات فرانسه نوشت: «توافق پاریس خیلی خوب برای پاریس کار نکرد. اعتراضات و آشوب سراسر فرانسه را فرا گرفته است. مردم نمیخواهند پول هنگفتی به اکثر کشورهای جهان سوم بدهند تا شاید از محیط زیست حفاظت شود. شعار میدهند «ما ترامپ را میخواهیم!». ترامپ سال گذشته میلادی از توافقنامه آب و هوایی پاریس خارج شد و آن را به ضرر اقتصاد و مردم کشورش دانست.