در شرایطی كه قرار است دولت امریکا در ماه می تصمیم نهایی خود را برای تمدید تعلیق تحریمهای هستهای ایران بگیرد، رئیسجمهور امریکا از هماكنون آب پاكی را روی دست اروپاییها ریخته و به مقامات صهیونیستی اطمینان داده است كه اگر خواسته او مبنی بر اعمال اصلاحات چشمگیر در برجام برآورده نشود، واشنگتن از برجام خارج خواهد شد.
به گزارش «جوان»، تنها دو ماه تا مهلت 120 روزه دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا برای بازنگری در برجام باقی مانده است كه كاخ سفید خود را برای خروج از برجام آماده میكند. دونالد ترامپ هفته گذشته و در گفتوگویی که با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل داشته، به او اطمینان داده، در مذاکره با قدرتهای اروپایی بر سر تغییر برجام و توافق هستهای ایران، هیچگونه انعطافی نشان نخواهد داد. به گزارش نشریه «اکسیوس»، دونالد ترامپ در این گفت وگو با نتانیاهو بیان کرده است که وی خواهان «تغییرات مهم و اساسی» در توافق هستهای سال 2015 با ایران است اما قدرتهای اروپایی یعنی آلمان و فرانسه و انگلستان تاکنون تنها اقدام به ارائه پیشنهاد برای «تغییراتی نمایشی و تزئینی» در برجام کردهاند. مقاماتی که نخواستهاند نامشان فاش شود، گفتهاند:«دوشنبه هفته گذشته طی گفتوگو با نتانیاهو در کاخ سفید، ترامپ تأکید کرده که امریکا از توافق هستهای با ایران خارج خواهد شد، مگر آنکه اروپاییها اقدام به ترمیم آن کنند». همچنین مقامات اسرائیلی هم به نقل از ترامپ به کانال ۱۰ تلویزیون اسرائیل گفتهاند:«اروپاییها اصلاحاتی را پیشنهاد کردهاند که نمایشی هستند و من را راضی نمیکنند.» بنیامین نتانیاهو هم كه مخالف سرسخت برجام است، بارها مدعی شده است كه در صورت خروج امریکا از توافق هستهای ایران، اسرائیل در كنار واشنگتن خواهد ماند. ترامپ مدعی است كه برجام نتوانسته منافع امریکا را تأمین كند و بیشتر به نفع ایران بوده است. ترامپ که بارها توافق هستهای با ایران را توافق فاجعهبار خوانده، دو ماه پیش به اتحادیه اروپا و کنگره ۱۲۰ روز فرصت داد تا نواقص برجام را برطرف کنند. ابدی شدن محدودیت غنیسازی ایران، محدود شدن برنامه موشکی ایران و ارائه دسترسی آزادانه به اماکن نظامی ایران از جمله شروط ترامپ برای ماندن در توافق هستهای است. مقامات ایرانی بارها گفتهاند كه هیچ بندی به برجام اضافه یا از آن كم نخواهد شد. امریکا و اروپا سعی دارند با اعمال تحریمها به ایران، این كشور را به عقبنشینی از برنامه موشكی خود وادار كنند اما مقامات تهران گفتهاند كه موشكهای ایران تنها جنبه دفاعی دارد و هیچ تهدیدی علیه كشورها نیست و به هیچ وجه قابل مذاكره نیست. حتی هفته گذشته ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه به تهران آمد و درباره نگرانی غرب از برنامه موشكی ایران با مقامات ایرانی دیدار و گفتوگو كرد اما با دست خالی از ایران رفت.
امریکا در حالی مدعی اصلاح برجام است كه تاكنون به هیچ یك از تعهدات خود در این توافق عمل نكرده است و حتی با اعمال تحریمهای جدید عملاً در مسیر نقض برجام حركت كرده است. امریکا از زمان روی كار آمدن ترامپ، از بازنگری در برجام سخن گفته است و ترامپ مدعی شده است كه اگر تا 12 می برجام اصلاح نشود، تحریمهای ایران را بار دیگر تعلیق نخواهد كرد. ترامپ گفته است كه نمیتواند پایبندی ایران به تعهداتش را در برجام تأیید كند. این درحالی است كه سازمان بینالمللی انرژی اتمی بارها در گزارشهای خود پایبندی ایران به برجام را تأیید كرده است.
در دو ماه گذشته مقامات امریکایی برای همراه كردن اروپاییها، با مقامات این قاره دیدارهایی داشتهاند تا بتوانند با افزایش فشارها و یكدست كردن مواضع خود، تغییراتی در برجام ایجاد كنند تا به ادعای ترامپ، نواقص آن را برطرف كنند. به نوشته نشریه «آکسیوس» تاکنون دو دور مذاکره در لندن و پاریس با مشارکت دیپلماتهای چهار کشور برگزار شده است. قرار است دور سوم مذاکرات نیز روز پنجشنبه در برلین برگزار شود. هرچند اروپاییها در بحث برنامه موشكی ایران و مسائل حقوق بشری، با امریکا هماهنگ هستند اما در مورد برنامه هستهای ایران با واشنگتن اختلاف نظر دارند. اروپاییها سعی میكنند تا دونالد ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد كنند اما ترامپ همچنان به تغییر برجام اصرار دارد و همین مسئله اروپاییها را نگران كرده است. فدریكا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بارها گفته است كه برجام توافقی یكجانبه نیست كه امریکا بتواند از آن خارج شود، بلكه توافقی چندجانبه است و همه اعضای امضاكننده در قبال آن مسئولیت دارند.
اروپاییها برای اینكه بتوانند امریکا را همچنان در چارچوب برجام حفظ كنند، در ماههای گذشته پیشنهاد برجام موشكی (غیر از برجام هستهای) را به ایران دادهاند. روسیه نسبت به همسویی اروپا با امریکا برای اصلاح برجام، هشدار داده است و گفته كه مسكو از این اقدام تبعیت نخواهد كرد. واشنگتن درحالی میخواهد اروپاییها را علیه ایران با خود همسو كند كه تصمیم اخیر ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه گمرکی برای واردات فولاد و آلومینیوم، تنشها بین دو طرف را تشدید كرده است.
خروج امریکا با هزینه ایران
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ایران با برجام و بدون آن نیز در وضعیت خوبی قرار دارد، گفت:« بدون برجام دستمان باز است و میتوانیم با سرعت برنامه هستهای صلحآمیز خودمان را در ابعاد مختلف گسترش دهیم، اما ترجیح میدهیم برجامی که مذاکرات آن حدود سه سال طول کشیده، باقی بماند.» به گزارش خبرگزاری فارس، كمالوندی تأکید کرد:«امریکا به دنبال بهانهای است تا بتواند با هزینه ایران از برجام خارج شود، اما این بهانه را نمیتواند به دست بیاورد. » سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات مقامات امریکا مبنی بر اینکه اگر برجام در ماههای آینده تغییر نکند، امریکا از آن خارج میشود، تصریح کرد:«امریکاییها بارها این حرف را زدهاند، اما برجام تعهداتی را ایجاد میکند که فقط مربوط به یک دولت نیست.»کمالوندی بیان کرد:«امریکاییها در تلاشند به ما فشار وارد کنند و در این مسیر هزینههای زیادی میکنند، اما در نهایت ما بر تلاش آنها غلبه میکنیم». كمالوندی هفته گذشته در سخنانی گفته بود كه در صورت خروج امریکا از برجام، ایران در مدت 48 ساعت، غنیسازی 20 درصدی را از سر خواهد گرفت.