سخنان رئيسجمهور مبني بر قابل نقد بودن معصومين(ع) واكنش هايي را از سوي علما و روحانيون موجب شده است. از جمله اين واكنشها بيانيه جامعه مدرسين حوزه علميه قم است كه از روحاني خواستهاند به جاي ورود به مسائل اعتقادي، مشكلات معيشتي مردم را حل كند. علماي ديگري هم به پاسخ به گزاره نادرست مطرح شده از سوي رئيسجمهور پرداختهاند.
جامعه مدرسين حوزه علميه قم در بيانيه خود در واکنش به سخنان اخیر رئیسجمهور آورده است: خطاناپذيري و عصمت رسول اكرم(ص) در گفتار و رفتار از مسلّمات دين اسلام و مورد اتفاق قاطبه مسلمين است و دهها آيه قرآن كريم بر عصمت رسول اكرم(ص) بلكه بر عصمت قاطبه پيامبران الهي به صراحت دلالت دارند. افزون بر صدها روايت صحيح و مسلم الصدور از نبياكرم(ص) و ساير معصومين(ع) كه عصمت پيامبران الهي به ويژه رسول اكرم(ص) و ائمه دوازدهگانه معصوم(س) را به صراحت اثبات ميكنند خطاناپذيري امامان از اهل بيت(س) نيز در آيات قرآن كريم از قبيل آيه تطهير و در روايات صحيح و متواتر فراواني نظير حديث ثقلين كه مورد اتفاق قاطبه مسلمين و كليه مذاهب و فرق اسلامي است و دهها روايت مسلّم الصدور ديگر به اثبات رسيده است، بنابراين نفي عصمت رسول اكرم(ص) و ائمه معصومين(ع) مخالفت صريح با اسلام و مذهب تشيع است.
اين بيانيه در ادامه مسئولان را از ورود به مسائل تخصصي اعتقادي برحذر ميدارد: اكيداً توصيه ميكنيم بعضي از مسئولان از ورود به مسائل اعتقادي و تخصصي فكري در اظهارات خويش پرهيز كنند و به جاي آن تلاش خود را به حل مشكلات معيشتي و گرفتارهاي اقتصادي مردم معطوف نمایند و آنچه مردم از شماها انتظار دارند گرهگشایي از مسائل و مشكلات زندگي آنان است، نه اظهار نظر در مسائل اعتقادي و تخصصي كه نه تنها گرهي از كار مردم باز نميكند كه افزون بر مشكلات دنيوي آنان، دين آنان را نيز با مشكل مواجه ميكند.
اهل مطالعه، به حرف آن اعرابي تمسك نميكند
آيتالله سيدعلي ميلاني استاد دروس عالي حوزه علميه قم در بياناتي با انتقاد از صحبتهاي اخير رئيسجمهور درباره انتقاد از ائمه معصومين(ع) و پيامبر(ص) در تعريف كلمه انتقاد گفت: آن وقتي كه معاملات براساس اين سكهها بود، سكههاي طلا و نقره، سكه يك وقت خالص بود و يك وقت ناخالص. وقتي شك ميكردند كه اين سكه خالص است يا ناخالص ميرفتند سراغ اهلش و آن كسي كه تشخيص ميداد، بهش ميگفتند: «آقا، اين سكه خالص است يا نيست؟» اين كار را ميگفتند انتقاد، يعني تشخيص خالص از ناخالص، تشخيص صحيح از باطل، انتقاد اين است. پس بنابراين انتقاد را اهلش بايد كند. اين كلمه انتقاد منتقل شد از آن حرفه و صنعت به انتقاد كلام كه ميخواهيم ببينيم اين كلام صحيح است يا نه. اين را هم اهلش بايد تشخيص دهند.
اين استاد حوزه در ادامه افزود: در مقابل انتقاد اعتراض داريم، اعتراض غير از انتقاد است و انتقاد غير از اعتراض است. ما در انتقاد ميخواهيم بسنجيم، اين كلام صحيح است يا نه؟ آيا كلام هركسي را بايد بگذاريم در ترازوي سنجش،كلام معصوم هم همين گونه است؟ ولو اهل انتقاد هم باشيم ولو مطابق احكام و آداب انتقاد ميخواهيم انتقاد بكنيم؟ كلام امام، كلام نبي قابل انتقاد است به اين معني كه سنجش بكنيم تا بفهميم صحيح است يا نه؟
آيتالله ميلاني در ادامه به ماجراي اعرابي و پيامبر(ص) اشاره كرد و گفت: پس اگر كسي بيايد در يك ملأ عامي بگويد كه يك عربي آمد بر پيغمبر اكرم(ص) انتقاد كرد كه «اين كلام از شماست يا از خداست؟» پس ميشود انتقاد كرد بر پيغمبر اكرم(ص)! اين حرف است؟ كسي كه تحصيل كرده باشد، كسي كه اهل مطالعه باشد، تمسك ميكند به حرف آن اعرابي كه بعد از واقعه غدير آمد اعتراض كرد بر پيامبر اكرم(ص) كه «اين كلامي كه گفتيد از خودتان است يا از خدا؟» آن وقت آيه مباركه «سأل سائل بعذاب واقع» نازل شد و اين آدم همان جا هلاك شد. اين اعتراض بود اولاً، ثانياً انتقاد نسبت به كلام معصوم اعم از امام و نبي و ملائكه راه ندارد. انتقاد براي سنجش حق از باطل بود، مگر معصوم باطل ميگويد؟
نبايد برخورد صحابه را توجيه كنيم
اين استاد حوزه ادامه داد: نبايد جوري حرف بزنيم كه مدرك به دست دشمنان بدهيم، نبايد جوري حرف بزنيم كه توجيه كنيم برخورد بعضي صحابه را با پيغمبر اكرم(ص)، نبايد جوري حرف بزنيم كه موجب عذاب بشود. هيچ دقت ميكنيد چقدر برف و باران داريم؟ چهجور است كه بهعوض برف و باران زلزله داريم، عذاب چگونه نازل ميشود؟ بايد حواسمان را جمع كنيم وقتي ميخواهيم حرف بزنيم و در محدودههايي كه كار نكرديم وارد نشويم.
رئيسجمهور در ديدار با وزير و معاونان وزارت امور اقتصادي و دارايي در صحبتهايي گفته بود: «تمام مسئولان در كشور قابل نقدند. ما در كشور معصوم نداريم مگر اينكه يكوقت امام دوازدهم ظهور كرد كه آن وقت هم ميشود نقد كرد. پيغمبر هم اجازه نقد ميداد بالاتر از پيغمبر كه در تاريخ نداريم. وقتي پيغمبر صحبتي ميكرد يك نفر بلند ميشد و ميگفت: «أ من الله ام منك؟» حرف خودت است يا خدا وحي كرده است؟ اگر ميگفت «من الله» كه هيچ امر خداست اما اگر ميگفت «منّي» طرف مقابل ميگفت «قبول ندارم» و نقد ميكرد. ما در زمان حكومت معصوم هم نقد را داريم.»
در بيان مسائل دين نبايد ملاحظه اشخاص را كرد
آيتالله محمدجواد فاضل لنكراني رئيس مركز فقهي ائمه طهار(ع) در درس خارج اصول خود با اشاره به برخي اظهارات نادرست درباره نقد پيامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) گفت: اين روزها در كلمات رئيسجمهور سخني به اين مضمون مطرح و منتشر شده كه همه ما قابل نقد هستيم و بايد انتقاد شويم. مع الأسف اين تعبير را نسبت به معصومين(ع) توسعه و سرايت دادهاند و باز تأسف بيشتر اينكه نسبت به وجود مبارك پيامبر اكرم(ص)، آن هم با استدلال به روايات اين معنا را مطرح كردهاند.
عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم با اشاره به آيه «أَطيعُوا اللهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم» اظهار داشت: به تصريح مفسران شيعه و سني همانگونه كه وجوب اطاعت خداي تبارك و تعالي مطلق است، وجوب اطاعت رسول و اطاعت اولواالامر مطلق است. كسي كه وجوب اطاعت مطلقه دارد، بالضروره بايد معصوم از خطا و گناه باشد، نميشود بگوييم فقط دليل داريم كه اين بزرگواران گناه نكردند بلكه بايد از هر دو جهت يعني خطا و گناه معصوم باشند. انتقاد در جايي است كه امكان خطا و اشتباه وجود داشته باشد.
استاد درس خارج حوزه علميه قم با اشاره به استدلال رئيسجمهور و روايت آن اعرابي خاطرنشان كرد: چنين كلامي از رئيسجمهور خيلي تعجبآور است، بالاخره ايشان هم در همين حوزه درس خوانده است و پاي درس بزرگان هم بوده و خوش استعداد هم هست اما مايه تعجب است كه چطور اين استدلال باطل را بيان ميكند؟ وقتي به تاريخ و روايات مراجعه ميكنيم، قضيه «أمن الله أم من رسوله»، فقط يك جا مطرح شده، ديگر هيچ جاي تاريخ اين را نداريم.
وي ادامه داد: سؤال و مشورت بوده اميرالمؤمنين(ع) ميفرمود اگر موضوع حقي به ذهنتان ميرسد آن را بيان كنيد، به هرحال ائمه ما ميدان را باز ميگذاشتند تا افراد اظهار نظر كنند، اما اين به معناي گشودن باب انتقاد بر آنان نبوده است. وي با تأكيد بر اينكه در بيان مسائل دين، نبايد ملاحظه اشخاص و افراد را كنيم، اضافه كرد: بايد بيني و بينالله عمل كنيم و همينطور نبايد در اينگونه قضايا به فكر زمينزدن كسي باشيم. اگر اين باشد كه اشكال به خود ما هزاران برابر بالاتر وارد است.