جواد محرمي
نسخههاي خطي هم از حيث تاريخي و هم از منظر علمي حائز اهميت هستند. در اهميت و ارزش اين منابع همين بس كه همچنان راهگشاي دانشمندان و پژوهشگران است و گاه نكتهاي مذكور در اين نسخ، كليد حل سؤالات ذهن بشر امروز است. با وجود اين، از ميان تمامي نسخ خطي كتابت شده، قرآنهاي خطي بيش از ديگر منابع حائز اهميت هستند. اين امر نه تنها از وجه قدسي بودن قرآن كه از منظر ارزشهاي هنري به كار بسته در نسخ نيز محسوب ميشود. طبق نوشتاري از مرتضي كريمينيا، از پژوهشگران حوزه مطالعات قرآني برخي از قطعات قرآني متعلق به كتابخانه حرم علوي در نجف اشرف در سالها و دهههاي اخير بر اثر سهلانگاري از اين كتابخانه سرقت شده و اكنون با شمارههايي مشخص در برخي موزههاي جهان نگهداري ميشوند. اين پژوهشگر در يادداشتي به قرآنهاي مسروقه حرم علوي كه در حراجهاي لندن و موزههاي امريكا يافت شده اشاره میکند و مينويسد: 50 سال پيش وقتي جناب استاد سيد احمد حسيني اشكوري، فهرستي كوتاه در معرفي برخي مصاحف و نسخههاي حرم علوي را منتشر كردند، اين نسخه بسيار نفيس به صورت كامل در كتابخانه حرم علوي بوده است، چراكه استاد حسيني اشكوري در توصيف بسيار كوتاه خود، به نام كاتب و ترقيم پايان نسخه اشاره كردهاند.
اين امر نشان ميدهد قرآن فوقالذكر كه در سال 432 به دست يكي از علويان يا زيديان طبرستان كتابت شده، در سال 1970 ميلادي در خزانه حرم علوي كامل بوده است. اگر اكنون به كتابخانه حرم علوي سري بزنيم، درمييابيم كه مجموعاً 30 برگ از ابتدا و انتهاي نسخه مفقود است. نه آرايههاي بسيار زيبا و دو لوح آغازين نسخه و نه بخشهاي پاياني نسخه از جمله ترقيم و امضاي كاتب در نسخه موجود است. نسخه فوق در وضع كنونياش با آيه 97 سوره بقره آغاز ميشود و آخرين بخش موجود در آن، آيه ششم سوره منافقون است. تمامي اين 30 برگ مفقود از نسخه بالا، در حراج كريستيز لندن (26 آوريل 2005)، به قيمت 117هزارو600 پوند به فروش رسيده است. در سايت اينترنتي و نيز در كاتالوگ انتشار يافته از اين حراج، به جزئيات اين 30 برگ اشاره شده است. از اينجا معلوم ميشود كه هر يك از اين نسخههاي قرآني در دورهاي ناقص شده و بخشهايي از آنها به اروپا و امريكا منتقل شدهاند: قرآن نخست در دوران حكومت صدام حسين، قرآن دوم در دهه 1940 ميلادي و قرآن سوم در سال 2005 ميلادي و پس از سرنگوني حكومت بعث در عراق سرقت شدهاند.