با ورود جدی‌تر امریکا به عرصه مسائل جنگ و صلح افغانستان، آهسته آهسته روند جنگ و صلح در این کشور از مسیر واقعی و تحت کنترل دولت افغانستان در حال خارج شدن است. مذاکرات پنهانی و رو در روی امریکا با نمایندگان طالبان در قطر، شروط تازه طالبان و رویکرد جدید دولت امریکا برای عقب‌نشینی نیرو‌های امنیتی افغانستان از مناطقی که کم‌جمعیت و غیراستراتژیک خوانده شده، نگرانی‌های زیادی را در جامعه افغانستان و به‌خصوص در میان آگاهان مسائل سیاسی و نظامی به وجود آورده است.
این تحولات در طول چند روز گذشته، به صورت زنجیره‌ای، روند تحولات جنگ و صلح افغانستان را از اداره و کنترل دولت این کشور بیرون کرده و حالا توسط امریکا و در محور منافع این کشور به پیش می‌رود؛ مسئله‌ای که دولت افغانستان و شورای عالی صلح این کشور، در ابتدا نسبت به آن شدیداً واکنش نشان داد و هشدار داد که هیچ کشور و فردی نمی‌تواند جایگزین دولت و مردم افغانستان در روند مذاکرات صلح با طالبان شود و این مذاکرات، باید به صورت بین‌الافغانی برگزار شود، اما امریکا وقعی به این هشدار‌ها نگذاشت و اعلام کرد که هدف از گفت‌وگو با طالبان، زمینه‌سازی برای مذاکرات بین‌الافغانی به رهبری دولت افغانستان است؛ مسئله‌ای که با فشار‌های امریکا، سبب شد موضع دولت افغانستان و شورای عالی صلح این کشور در برابر مذاکرات مستقیم امریکا و طالبان تغییر کند و حالا ضمن استقبال از آن، بگویند که امریکا برای مذاکرات مستقیم دولت افغانستان با طالبان، زمینه‌سازی می‌کند.
به نظر می‌رسد زمینه‌سازی امریکا برای مذاکرات مستقیم دولت افغانستان با طالبان، خیال باطلی باشد. گزارش روزنامه اردو زبان «امت»، چاپ پاکستان که جزئیاتی از دیدار نمایندگان طالبان با هیئت امریکایی در قطر را افشا کرده، بسیاری از موضوعات، به خصوص عدم مذاکرات رو‌در روی طالبان با دولت افغانستان را مشخص کرده است. طبق شرایط تعیین‌شده از جانب طالبان، در مذاکرات مستقیم با امریکا هیچ گروه سومی پذیرفته نخواهد شد، اما اگر امریکا برای آغاز مذاکرات خواهان مشاوره با دولت افغانستان است، طالبان به این موضوع اعتراضی ندارد.
علاوه بر این، طالبان و امریکا در مورد طرح خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان طی سه سال حضور طالبان به عنوان بخشی از دولت افغانستان و سپردن اداره و کنترل ۱۳ ولایت این کشور، مذاکره کرده‌اند. نکته جالب اینجاست که بر اساس گزارش روزنامه پاکستانی امت، سهیل شاهین، سخنگوی طالبان افغانستان در دفتر قطر اعلام کرده که امریکا نه تنها آماده مذاکره است، بلکه حاضر است درباره شرایط طالبان با این گروه به توافقی دست یابد.
موضوع جالب دیگر در این گزارش روزنامه امت پاکستان، تلاش امریکا برای بهره‌برداری از طالبان در رقابت و مخالفت با جمهوری اسلامی ایران است؛ مسئله‌ای که طالبان تأکید کرده بی‌طرفی خود را در مسائل میان امریکا و ایران، حفظ خواهد کرد.
اما همزمان با این تحولات در عرصه مذاکرات، تحولات جدید در افغانستان زمانی سؤال‌برانگیزتر می‌شود که روزنامه نیویورک تایمز به نقل از سه مقام امریکایی گزارش داده که اداره دونالد ترامپ از نیرو‌های امنیتی افغانستان خواسته از مناطق کم‌جمعیت این کشور عقب‌نشینی کنند. همزمان با افشای این خبر، وزارت دفاع افغانستان اعلام می‌کند که برنامه‌ای را روی دست گرفته تا نیرو‌های امنیتی و دفاعی این کشور از مناطق دورافتاده، کم‌جمعیت و غیراستراتژیک عقب‌نشینی کرده و در مناطق مهم مستقر شوند. اما گزارش‌هایی وجود دارد که شماری از فرماندهان اردوی ملی در برابر تطبیق این برنامه مقاومت نشان داده‌اند. این طرح، از یک طرف باعث ایجاد تبعیض، بدگمانی و اختلاف میان مردم افغانستان خواهد شد و از سوی دیگر، در راستای طرح‌های پیشین امریکا مبنی بر واگذاری اداره برخی مناطق به طالبان و ایجاد منطقه امن برای آنهاست. به نظر می‌رسد این تحولات در میدان جنگ افغانستان نیز موازی با سیاست‌ها و برنامه جدید امریکا برای مذاکرات مستقیم با طالبان و دور زدن دولت افغانستان پیش می‌رود.
اما آنچه باعث نگرانی است، اینکه متأسفانه در هیچ‌دوره‌ای در طول ۱۷ سال گذشته، دولت افغانستان تا این اندازه در برابر رویکرد‌ها و راهبرد‌های ایالات متحده امریکا، تسلیم و کاملاً فرمانبردار نبوده است. با توجه به نوع شخصیت و رویکرد افراطی و تکروانه‌ای که دونالد ترامپ و مشاوران او در حوزه‌ها و کشور‌های مختلف دنبال می‌کنند، دولت افغانستان آهسته آهسته از روند تحولات اساسی پیرامون جنگ و صلح این کشور در حال کنار گذاشته شدن است و طبعاً حق هیچ مخالفتی را هم نخواهد داشت. در چنین شرایطی، هنوز هیچ نشانه‌ای دیده نمی‌شود که دولت افغانستان در برابر این رویکرد امریکا، واکنش جدی داشته و خواهان احترام این کشور به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان شود و تداوم این تحولات، قطعاً می‌تواند برای افغانستان و منطقه، نگران‌کننده و جدی باشد.
