با وجود هشدارها راجع به اجراي تصميمات غيركارشناسي مسئولان مترو، مستندات جديد حكايت از اين دارد كه همچنان اراده جدياي براي اعمال تغييراتي كه امنيت و سلامت شهروندان را به مخاطره خواهد انداخت، وجود دارد. اجراي تصميمات اتخاذ شده از يك منظر به لحاظ غيرفني و غيركارشناسي بودن، آزمون و خطا با جان ميليونها مسافر است و از سوي ديگر به دليل فشار مضاعف بر راهبران قطارهاي شهري، مسئوليت سختي را بر آنان تحميل ميكند؛ مسئوليتي كه راهبران را مقابل جان و امنيت شهروندان قرار خواهد داد. نقض قانون هم در اجراي اين طرح غيركارشناسي ديده ميشود. مترو روزانه چند ميليون مسافر را جابهجا ميكند. همه اين مسائل در كنار هم ميطلبد تا دير نشده مدعيالعموم جهت احقاق و پاسداشت حقوق شهروندان به اين قضيه ورود کند و جلوي اجرايي شدن طرح غيركارشناسي را توسط مسئولان متروي تهران را بگيرد.
قبل از پايان سال 96 بود كه ارائه برخي مستندات به «جوان» حكايت از يك تصميم غيرفني و غيركارشناسي داشت. اين مستندات نشان ميداد مديران ارشد راهآهن شهري با ارائه طرحي تصميم گرفتهاند محل استقرار راهبران كمكي در كنار راهبران اصلي يا همان لكوموتيو ابتدايي باشد. موضوعي كه به اعتقاد راهبران متروي شهري و كارشناسان فني مترو نهتنها غيركارشناسي است و جان شهروندان را به خطر مياندازد، بلكه بنا بر دلايل مختلف نيز غيرقانوني است. در نهايت هم بهرغم سؤالات مكرر و شبهات موجود، هيچ يك از مسئولان پاسخ درستي براي شبهات ارائه نكردند و در نهايت هم به بيان برخي توجيهات غيرقابل قبول پرداختند كه البته با پاسخ فني و مستند «جوان» مواجه شدند. بعد از گذشت دو ماه از اين ماجرا، مستندات جديد نشان ميدهد هشدار درباره عملي کردن طرح حذف راهبر كمكي منجر به وقفهاي كوتاه در اجراي اين تصميم شده است، اما در نهايت باز هم مسئولان ارشد مترو اصرار به عملياتي کردن اين طرح دارند. از آنجايي كه اين طرح آزمون و خطا با سلامت شهروندان بوده و از سوي ديگر اجراي اين طرح برخلاف قانون است، لازم است وزارت كار در قامت رسيدگي به حقوق ذينفعان از جمله راهبران مترو و مدعيالعموم در راستاي احقاق حقوق عامه به اين قضيه ورود پيدا كند.
خطرات يك تصميم غيركارشناسي
مخاطرات تصميمات غيركارشناسي كه پيشتر از اين «جوان» بهطور كامل شرح و بسط آن را اراده كرده بود، جديتر از قبل همچنان ادامه دارد و هيچ كدام از آنها نهتنها برطرف نشده است، بلكه پاسخ قابل قبولي هم در قبال آنها ارائه نميشود.
اينها بخشي از ايرادات اساسي اجراي طرح غيركارشناسي از جانب مسئولان مترو است: تغيير شرايط عرف كاري در كارگاه بدون رضايت كارگر (ماده 26 قانون كار)، تغيير نكردن دستورالعملهاي مرتبط قبل از اجراي يك طرح (برخلاف مواد 48 و 49 طرح طبقهبندي مشاغل)، خطرات ايمني و رعايت نكردن نكات ايمني (برخلاف فصل 4 قانون كار حفاظت فني و بهداشت)، نداشتن توجيه اقتصادي، نداشتن توجيه فني (خالي بودن لكوموتيو slave) با توجه به خطرات فراوان و موارد بسيار ديگري كه شرح مفصل آن قبلاً بيان شده است و تبعات ناخوشايند، جبرانناپذير و پرهزينهاي به لحاظ تهديد جان ميليونها انسان دارد.
برخي از مستندات جديدي هم كه در نتيجه پيگيريهاي «جوان» به دست آمده و گوياي اصرار مديران مترو به اجراي تصميمات غيرفني است، از اين قبيل است: لوحههاي اعزامي كه تغييري در آن حاصل نشده و به همان شيوه قبل (تغيير محل استقرار راهبران مترو) باقي مانده است. روش اجرايي و غيرفني جديد حتي در كارتابل راهبران نيز درج شده است. در 27 فروردين ماه 97 هم طي نامهاي موضوع تغييرات روش اجرايي راهبري قطار در طول خطوط درونشهري ثبت شده است.
چرا اصرار به اجراي تصميم مخاطرهآميز؟!
علاوه بر اينها، وفق نامهاي درونسازماني كه به رؤيت «جوان» هم رسيده، تأكيد شده تمامي حركتها با حضور هر دو راهبر در كابين master انجام خواهد شد (يعني همان تصميم غيركارشناسي)؛ اين در حالي است كه در ادامه تأكيد شده با اجراي اين طرح پيشنهادات راهبران براي بهينهسازي اين طرح به صورت روزانه بررسي خواهد شد! ظاهراً در نظر مديران مترو آزمون خطا با جان مردم تا جايي است كه بررسيها بايد بعد از انجام عمل و طرح غيركارشناسي صورت گيرد!
اين قبيل موارد خلاف ايمني كه همچنان ناديده گرفته ميشود و اصلاحات صورت گرفته به جاي در نظر گرفتن حقوق راهبران مترو و امنيت جاني مردم، نافع اهداف مسئولان قطار شهري در راستاي جذب نيرو خواهد بود؛ چراكه با چنين اقدامي با كاستن از حضور دو راهبر در يك قطار، نيروي مازاد به خطوط جديد منتقل خواهد شد، بيآنكه هزينه جديدي را به دنبال داشته باشد؛ خطوطي كه شهرداري تهران وعده راهاندازي آنها را داده است و به دليل سوءمديريت قادر به تأمين هزينه ناچيز استخدام چند راهبر جديد نيست و قرار است با كاستن راهبران ساير خطوط، متروي جديد را راه بيندازد! البته اين همه ماجرا نيست و «جوان» در صورت اقتضا مابقي اهداف اجراي اين طرح غيرفني را واكاوي خواهد كرد.
ساير مخاطرات احتمالي در خطوط مختلف مترو
پس از انتشار اولين گزارش «جوان» و پيگيريهاي صورت گرفته در اين مدت، برخي مستندات ديگر هم از سوي ساير خطوط مترو به دست ما رسيد كه نشان ميدهد موارد عديده خلاف ايمني ديگري هم ناديده گرفته ميشود و متأسفانه هيچ كس هم پاسخگو نيست.
به طور مثال يكي از اين خطرات در خط 3 (قائم - آزادگان) رخ داد كه نه رسانهاي شده و نه حتي به دليل لاپوشاني مسئولان مترو كمتر كسي از آن خبر دارد: ريزش شديد آب در انتهاي خط ايستگاه قائم! جريان آبي كه مشخص نيست به كجا متصل ميشود، اما چندين ماه است كه به وسيله پمپهاي فشار قوي به صورت شبانهروزي هدايت ميشود. اين ريزش قابلتأمل آب در ايستگاه قائم كه پيگيريهاي «جوان» مستندات مصور آن را هم فراهم آورده، علاوه بر هدررفت آب، ايمني متروي شهري و تهديد استحكام تونل را هم به دنبال داشته است. به گفته كارشناسان فني در صورت قطع احتمالي موتورهاي انتقال آب، ورود آب به داخل تونل باعث خواهد شد حداقل دو ايستگاه مترو از بين برود، ايستگاههايي كه ممكن است مملو از جمعيت هم باشند و در زيرزمين انبوه از آب دچار خفگي شوند !
تمام اين موضوعات خلاف ايمني را ميتوان و بايد در كنار موارد روزانهاي كه در اثر اجراي تصميم هشدار داده شده براي مردم تهديدزا و نارضايتكننده است، گذاشت كه شوربختانه ظاهراً از اولويت پاسخگويي مسئولان قطار شهري هم خارج است. سياسيكاري و تسويهحسابها دامنگير مجموعه مديريت جديد شهري شده است، از شوراي يكدست شهر تهران گرفته تا شهرداري و مترو! اي كاش لااقل مدعيالعموم براي حفظ جان و ايمني شهروندان هم كه شده به اين داستان ورود كند و مانع اجرايي شدن تصميمات غيركارشناسي - سياسي شود.