مگر اینکه در سیاستهای خود تجدیدنظر جدی داشته باشند.» هر چند اعلام وضعیت قرمز کم آبی برای بسیاری از مناطق دلهرهآور است، اما این کارشناس هم تأکید کرده که با تجدید نظر در سیاستهای نحوه استفاده از آب میتواند از وقوع بسیاری از فجایع جلوگیری کند. کاری که هم اکنون در مازندران آغاز شده و بر اساس آن رئیس سازمان جهاد کشاورزی این استان از اجرای طرح سامانه آبیاری کم فشار برای نخستین بار در مازندران خبر میدهد.
آبیاری کم فشار روش نسبتاً جدیدی است که در آن آب با استفاده از فشار آب موجود یا با ایجاد فشار کم به محل مورد نظر میریزد. در این روش هیچ نیازی به پمپاژ، استخر و قطره چکان نمیباشد و انرژی اولیه با توجه به اختلاف ارتفاع سطح آب از مبدأ تا مزرعه قابل تأمین است. در آبیاری کم فشار از مصرف انرژیهای اضافه جهت پمپاژ، تعویض قطره چکانها به دلیل گرفتگی و تبخیر آب درون استخر جلوگیری به عمل میآید.
تنش آبی بیخ گوش ایران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه اجرای سامانه آبیاری کم فشار برای نخستین بار در مازندران شروع به کار کرده است، در مورد میزان سطحی که برای استفاده از این سیستم آماده شده گفت: «۲ هزار هکتار از اراضی استان در دست مطالعه و ۵۰۰ هکتار در ساری و بابلسر در حال اجراست.»
دلاور حیدرپور ادامه داد: «آبیاری کم فشار یک نوع از آبیاریهای نوین سامانه آبیاری بوده که با هدف توسعه مکانیزاسیون، کاهش مصرف آب و کاهش خطر آفات در حال اجراست.»
وی اظهار کرد: «در اراضی که امکان استفاده از آبیاری تحت فشار امکانپذیر نیست و املاح آب بالا و باعث گرفتگی لوله میشود یا زراعت برنج که امکان آبیاری تحت فشار وجود ندارد؛ میتوان با استفاده از انتقال آب لوله و شبکه داخل مزرعه از این سامانه استفاده شود که بهره بیشتر آب و هم کارآیی آبیاری را افزایش میدهد.»
حیدرپور در مورد تسهیلات دولت در طرح آبیاری کم فشار نیز گفت: «در این طرح به ازای هر هکتار ۴ میلیون تومان کمک بلاعوض و مازاد هزینه در قالب تسهیلات به متقاضیان پرداخت میشود.»
البته این مسئول به کشاورزان هم تأکید کرد تا با توجه به مزیتهای این روش از فرصت به وجود آمده استفاده کنند و در آبیاری محصولات با روشهای جدید حداکثر صرفهجویی را در مصرف آب داشته باشند.
استفاده از سیستمنوین آبیاری کم فشار در مازندران در شرایطی آغاز میشود که بر اساس گزارشهای موجود، در کشورهایی با درآمد بالا معمولاً ۱۱ درصد آب شرب و ۵۹ درصد صنعت و ۳۰ درصد کشاورزی استفاده میشود، اما در کشورهایی با درآمد پایین این رقم ۸ درصد شرب، ۱۰ درصد صنعت و ۸۲ درصد کشاورزی است این در حالی است که در ایران ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی، یک درصد در بخش صنعت و ۷ درصد در بخش شرب استفاده میشود.
بنابر پیشبینیها در سال ۲۰۲۵ حدود ۸ میلیارد نفر از جمعیت جهان در مناطقی با کمبود مطلق آب زندگی خواهند کرد و در این سال دو سوم از جمعیت جهان در کشورهای دارای تنش آبی خواهند بود.
هم اکنون یکی از مهمترین مشکلات کشاورزی ایران در توسعه کشاورزی از طریق گسترش سطح کشت آبی به جای افزایش تولید در واحد سطح است. بازده پایین آبیاری در بخش کشاورزی به دلیل مشکلاتی از جمله نبود آگاهی، ضعف دانش فنی مناسب، شیوههای سنتی کشت و زرع و نبود شبکههای مناسب آبرسانی و نبود مدیریت مصرف آب سبب اتلاف آب میشود. این در حالی است که بازده آب در بخش کشاورزی کمتر از ۳۰ درصد است و اصلاح الگوی مصرف تنها راه گذر از بحران کم آبی به شمار میآید.