محمد صادقي
رخشان بنياعتماد، فيلمساز و تهيه‌كننده مجموعه مستند «كارستان» تهديد كرد اگر تلويزيون اين مجموعه را پخش نكند، آن را براي پخش در اختيار بي‌بي‌سي قرار مي‌دهد.
رخشان بنياعتماد در جشن پايان مجموعه «كارستان» كه در خانه سينما برپا شده بود، در سخناني گفت: «اگر تلويزيون اين فيلم‌ها را نشان ندهد به جد مي‌گويم كه هر شبكه‌اي آن را بخواهد براي پخش مي‌دهم و اگر در اينجا نمايش ندهند در بي‌بي‌سي پخش مي‌كنم و پاي هر مسئله‌اي هم بابت آن مي‌ايستم.»
بنياعتماد، كارستان را آرزوي دوره ميانسالي‌اش معرفي كرد و گفت: تلويزيون بايد اعتبارش را با پخش اين فيلم‌ها به دست آورد و دانشگاه‌ها براي نمايش آن اقدام كنند. اين كار توان من را برد از بس كه گفتم لااقل هوش استفاده از آنچه توليد شده را داشته باشيد ولي ديگر انرژي ندارم. با اين حال معتقدم «كارستان» يك نياز است و اميدوارم به شكلي ادامه پيدا كند به ويژه آنكه فكرهاي ما بزرگ بود و ۲۶ فيلم را در ذهن داشتيم كه الان شش قسمت فقط ساخته شده است.
كارستان در هر قسمت از آن زندگي يك كارآفرين در قالب مستند پرتره به نمايش گذاشته شده است.
تهديد رخشان بنياعتماد به ارسال فيلمش به بي‌بي‌سي به خاطر اينكه صداوسيما حاضر نشده آن را پخش كند، شباهت زيادي به رفتارهاي اين فيلمساز درباره آثار سينمايي‌اش دارد. چهار سال پيش زماني «قصه‌ها» به كارگرداني رخشان بنياعتماد در سي و دومين جشنواره فيلم فجر به نمايش درآمد، بنياعتماد در نشست خبري اين فيلم، از ادبياتی مشابه آنچه ديروز به كار برده بود استفاده كرد و در پاسخ به سؤالي درباره اينكه چرا در طول اين سال‌ها فيلم نساخته است، گفت: چون با فضاي فرهنگي آن موقع هماهنگ نبودم، ترجيح دادم فيلم نسازم اما بعد از چند سال فيلم نساختن احساس كردم كه دارم به جنون مي‌رسم و بايد راه حلي را براي خود پيدا كنم. من نمي‌خواستم براي ساخت يك فيلم سينمايي وارد پروسه دريافت پروانه ساخت شوم و طي نامه‌اي كه به وزارت ارشاد هم نوشتم اين مسئله را مطرح كردم. بايد بگويم از مادر زاييده نشده كسي كه نگذارد من فيلم بسازم.
اين نوع بيان زماني خودش را بيشتر نمايان كرد كه گفته شد به جاي اينكه بنياعتماد براي گرفتن پروانه ساخت فيلمش مراجعه كند، رئيس وقت سازمان سينمايي، در زمان ساخت فيلم قصه‌ها، براي نشان دادن ارادت به بنياعتماد، پروانه ساخت فيلم را براي وي مي‌فرستد!
اين اتفاق در سال‌هايي افتاد كه به خاطر همكاري چند مستندساز با شبكه بي‌بي‌سي و ارسال مستندهاي غيرقانوني براي آنها عده‌اي از اين افراد از سوي مراجع قانوني بازداشت شده بودند و نام مجتبي ميرطهماسب، ديگر تهيه‌كننده مجموعه «كارستان» نيز در فهرست بازداشتي‌ها ديده مي‌شد! در آن سال‌ها همكاري با بي‌بي‌سي و فرستادن آثار مستند براي آن شبكه، تبعات قانوني داشت به خصوص اينكه برخي از اين آثار در مورد حوادث بعد از انتخابات سال 88 ساخته شده بود.
حال بعد از چهار سال، اين بار همكاري مشتركي ميان بنياعتماد و ميرطهماسب، منجر به توليد مجموعه‌اي سفارشي به نام «كارستان» شده است. مجموعه مستند فيلم «مادر زمين» در مورد زندگي «هايده شيرزادي» كه در زمينه توليد كود كمپوست و بازيافت زباله‌هاي شهري فعاليت دارد و همچنين «پنبه و آتش» درباره زندگي «علي اصغر حاجي بابا» در گروه سينمايي«هنر و تجربه» اكران شده‌اند و آنونس‌هاي «مادر زمين» بارها از تلويزيون پخش شده است.
هر ساله چند صد عنوان فيلم مستند در ايران ساخته مي‌شود که تلويزيون به دليل محدوديت‌هايش تنها بخشي از آنها را در جدول پخش قرار مي‌دهد و حتي برخي از آثار مستند كه محصول خود صداوسيماست نيز مدت‌ها براي پخش در صف قرار مي‌گيرند. با اين حال بنياعتماد اصرار دارد با همان ادبيات طلبكارانه و همراه با تهديد حرف خود را به كرسي بنشاند. شاخ و شانه كشيدن براي تلويزيون براي گرفتن امتياز روشي است كه يك بار شيريني آن زير زبان بنياعتماد مزه كرده است و احتمالاً اين بار هم مي‌خواهد آن را بچشد.
