تالابي كه به عقيده كارشناسان محيط‌زيست يكي‌از مهم‌ترين تالاب‌هاي اقماري جنوب درياچه اروميه به شمار آمده و زيستگاه پر ارزشي را براي پرندگان آبزي فراهم كرده است. اين تالاب در 40 كيلومتري شمال شهرستان مهاباد و مابين روستاهاي بفروان، قره داغ و خورخوره واقع شده است. اما حالا و در شرايطي كه انتظار مي‌رفت با تبديل اين تالاب به سايت پرنده نگري، حمايت و حفاظت از آن افزايش يابد، رئيس اداره محيط‌زيست مهاباد خبر مي‌دهد كه پساب‌هاي فاضلاب و كشاورزي روستاهاي اطراف تالاب، نخستين سايت پرنده نگري ايران را تهديد مي‌كند.
بيست و هشتم آبان ماه 1388 بود كه تمام اعضاي كميته طبيعت گردي سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي كشور و جمعي از مديران استاني و مسئولان محلي مهاباد گرد هم آمدند تا تالاب كاني برازان مهاباد را به عنوان اولين سايت پرنده نگري ايران افتتاح كنند.
اين تالاب 52 هكتار مساحت دارد و همه ساله پذيراي ده‌ها هزار پرنده آبزي و كنار آبزي از 902 نوع و گونه بومي و مهاجر است. ساخت آلونك‌هايي مستتر براي استقرار طبيعت گردان و نصب دوربين‌هاي مجهز براي تماشاي پرنده‌ها و جلوه‌هاي زيباي تالاب كاني برازان از امكاناتي بود كه در نخستين سايت پرنده نگري كشور ايجاد شد. همچنين قرار شد با ساخت كتابخانه و ارائه تصاوير و مطالب علمي از انواع پرنده‌هاي آبزي، كنار آبي و خشكزي در تالاب كاني برازان، امكان حضور محققان و دانشجويان رشته‌هاي زيست‌محيطي در اين سايت منحصر به فرد فراهم شود.
اما حالا رئيس اداره محيط زيست مهاباد خبر مي‌دهد كه ورود پساب‌هاي فاضلاب و كشاورزي روستاهاي اطراف تالاب، آن را تهديد مي‌كند و با اين وضع نمي‌توان روز خوشي براي فرداي آن متصور شد. سخنور با اشاره به اينكه تالاب كاني برازان اولين سايت پرنده نگري ايران به دليل تنوع پرندگان است و سالانه پذيراي تعداد زيادي از گونه‌هاي پرندگان است، مي‌گويد: «متأسفانه آلودگي منابع تغذيه كننده، پساب كشاورزي و سموم (دو عنصر فسفات و نيترات) و فاضلاب روستاهاي اطراف تالاب كاني برازان اولين سايت پرنده نگري كشور در شهرستان مهاباد را تهديد مي‌كند.»
سايت يا مخزن فاضلاب
رئيس اداره محيط‌زيست مهاباد با بيان اينكه نخستين سايت پرنده نگري ايران در معرض آلودگي شديد است، ادامه مي‌دهد: «فرهنگ‌سازي در خصوص كاهش استفاده از سموم و كودهاي شيميايي با استفاده از كشاورزي پايدار در اراضي بالادست تالاب كاني برازان مي‌تواند در كاهش آلودگي اين تالاب نقش مهمي داشته باشد.»
سخنور از ايجاد لاگن‌هاي طبيعي و مصنوعي در تالاب كاني برازان مهاباد خبرداده و مي‌گويد «دو لاگن طبيعي و مصنوعي (تالاب‌ها يا درياچه‌هاي دست ساز كوچك) به مساحت يك هكتار و به عمق يك متر در تالاب بين‌المللي كاني برازان ايجاد شده كه ايجاد لاگن‌ها براي بهبود كيفيت آب و احيا تالاب كاني برازان ضروري است و در كاهش آلاينده‌ها بسيار مؤثر خواهد بود.»
وي با اشاره به اينكه در تالاب كاني برازان مهاباد در حدود 6هزار بال پرنده زيست مي‌كنند، تأكيد مي‌كند: «گونه در خطر انقراض اردك سر سفيد، اردك مرمري، اردك تاجدار، غاز خاكستري، اردك نوك پهن، اردك سرحنايي، اردك تاج دار، فيلوش، خروس كولي و حواصيل و... در اين تالاب محافظت مي‌شوند تا از شكار آنها جلوگيري كرده و محيطي امن براي لانه‌گذاري اين پرندگان در تالاب فراهم شود.»
اينبهر حال سايت پرنده نگري با هدف گرد آوري اطلاعات دقيق از پراكنش پرندگان ايران، گردآوري مجموعه اطلاعات تصويري از پرندگان ايران به همراه موقعيت مكاني و زماني ركورد تصاوير، ايجاد چگونگي مهاجرت پرندگان در ايران در فصول مختلف راه‌اندازي شده و حالا انتظار مي‌رود بتواند به عنوان يك منبع مناسب و معتبر در اختيار پرنده شناسان و علاقه‌مندان به پرنده نگري و طبيعت قرار گيرد، نه اينكه به مخزني براي دفع فاضلاب‌ها تبديل شود.
