حسن روانشيد*
فيلم سينمايي چهارراه استانبول كه رؤيايي است حزن‌انگيز پيرامون حادثه ناگوار ساختمان پلاسكو، كه اين روزها داغ از دست رفتگان آن را زنده مي‌كند، مي‌رود تا از برگزيدگان به دست آوردن جام بلورين جشنواره سينمايي فجر باشد. نتيجه يك نظرخواهي رسانه‌اي راديو ايران نشان مي‌دهد سينماي كشور بيش از همه نياز به فيلم‌هاي تخصصي دارد و از سوي ديگر اظهارنظرها حاكي از احتياج مبرم هنر هفتم به فيلم‌هاي هرچه بيشتر از روايت فتح است و سينماي سياسي نيز مخاطبان خود را ارضا مي‌كند و نظرات متفاوتي هم خواهان ژانر ترسناك بر روي پرده‌ها هستند. گروهي هم به ژانر اكشن تمايل دارند كه جايگاه متقاضيان و علاقه‌مندان به نصيحت، عبرت‌آموزي و انزجار از دنائت، خيانت و جفاهاي غرب به اين ملت مظلوم مغفول واقع‌شده است. اما فيلم‌هاي تاريخي نيز طرفداران خاص خود را دارد. معدودي نيز متمايل به فيلم‌هاي كمدي و طنز هستند كه نوع بي‌پيرايه غيرغربي آن نيازهاي عاطفه جامعه را تا حدودي تأمين مي‌كند. هيچ‌يك از اين آمارهاي مستند كه خواسته به‌حق سينماروهاي كشور است مورد توجه دست‌اندركاران هنر هفتم واقع نمي‌شود كه اين گروه معدود و سردمدار حرفه سينما همچنان راه خود را مي‌روند كه به گيشه‌هاي شلوغ و پرازدحام ختم شود!
شوراي نمايش كه پس از كميسيون و سيستم‌هاي دولتي عهده‌دار جشنواره است همچون دفاتر ثبت اسناد بي‌خاصيت به نظر مي‌رسد زيرا اعضاي آن سينماداران و كمپين‌هايش هستند كه بسياري از فيلم‌ها با نظر اين گروه قرباني مي‌شوند در حالي كه فيلمي تازه از راه رسيده كه به‌نوعي تعلق به يكي از اعضاي شوراي نمايش دارد در اكران پيك نوروزي ۹۷ به نمايش درمي‌آيد حال آنكه 17 فيلم ماه‌هاست در انتظار سالن براي نمايش باقي مانده‌اند!
مافياي اكران ساليان دراز است بر پيچيدگي اين ماجرا افزوده و شوراي صنفي نمايش نيز قادر نيست نقشي در اين ميان داشته باشد! مسئولان اين شورا كساني هستند كه منافع شخصي خود را بر همه چيز اولي‌تر مي‌بينند.
اين نظر يكي از اعضاي شوراي عالي سينماست كه در اولين برنامه پيشواز جشنواره سينمايي فجر در عصر جمعه 29 دي از راديو ايران ابراز مي‌دارد! او معتقد است مافياي فيلم حتي بليت‌‌هاي فروش نرفته يك فيلم تحميلي را از گيشه خريداري مي‌كنند تا امتياز فيلم بالا برود! تهيه‌كننده‌اي كه سينمادار و پخش‌كننده هم هست حق حضور در شوراي صنفي سينما را ندارد و اين درست نقض قانون است.
اعضاي مافيايي كه با هم شراكت دارند و منافع يكديگر را در شورا حفظ مي‌كنند فيلم‌سوزي را رواج داده‌اند در حالي كه فيلم‌هاي متعلق به آنها در ۱۱۰ سينماي كشور نمايش داده مي‌شود. اين صنعت تنها 30 دفتر پخش دارد كه چهار دفتر انحصار پخش عمده فيلم‌ها را اعضاي اين شورا در اختيار دارند و ۲۶ دفتر ديگر حداكثر سالي يك فيلم را توزيع مي‌كنند!
سينماي ايران با حضور اين مافيا در بدنه خود در حال اضمحلال است و تهيه‌كنندگان بدون پشتوانه مالي هر كدام اسير بدهي‌هاي كلان هستند. وقتي يك فيلم از وزارت ارشاد پروانه مي‌گيرد حوزه هنري يا شهرداري تهران اجازه ندارد مجوز نمايش آن را در سينماهاي خود صادر نكند. خلأ قانوني و نفوذ مافيا در ارگان‌ها قانون را به نفع خود تغيير مي‌دهد زيرا قدرت و توانايي متعلق به آنهاست و رابطه‌ها جاي ضابطه‌ها را اشغال مي‌كنند! در حال حاضر تنها چهار شركت متعلق به اعضاي شوراي نمايش همه سينماها را در انحصار دارند.
همان‌گونه كه فيلم كبريت سوخته توسط همين شورا آتش گرفت و خاكستر شد و آيينه بغل نيز سرنوشتي بهتر از آن نداشت! نان قرض دادن سينماهاي دولتي و خصولتي به مافياي شوراي نمايش موجب مي‌شود تا تهيه‌كنندگان مستقل نتوانند در اين دامنه عرض‌اندام كنند. مردم بايد بدانند كه چگونه بعضي از فيلم‌هاي كم‌ارزش، ماه‌ها روي پرده مي‌مانند اما فيلم‌هاي ارزشي در حالي كه با استقبال عموم روبه‌روست سه هفته بيشتر نمايش داده نمي‌شوند؟!
جشنواره موسيقي فجر تمام‌شده كه البته ترازوي آن در كفه ارزش‌ها كمي سنگين‌تر از سال‌هاي قبل بود با اين نواقص كه دو كنسرواتور از ايتاليا در يك سئانس و در دو سالن روي استيج رفتند كه علاقه‌مندان را در انتخاب دودل كرد و اركستر مجلسي كشور نيز در آخرين لحظات به دلايل نامعلوم انصراف داد.
درس‌آموزي از اين جشنواره براي مديران اركسترهاي كشور همين بس كه سرپرست گروه موسيقي اعزامي از فرانسه حاضر نشد بدون كسب مجوز از شركت اسپانسر خود در پاريس با خبرگزاري رسانه ملي ايران مصاحبه كند كه نشان مي‌دهد چگونه در همه مراحل حرفه‌اي عمل مي‌كنند اما اجراي اين جشنواره حكايت مي‌كند كه استاد حميدرضا نوربخش همچنان بهترين گزينه براي رياست آن است كه در آنِ واحد علاوه بر تأمين نظر شيفتگان و علاقه‌مندان و اصحاب هنر توانست رضايت اصحاب رسانه را نيز به نحو مطلوب به دست آورد اما نگراني بين اين دو جشنواره هنري فجر يعني موسيقي تا سينما با وجود مافياي توليد و نمايش فيلم همچنان باقي است.
* روزنامه‌نگار پيشكسوت
