رسانههای كشورهای عربی كه در پی تحریك امریکا به اعمال فشار علیه ایران هستند، از برکناری وزیر خارجه امریکا که او را حامی قطر و مماشاتکننده در مقابل ایران میدانستند، استقبال کردند. همزمان چین از روی كار آمدن مایك پمپئو و تغییرات در تیم دونالد ترامپ ابراز نگرانی كرده است.
هرچند اقدام دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا برای بركناری ركس تیلرسون از وزارت خارجه انتقادهایی را در داخل این كشور به همراه داشته است، اما رسانههای كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از این سیاست استقبال كردهاند. وبگاه خبری «الخلیج آنلاین» روز چهارشنبه نوشت:«چندین سایت و روزنامه وابسته به کشورهای محاصرهکننده (قطر)، از تصمیم دونالد ترامپ در برکنار کردن رکس تیلرسون استقبال کردند چون او را حامی تصمیم محاصره قطر نمیدانستند. » این وبگاه خبری توضیح داد که کشورهای محاصرهکننده قطر، شیوهای را که تیلرسون در مدیریت بحران روابط چند کشور در خلیج فارس داشت، این احساس را برانگیخته بود که او حامی دوحه است. آنها او را دوست قطر میدانستند. روزنامه «عکاظ» عربستان نیز با اشاره به تغییرات صورت گرفته در دولت امریکا نوشت:«اختلاف بر سر توافق هستهای، تیلرسون را برکنار کرد و مایک پمپئو را وزیر خارجه». روزنامه سعودی «الشرقالاوسط» هم اقدام ترامپ در برکناری تیلرسون را حامل پیامی آشکار دانست و نوشت:«آنچه مورد انتظار بود رخ داد. برکناری تیلرسون که از کار تجارت نفت و انرژی آمده بود و هیچ هماهنگی با سیاست خارجی ترامپ نداشت. حضور او در تیم ترامپ عجیب بود بهخصوص که ترامپ تغییرات عمیقی در سیاست خارجی داده بود و آخرین آن، تصمیم دیدار با رئیسجمهور کرهشمالی اتمی برای پایان دادن مشکل تاریخی با آن است». الشرقالاوسط «تیلرسون» را در موضوع «مقابله با ایران» هم ضعیف دانست و نوشت که «تیلرسون در مقابل عزم ترامپ در مقابل ایران و همچنین در مقابل عزم ترامپ در تأیید موضع چهار کشور عربی علیه قطر مقاومت میکرد و خواستار رفع محاصره از قطر بود». عربستان، امارات، مصر و بحرین، ابتدای تابستان گذشته به دلیل آنچه حمایت دوحه از تروریسم نامیدند، روابط خود را با قطر قطع و این کشور را در محاصره خود قرار دادند و تیلرسون مخالف محاصره قطر بود و در این زمینه با دونالد ترامپ اختلاف نظر داشت. كشورهای عربی از سیاستهای ضد ایرانی ترامپ حمایت میكنند و برای اینكه دولت امریکا را به اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران تحریك كنند، قراردادهای چند صد میلیاردی با واشنگتن امضا كردهاند. این درحالی است كه ترامپ گفته است اگر تا دو ماه دیگر برجام اصلاح نشود، از این توافق خارج خواهد شد.
روزنامه سعودی «العرب» نیز در مطلبی نوشت که «محافل دیپلماتیک عربی در واشنگتن معتقدند که تغییر وزیر خارجه امریکا و جایگزینی او با مدیر سیا که فردی قاطع است، دیپلماسی امریکا را بار دیگر به قدرت اول بینالمللی تبدیل میکند... بزرگترین بازنده این تغییر، ایران و قطر هستند که هر کدام از ناحیه خود، از سرمایهگذاری روی تیلرسون و لابی اوباما استفاده کردند. » هفته گذشته نیز شبکه خبری «بی.بی.سی» فاش کرد به ایمیلهایی دست یافته که نشان میدهد لابی امارات فشارهایی برای برکناری تیلرسون اعمال کرده است تا از این طریق، امریکا حمایت بیشتر از موضع عربستان و امارات و مصر در فشار به قطر به عمل بیاورد.
دونالد ترامپ روز سهشنبه در اقدامی غیرمنتظره با انتشار یک توئیت «رکس تیلرسون» وزیر خارجهاش را برکنار و «مایک پومپئو» رئیس کنونی آژانس مرکزی اطلاعات امریکا (سیا) را جایگزین وی کرد. همچنین کاخ سفید ساعاتی پس از انتشار خبر برکنار شدن تیلرسون اعلام کرد که استیو گلدشتاین، معاون دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه امریکا هم از سمت خود اخراج شده است و هیثر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه به عنوان معاون مایك پمپئو انتخاب شده است. پمپئو یكی از مقامات دولت ترامپ است كه سیاستهای ضد ایرانی دارد و بارها ایران را به مداخله در امور كشورهای منطقه متهم و از افزایش نفوذ ایران در منطقه ابراز نگرانی كرده است. كشورهای عربی به ویژه عربستان سعودی، آمدن ترامپ و تیم افراطی او را فرصتی برای افزایش فشارهای به رقبای خود یعنی ایران و قطر میدانند و تلاش میكنند با كمك واشنگتن، نفوذ ایران در منطقه را كاهش دهند.
ابراز نگرانی چین
وزارت خارجه چین روز چهارشنبه اظهار امیدواری کرد انتخاب وزیر خارجه جدید امریکا بر فضای مثبت میان واشنگتن و پیونگیانگ تأثیر منفی نگذارد. به نوشته روزنامه گلوبال تایمز، وزارت خارجه چین گفت این کشور برای همکاری با «مایک پمپئو» وزیر خارجه جدید امریکا آماده است. لو کانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین گفت پکن برای همکاری، مدیریت اختلافات و بهبود باثبات و سالم روابط چین و امریکا، آماده همکاری با وزیر خارجه جدید امریکا است. ابراز نگرانی چین درحالی است كه شبكه سی.ان.ان دیروز در گزارشی نوشت كه پمپئو آمده است تا سیاستهای افراطی ترامپ علیه ایران و كره شمالی را تقویت كند. چین بارها مخالفت خود را با افزایش فشارها به كره شمالی اعلام كرده و گفته كه این مسئله میتواند تنشها را در منطقه شبهجزیره كره تشدید كند. پمپئو در حالی به عنوان وزیر خارجه منصوب شده است كه در هفتههای اخیر ترامپ آمادگی خود را برای دیدار با رهبر كره شمالی اعلام كرده است و قرار است در ماه میگفتوگوهایی بین دو طرف انجام شود.
انتقاد مککین از انتخاب رئیس جدید سیا
سناتور جان مککین ضمن محکوم کردن تصمیم رئیسجمهور امریکا برای پیشنهاد جینا هاسپل برای سمت مدیریت آژانس اطلاعات مرکزی (سیا) تأکید کرد: هاسپل در یکی از «تاریکترین فصلهای تاریخ امریکا» دست داشته است. به گزارش پایگاه هیل، جان مککین در حالی که اطمینان خود را نسبت به توانایی مایک پمپئو، مدیر کنونی سیا برای خدمت به عنوان وزیر امور خارجه امریکا ابراز کرد، گفت:«هاسپل باید موضع خود را درخصوص شکنجه شفافسازی کند.» سناتور مککین در بیانیهای گفت:«شکنجه زندانیان در زندانهای امریکا طی دهه گذشته یکی از تاریکترین فصلهای تاریخ کشور بوده است. جینا هاسپل باید در جریان روند تأیید صلاحیتش ماهیت و میزان مشارکت خود در برنامههای بازجویی سازمان سیا را توضیح دهد. » اتحادیه آزادیهای مدنی امریکا میگوید:«هاسپل هم به خاطر اداره یکی از شکنجهگاههای مخفی امریکا در تایلند و هم به خاطر اجرای دستورات برای سرپوش گذاشتن بر جرایم شکنجه با نابود کردن فیلمهای ضبط شده، در شکنجهها دست داشته است.»