با برقراري حج تمتع از سال گذشته يكبار ديگر بازار دلالان فيش حج داغ شده و رونق گرفته است. هر چند حميد محمدي،رئيس سازمان حج و زيارت معتقد است آزاد شدن واگذاري فيش حج ميان مردم عادي ميتواند بازار دلالان را كساد كند! با وجود اين، كار دفاتري كه تخصصشان خريد و فروش فيش حج است،حسابي سكه است و خيلي از آنها بساطشان را از تراكتهاي كاغذي كه اغلب در اطراف ميدان انقلاب توزيع ميشد،گسترش دادهاند و حالا در فضاي مجازي هم سايتهاي تخصصي خريد و فروش و نقل و انتقال فيش حج تمتع راه انداختهاند. با تمام اينها و با الزام به حضور در دفاتر رسمي اين سازمان براي نقل و انتقال فيش حج جلوي بخشي از سوءاستفادهها را گرفته است. يك ميليون و ۳۵۰ هزار چشم انتظار در صف اعزام به حج و ميليونها مشتاقي كه در اين صف قرار نگرفتهاند،اما حاضرند براي حاجي شدن بدون نوبت پولش را بدهند و اين يعني بازار براي دلالي و به جيب زدن پول. بگذريم از اينكه گاهي وقتها در اين ميان كلاهبرداريهايي هم اتفاق ميافتاد. حالا اما سازمان حج و زيارت براي كنترل اين ماجرا دست به تدبير متفاوتي زده است. حميد محمدي، رئيس سازمان حج و زيارت در اين باره ميگويد:با توجه به اينكه يك ميليون و ۳۵۰ هزار نفر در نوبت اعزام به حج هستند و اعزام آنها ۱۵ تا ۱۶ سال به طول ميانجامد، به همين دليل با توجه به طولاني شدن اعزام، بسياري از متقاضيان براي واگذاري مراجعه ميكنند و براي راحتي كار آنها و اينكه دست واسطهها را از ميان برداريم و دلالان نتوانند سر مردم را كلاه بگذارند، خريد و فروش فيش در حال حاضر به صورت منطقي و از طريق خود سازمان حج انجام ميشود.
در بازار فيش حج
به سراغ دلالها كه برويد، درمييابيد همچنان بازارشان سكه است و در سايتهاي خريد و فروش فيش حج فيشها از 10 ميليون تا 30 ميليون تومان خريد و فروش ميرسد؛ هر چند بسياري از آگهيها هم توافقي اعلام شده تا قدرت چانهزني را بالاتر ببرد. همه اينها نشان ميدهد اگرچه سازمان حج و زيارت قصد دارد با آزاد كردن حق واگذاري فيش حج به غير، بازار سياه خريد و فروش آن را متوقف كند، اما ناخواسته باعث شده است مردم هم وارد كار تجارت شوند و براي كاسبي با فيشهاي حجشان، قيمتهاي كلان پيشنهاد كنند.
براي كساد بازار دلالي
حميد محمدي، رئيس سازمان حج و زيارت درباره دلالها ميگويد: «از گذشته تاكنون سازمان حج بارها به مراجع قانوني در اين باره شكايت كرده است و آزاد كردن نقل و انتقال فيش حج براي مردم عادي هم يكي از راهكارهايي بود كه براي كساد كردن اين بازار پيشبيني كرديم.» به گفته رئيس سازمان حج و زيارت فرآيند نقل و انتقال فيش حج براي پيشگيري از ورود دلالها به بازار، شرط و شروطي دارد؛ براي مثال فروشنده و خريدار هر دو ملزم هستند در يكي از 2هزار و500 دفتر زيارتي در سراسر كشور حاضر شوند تا نقل و انتقال انجام شود و كسي نميتواند به شيوه دلالها، با در دست داشتن يك وكالتنامه، واگذاري را به سرانجام برساند. علاوه بر اين هر فرد فقط يك بار حق نقل و انتقال فيش را دارد. با وجود همه اين تدابير اما دلالهاي فيش حج، راههاي دور زدن قانون را بلدند و ميدانند هر كدام از اين موانع را چگونه رد كنند. به همين خاطر هم هست كه همچنان تراكتهاي خريد و فروش حج بر در و ديوار خودنمايي ميكند و خريد و فروش در فضاي مجازي هم به آن اضافه شده است.
راهكاري ديگر
با وجود اين، رئيس سازمان حج و زيارت راهكارهاي ديگري را هم براي حل اين مشكل در نظر دارد. آنطور كه محمدي ميگويد سازمان حج و زيارت قصد دارد در آينده، بستر مناسبي براي خريد و فروش بيواسطه فيش حج براي مردم فراهم كند.اين بستر به گفته محمدي شايد در قالب سايتي زير نظر سازمان حج و زيارت باشد. در برابر ورود سازمان حج و زيارت به خريد و فروش فيش حج اين سؤال پيش ميآيد كه آيا اين سازمان ميتواند نرخي مشخص براي خريد و فروش فيش حج تعيين كند تا مردم عادي دلالهاي خرد نشوند و بازار سياه دلالي بار ديگر شكل نگيرد؟
رئيس سازمان حج و زيارت در پاسخ به اين پرسش ميگويد: «اين يك مقوله پيچيده حقوقي است و بايد اول به اين پرسش پاسخ بدهيم كه آيا سازمان حج و زيارت ميتواند نقل و انتقال فيش حج را حق قانوني خودش بداند يا نقل و انتقال فيش حق دارنده آن است؟ اين موضوع بايد طي بررسيهاي حقوقي مشخص شود، اما به هر حال مطمئنم با ايجاد سايت و نظارت دقيق، بازار دلالي از رونق ميافتد.»