يك سال از مدیریت فعاليت‌هاي شهري در پايتخت گذشت. شهر تهران به عنوان الگوي ساير شهرها‌ي كشور در يك سال گذشته آزمون‌هاي موفق و غيرموفق بسياري را پشت سر گذاشت، نيمي از سال را محمدباقر قاليباف بر شهر مديريت داشت و نيم ديگر آن را محمدعلي نجفي. در اين مدت مي‌توان با نگاهي به شهر و فعاليت‌هاي آن ميزان رسيدگي و ارتقاي زندگي شهري را به خوبي مشاهده و لمس كرد. مديريت گذشته ادامه برنامه‌هاي خود را در شهر پياده كرد تا كارها را به سرانجام برساند و مديريت جديد هم با روش خود در اين مدت بيشتر فعاليت‌هاي عمراني شهري را متوقف كرد تا به گفته خود ايرادهاي مديريت قبلي را اصلاح كند.
اما در روزهاي پاياني سال خبر استعفاي شهردار تهران تمام برنامه‌هاي مديريت شهري را دچار شوك كرد تا در صورت پذيرفتن استعفاي كليد‌دار شهر، شهردار جديد و مديران جديد برنامه‌ريزي‌هاي جديدي را آغاز كنند.
نبود برنامه جامع شهري آفت پايتخت
به هر حال شهر تهران با جمعيت 10 تا 15 ميليوني نيازمند يك برنامه جامع عملياتي است تا در افق و چشم‌انداز آن شهر يك به يك پله‌هاي ارتقا و ترقي را طي كند. نبود اين برنامه به‌رغم وجود برنامه جامع و تفصيلي سبب شده تا شهر تهران همواره در دوره‌هاي مختلف به رغم پيشرفت‌هاي صورت گرفته مورد انتقاد صاحب‌نظران حوزه شهري قرار گيرد.
در دوره مديريت دكتر قاليباف و تيم اجرايي او، شهر از نظر زيرساختها در بسياري از موارد پيشرفت‌هاي بسيار چشمگيري را به دنبال داشت. توسعه بزرگراه‌ها و معابر شهري در كنار احداث تونل و افزايش فضاي سبز، ساخت مراكز اجتماعي، فرهنگي و خدماتي و ورزشي سبب شده تا سرانه‌هاي شهري افزايش يابد. در حوزه آمد و شد شهري توسعه خطوط مترو و افزايش رام‌هاي مترو جانی دوباره به حمل و نقل ريلي درون‌شهري بخشيد. هر چند به دليل افزايش جمعيت هيچ‌گاه شبكه‌هاي حمل و نقل عمومي تكميل نشد و همچنان مسافران چشم‌انتظار اتوبوس، تاكسي و مترو هستند ولي زيرساختها تا حدود زيادي آماده شد.
از نقاط مثبت مديريت قبلي مي‌توان به افزايش ساخت‌وساز و فروش تراكم و افزايش ساخت برج و ساختمان‌هاي بلندمرتبه اشاره كرد. نبود منابع درآمد پايدار، مديريت شهري قبلي را به اجبار به سمت رونق ساخت و ساز هدايت كرد كه در اين ميان افزايش ساخت و ساز بخصوص در برخي مناطق همچون منطقه 22 صداي مخالفان مديريت را به همراه داشت. در اين ميان تبديل و تغيير كاربري باغ‌هاي داخل شهر با مصوبه برج‌باغ شوراي شهر، سبب شد به بهانه حفظ باغات شهري بسياري از باغات كه ميراث سبز پايتخت به شمار مي‌روند در زير غول آهن و سيمان و سنگ نابود شوند.
كلاف درهم تنيده پايتخت
متأسفانه شهر تهران با وسعت حدود 650 هزار كيلومتر مربع و دارا بودن 22 منطقه شهري مشكلات بسياري را از مديريت‌هاي شهري در دهه‌هاي گذشته به ارث برده است. با نگاه دقيق‌تر به شهر مي‌توان بسياري از مشكلات ريشه‌اي پايتخت را برشمرد.
نبود طراحي شهري سبب شده شهر تهران رشد ناهمگون داشته باشد و هر دوره مديريت فقط به درمان زخم‌هاي كهنه آن اقدام كند و فرصت لازم براي رشد و پيشرفت شهري نداشته باشد. كلاف درهم تنيده شهري سبب شده تا اگر مشكلات يك بخش حل شود بر دامنه ساير مسائل شهري افزوده شود به عنوان مثال وقتي قرار است شهر از نظر شبكه‌هاي عبوري و توسعه حمل و نقل شهري توسعه یابد بافت متراكم شهري اين اجازه را ندهد و همچون سد در برابر تغييرات و تحولات جديد مقاومت كند.
هزينه كردن براي خريد و تملك املاك براي توسعه معابر شهري، تمام هزينه‌هاي جاري شهري را يكجا بلعيده و پولي براي توسعه ديگر بخش‌ها باقي نماند.
اين مشكل با توجه به نبود منابع درآمد پايدار و نبود زيرساخت‌هاي اصلي، شهر را به بيماري تبديل كرده است كه پزشكان اگر بيماري اصلي آن را درمان كنند ساير بيماري‌ها عود مي‌كند.
درجا زدن مديريت شهري در پايتخت
با روي كار آمدن مديريت جديد شهري (شورا و شهرداري) انتظار مي‌رود روند توسعه شهري همچنان ادامه یابد ولي از يك سو وعده‌هاي اعضاي شورا و شهردار و از سوي ديگر نبود اعتبارات سبب شد تا مديريت جديد دست به تغيير ساختار شهرداري از نيروهاي انساني تا منابع درآمدي بزند.
اين امر در شش ماه گذشته با تغيير رويه‌هاي متداول شهري همراه بود تا آنجا كه به دليل ركود اقتصادي درآمدهاي شهري كاهش يافته و عملاً مديريت جديد قادر به انجام وعده‌هاي انتخاباتي خود هم نشدند.
بسياري از فعاليت‌هاي عمراني به دليل نبود اعتبارات متوقف شد و سرعت ساخت و ساز آنها كم شد كه در يك نگاه اجمالي به پروژه‌هاي شهري مي‌توان گفت در اين مدت هيچ پروژه جديدي آغاز نشد و حتي حركت لاك‌پشتي در ساير پروژه‌ها صداي منتقدان مديريت جديد و برخي اعضاي شوراي شهر را نيز درآورد. اصلاح ساختار شهرداري به چند بخشنامه براي توقف فساد سازماني ختم شد و شهر در حالت ركود متوقف ماند. در اين ميان يكه‌تازي برخي معاونان شهرداري در اجراي طرح‌هاي پولساز همچون طرح جديد ترافيك، مديريت جديد شهري را چند ماهي به چالش كشاند و به‌رغم مخالفت‌هاي فراوان كارشناسان و صاحب‌نظران سرانجام اين طرح با تغييرات فراوان تصويب شد. نبود زيرساختها براي اجراي طرح جديد اجراي آن را به سال آينده موكل كرد.
به هر حال در هفته پاياني سال خبر رفتن شهردار به دليل بيماري شوك بزرگي را به مديريت جديد شهري وارد ساخت و اما و اگر‌هاي اين استعفا تا جايي پيش رفته كه تبعات آن به سال جديد نيز كشيده مي‌شود.
در سال جديد انتظار مي‌رود مديريت جديد برنامه‌ريزي جديدي براي شهر تهران و حل مشكلات آن داشته باشد. در صورت قبول استعفاي شهردار، انتخاب شهردار جديد كليد مي‌خورد. حال شهر و شهروندان باقي مانده‌اند با انبوهي از مسائل و مشكلات شهري كه بايد براي حل آن كاري كرد و بايد گفت سالي كه نكوست از
بهارش پيداست.
اميد مي‌رود در صورت تصميم به انتخاب شهردار جديد، فردي كاردان و مسئوليت‌پذير براي اداره شهر از سوي اعضاي شوراي شهر انتخاب شود تا شهر به سمت آسايش و آرامش هدايت شود.
