يكسال از انتصاب علي اكبر ولايتي به‌عنوان هيئت مؤسس و هيئت امناي دانشگاه آزاد گذشت و اميدي كه براي خروج اين دانشگاه از حياط خلوت يك خاندان و جناح سياسي خاص وجود داشت، كم‌كم رنگ جدي‌تري به خود گرفت و بالاخره آنچه انتظار نخبگان علمي در راستاي تحول در مديريت دانشگاه آزاد بود باعث شد تا اين دانشگاه در مسير تحول علمي هدايت و رهبري شود. تغييرات كيفي كه از جابه‌جايي مديران، مسئولان و حتي اخراج اساتيد غير‌انقلابي و معاند نظام آغاز شد و در نهايت در آستانه يك‌سالگي اين تحولات، ارتقاي كيفي، علمي و آموزشي دانشگاه آزاد را نسبت به قبل شاهد بوديم، چنانكه جايگاه اين دانشگاه در پايگاه استنادي طلايهداران علم تامسون رويترز Essential Science Indicators (ESI) در آخرين به‌روزرساني در 22 دي 1396 به جايگاه 126جهاني رسيد و براساس همين گزارش رشد كمي مقالات دانشگاه آزاد اسلامي را نيز شاهد بوديم.
نظر به ارتقاي رشد علمي در كشور به‌عنوان يكي از آرمان‌هاي انقلاب اسلامي و نيز نكته قابل اهميت در رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب، مدتي كوتاه پس از ارتحال آيت‌الله هاشمي رفسنجاني بود كه سكوت اساسنامه مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي در چگونگي انتخاب رئيس هيئت مؤسس و نيز ضرورت تسريع در انتخاب فرد عهده‌دار اين مسئوليت باعث شد تا رهبر معظم انقلاب علي‌اكبر ولايتي را به‌عنوان رئيس هيئت مؤسس اين دانشگاه انتخاب كنند تا همانگونه كه در حكم وي نيز درج شده است، هيچ‌گونه وقفه‌اي در تمشيت قانوني امور آن دانشگاه - كه نقش مؤثري در امر آموزش عالي كشور دارد- به وجود نيايد.
بر همين اساس بود طي يكسال گذشته خانواده بزرگ دانشگاه آزاد، شاهد تغييرات محسوس و قابل‌توجهي بود. جابه‌جايي مديران، مسئولان و حتي اخراج اساتيد غير‌انقلابي، حضور چهره‌هاي شاخص علمي، توجه به توسعه كيفي رشته‌ها و واحدهاي دانشگاهي، جلوگيري از تعطيلي واحدها، ارائه تسهيلات گوناگون رفاهي و دانشجويي و مهم‌تر از همه جلوگيري از سياست‌زدگي و و ارتقاي علمي دانشگاه تنها بخشي از تحولات صورت گرفته در دانشگاه آزاد اسلامي است.
جابه‌جايي مديران و به كاري‌گيري شخصيت‌هاي علمي
يكي از مهم‌ترين رويكردهاي جديد رياست دانشگاه مبني بر استفاده از نخبگان و صاحبنظران و شخصيت‌هاي تأثير‌گذار در حوزه علمي بود كه براساس همين اقدام مفيد و مثبت، جذب و به‌كارگيري افراد مؤثر و چهره‌هاي علمي كليد خورد و در نهايت با حضور اساتيد ارزشي و انقلابي، محمل دانشگاه آزاد را از حرف‌هاي عليه نظام و اسلام خارج ساخت. اقدامي كه در جايگاه خود باعث شد تا وضعيت فرهنگي دانشگاه آزاد نيز تحت تأثير قرار بگيرد و حتي سبك و سياق اداره امور فرهنگي نيز دچار تغيير شود و پسوند اسلامي خود را مجدداً احيا كند.
ارتقاي فرهنگي
به گفته سيدمحمد حسيني، دبيركل كانون دانشگاهيان ايران در دوره جديد دانشگاه آزاد اسلامي، برنامه‌هايي براي فعال‌شدن تشكل‌هاي دانشگاهي، اعم از دانشجويي و استادي انجام شده است كه اين برنامه‌ها مي‌تواند باعث اقدامات مؤثر فرهنگي و هنري در دانشگاه باشد. همين كه يك سند فرهنگي براي دانشگاه آزاد اسلامي در حال تدوين است، مي‌تواند مبناي كار و اقدامات در سال‌هاي آتي باشد و اين گام مؤثري در ارتقاي فرهنگي دانشگاه آزاد اسلامي است.
ارتقاي علمي
از سوي ديگر نتايج علمي حاكي از رشد ارتقاي جهاني اين دانشگاه است و همين نشان مي‌دهد كه اقدامات زيادي در زمينه ارتقاي كيفي آموزش نيز انجام شده است؛ به‌طور مثال توليد مقالات علمي در دانشگاه آزاد اسلامي يك نرخ بسيار بالا در مقايسه با دانشگاه دولتي دارد كه اين نشان مي‌دهد اين دانشگاه نه‌تنها توانسته هم‌پاي دانشگاه دولتي حركت كند، بلكه از آنها جلو زده است.
از جمله ديگر فعاليت‌هاي علمي مي‌‌توان به افزايش شمار مقالات ISI پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامي اشاره كرد. بزرگ‌ترين دانشگاه حضوري جهان اين روزها توانسته است علاوه بر حفظ رتبه نخست خود در توليد علم كشور، رتبه 126 جهان را نيز از آن خود كند. اين دانشگاه در پايگاه استنادي طلايهداران علم تامسون‌رويترز( Essential Science Indicators ESI ) در آخرين به روزرساني در 22دي 1396 به جايگاه 126 جهاني رسيد. براساس اين گزارش، آمار آخرين مقالات دانشگاه آزاد اسلامي 42هزار و 60 مقاله است. در گزارش‌‌هاي قبلي (منتهي به ژانويه 2017) جايگاه دانشگاه آزاد اسلامي در پايگاه تامسون رويترز، 158 گزارش شده بود. همچنين تعداد آخرين مقالات دانشگاه آزاد اسلامي در همين تاريخ 36هزار و 10 مقاله گزارش شده است؛ اعدادي كه نشان مي‌دهد رتبه دانشگاه آزاد اسلامي از دي ماه 1395 تاكنون يعني ظرف يكسال گذشته، 32 پله صعود و تعداد مقالات نيز 6 هزار و 50 مقاله افزايش داشته است.
همچنين راهاندازي شعبه‌هاي پارك علم و فناوري دانشگاه در 10 استان و راهاندازي صندوق حمايت از پژوهشگران، راهاندازي كسب‌‌و‌كارهاي كوچك و شركت‌هاي نوپا از ديگر دستاوردهايي است كه دانشگاه آزاد اسلامي طي يكسال اخير توانسته است به آن دست يابد.
هرچند كه بايد گفت به‌رغم همه تلاش‌ها براي بازگرداندن جايگاه دانشگاه آزاد به اصل خود و تلاش براي روند روبه‌رشد آن برخي تلاش‌ها براي وقفه در اين عملكرد مثل حذف برخي از مجوزهاي آموزشي صورت گرفت، اما باز هم ارتقاي رتبه‌هاي علمي و آموزشي و كيفيت مطلوبي كه بي‌شك بيش از اين جاي كار دارد، نشان مي‌دهد اقدامات خوبي صورت گرفته و مديريت غيرسياسي حاكم بر اين دانشگاه موجب شده تا حذف رانت‌هاي خانوادگي به پيشبرد اهداف آن كمك شاياني كند.
