از نیمه دوم سال گذشته، سریال افزایش نرخ دلار آغاز شد، ماجرایی که همچنان ادامه داشت؛ قیمت هر دلار آمریکا که در ابتدایی‌ترین روزهای کاری سال جاری در کانال پنج هزار تومان قرار داشت، در هفتم مهرماه 97 از 17 هزار تومان نیز عبور کرده بود و سوداگران ارزی از طریق شبکه‌های مجازی و و تزریق اطلاعات نگران کننده به جامعه خبر از دلار 20 هزار تومانی و بالاتر از آن نیز می‌دادند.این امر ورود خریداران غیرحرفه‌ای به بازار و انبار کردن دلار در منازل را به دنبال داشت، میل شدید دلالان و سوداگران ارزی به متشنج شدن بازار، تهدیدهای آمریکا برای تحریم‌های دوباره و همچنین اشکالاتی در اجرای بسته‌های ارزی دولت؛ سبب شد تا دلار در بازار ایران به رکوردهای بی‌سابقه‌ای دست یابد.
دخالت بانک مرکزی در بازار و کاهش نرخ ارز
در این میان اما رکوردزنی قیمت‌ها به گونهای بود که روز شنبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به بانک مرکزی مجوز داد تا در بازار ارز دخالت کند، طبق این مصوبه، بانک مرکزی از طریق بانک‌ها و صرافی‌های مجاز در بازار ارز مداخله خواهد کرد و اقدامات لازم را برای کنترل نرخ ارز انجام خواهد داد و قیمت مبادله در بازار ارز را نیز به‌نحو مقتضی اطلاع‌رسانی خواهد کرد.
از سوی دیگر بانک مرکزی همزمان با اوج‌گیری قیمت انواع ارز در بازار آزاد اعلام کرده بود که از این هفته ارز خدماتی را از طریق نظام بانکی در اختیار مردم قرار می‌دهد، این سیاست‌های جدید ارزی سبب ترکیدن حباب‌های دلار و هجوم فروشندگان ارزهای خانگی به بازار شد.حال مردم در بازارهای تهران، مشهد، تبریز و ... صف‌هایی برای فروش ارزهای خانگی خود تشکیل داده‌اند. این امر سب شد تا در طول ۲۴ ساعت نرخ دلار با عقب‌نشینی از کانال ۱۷ هزار تومان به کانال‌های ۱۳و ۱۴هزارتومان رسید و روند سقوط نرخ دلار همچنان ادامه دارد. به گونهای که از بازار مشهد خبر رسید که دلار با قیمت هشت هزارتومان خرید و فروش شد، دلال‌ها در تبریز 9هزار و 100 تومان دلار می‌خرند و در بازار تهران این نرخ به 10 هزار و 500 تومان رسید.در تهران، فروشندگان دلارهای خانگی در مقابل صرافی‌های خیابان فردوسی و جنب غربی میدان فردوسی برای فروش دلارهای خود صف بسته بودند اما صرافی‌ها به‌دلیل نوسانات تابلوها را صفر کرده بودند و دلال‌ها یکه‌تاز خرید دلار مردم بودند. دلار نقدی که از ابتدای فعالیت بازار با نرخ ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان معامله می‌شد به 10 هزار تومان رسید و این نرخ احتمالاً تا پایین‌تر هم می‌رود. قیمت خرید هر دلار آمریکا از مردم توسط دلالان البته به طور کامل توافقی بود، درصورتی که مشتری بیش از پنج هزار دلار برای فروش در اختیار داشته باشد، تا ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان از وی خریداری می‌کردند اما پایین‌تر از پنج هزار دلار بین هشت تا ۱۰ هزار تومان خریداری می‌شد، در این میان نرخ‌دهی‌های قیمت دلار از ابتدای میدان فردوسی تا چهاراه استانبول متفاوت است و نرخ‌های متفاوتی توسط دلال‌ها اعلام می‌شود.
جزئیات قیمت خرید و فروش ارز در بانک‌ها
البته صرافی‌ها در ظهر تابلوهای خود را روشن کرده و قیمت خرید دلار را 13هزارتومان و نرخ فروش را 13 هزار و 200 تومان اعلام کردند اما در عمل از خرید و فروش امتناع می‌کردند یکه‌تازی دلال‌ها به گونهای شد که بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای اعلام کرده که بانک‌ها نیز می‌توانند ارز مردم را خریداری کنند. بر این اساس، تمامی بانک‌های مجاز به عملیات ارزی، مجاز شده‌اند تا نسبت به خرید ارز از مردم اقدام کنند. به گزارش «مهر»، بر این اساس شعب بانکی هر دلار را از مردم ۱۰۵۰۰ تومان خریداری کرده و بابت مصارف خدماتی مطابق با دستورالعمل‌های پیشین، ۱۱۲۰۰ تومان می‌فروشند.
اتفاقات این روزهای بازار ارز نشان داد، معاملات لفظی، صرافی‌های دوبی و سلیمانیه، لیدرهای شبانه، نقدینگی، تحریم، ترامپ و... همه بهانه است و اگر دولت بخواهد و اراده کند می‌تواند بازار را کنترل کند.
حق شناس:
ورود بانک مرکزی به میدان ارز موجب کاهش دلار شد
آقای هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی در گفت و گو با روزنامه «صبح نو» درباره قیمت ارز گفت: در ابتدا باید یک نکته اساسی بیان کنم، آن هم این است که قیمت واقعی دلار براساس متغیرهای اقتصادی و براساس قاعده تفاضل میانگین تورم داخلی به میانگین تورم کشورهای عمده‌ای که با آنها روابط تجاری داریم باید زیر ده هزار تومان باشد؛ قاطعانه باید گفت هر عددی بالاتر از این متأثر از متغیرهای اقتصادی نیست بلکه یا متأثر از جو روانی یا متأثر از متغیرهای سیاسی است.وی ادامه داد: روند کنونی بازار ارز و اقتصاد ایران به دلیل انرژی مثبتی بود که از اجلاس سازمان ملل در اقتصاد ایران تزریق شد. جلسه شواری امنیت به ریاست رییس جمهوری آمریکا جلسه موفقی نبود چون در آن جلسه همه اعضای شورای امنیت به‌رغم انتقاداتی که به ایران داشتند از برجام حمایت کردند و خروج آمریکا از برجام را تأیید نکردند و مضاف بر اینکه در همان سازمان ملل 1+4 یک بیانیه دوازده ماده‌ای در حمایت از برجام صادر کرد؛ این دو نکته حتماً یک واکنش‌های مثبتی باید در شاخص‌های اقتصادی خود را نشان می‌داد.این کارشناس و تحلیلگر اقتصادی افزود: همزمان با اتفاقات سازمان ملل، اقدام اروپایی‌ها یعنی 28 کشور اتحادیه اروپا تحت عنوان بسته حمایتی مبتنی بر خرید نفت ایران به یورو و پرداخت کالاها برای بازار ایران مثبت بود و به شکل رسمی هم حدود 30 درصد از نیازهای ارزی ایران به دلار را حذف کرد.حق شناس با بیان اینکه ورود بانک مرکزی به میدان ارز موجب کاهش دلار شد گفت: بانک مرکزی در چندماه اخیر اقدام جدی در بازار انجام نداد اما به نظر می‌رسد در این چند روز ورود کرده و این امر مهمی است، تمامی این اتفاقات منجر به کاهش شدید نرخ ارز شد، پیش‌بینی می‌شود تا 13 آبان‌ماه که تحریم‌ها به شکل اسمی باشد گرچه به شکل واقعی از طرف آمریکا در حال انجام است، انتظار داریم که این نوسانات کم و زیاد ادامه پیدا کند اما بعد از آن تاریخ بازار به سمت نرخ تعادلی هدایت شود.حق شناس خاطرنشان کرد: کمتر از پنج درصد عرضه و تقاضای واقعی ارز در میدان فردوسی یا مشهد و دیگر شهرهاست و 95 درصد عرضه و تقاضای ارز توسط ارز 4200 تومان یا در سامانه نیماست، بر اساس الگوهای اقتصادی این زیر پنج درصد نباید بر کل اقتصاد ایران اثرگذار باشد اما در چند ماه گذشته معاملات میدان فردوسی و استانبول بر قیمت‌ها اثرگذار بوده که امیدواریم با دخالت دولت تعادلی در بازار ارز ایجاد شود.این تحلیلگر اقتصادی در پایان تأکید کرد: نقدهایی به عملکرد دولت در شورای عالی هماهنگی اقتصادی وارد است، این شورای عالی اختیارات وسیعی دارد که می‌تواند برای کنترل اوضاع اقتصادی از آن استفاده کند، همچنین این اختیارات را می‌تواند در اختیار بانک مرکزی قرار دهد؛ البته بانک مرکزی هم خود اختیارات وسیعی برای دخالت در بازار ارز و کنترل آن دارد اما به نظر می‌رسد که نخواسته‌اند تاکنون از این اختیارات استفاده کنند.
اختیارات جدید بانک مرکزی
به‌دلیل اعطای اختیارات به بانک مرکزی نرخ دلار در 24 ساعت، چهار هزارتومان کاهش را تجربه کرد، حال روز گذشته جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی در ادامه بررسی اختیارات مورد نیاز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در مورد بازار ارز و پول، موارد جدیدی را تصویب کرد. در این جلسه مصوب شد تا بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز به انتشار اوراق مشارکت ارزی - ریالی باشد.بر اساس این مصوبه؛ بانک مرکزی موظف است تمهیدات و تسهیلات لازم را برای خرید و فروش فوری ارز حاصل از صادرات پتروشیمی و فولاد و دیگر محصولات صادراتی که توسط صادر کنندگان عرضه می‌شود، در بازار ثانویه ارز فراهم کند.بانک مرکزی جمهوری اسلامی مجاز به عملیات بازار باز است و می‌تواند برای اعمال سیاست پولی، نسبت به خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشره توسط دولت اقدام کند.همچنین شورای عالی هماهنگی اقتصادی؛ به منظور تشویق سرمایه‌گذاری و جذب منابع ارزی، تصویب کرد اتباع دولت‌های خارجی در صورتی که حداقل دویست و پنجاه هزار دلار جهت سرمایه‌گذاری در ایران، به کشور وارد کنند، مطابق ضوابطی که دولت اعلام می‌کند، می‌توانند از امتیاز مجوز اقامت پنج ساله برخوردار شوند.
