نعیم شرافت
در روزهای پایانی مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری فرانسه در سال 2017، مردم فرانسه در فضای التهاب و ترس ناشی از چند عملیات تروریستی قرار داشتند. مارین لوپن، نامزد جناح راست گمان می‌کرد می‌تواند ترس مردم را برگ برنده خود قرار دهد. او در مناظره با امانوئل مکرون کاندیدای جوان حزب مستقل، سخن از مهاجرت‌های سخت آوارگان تروریسم، شکستن مرزها، دستگیری تروریست‌ها و تبعیدها و دیگر مشکلات ناشی از عملیات تروریستی گروه‌های تکفیری زد. او مدعی بود که می‌تواند فرانسه را از خطرات ناشی از تروریسم پاک‌سازی کند. چند روز بعد از این مناظره، ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به مناسب حادثه تروریستی که نزدیک کاخ الیزه صورت گرفت، بیان کرد که این حادثه احتمالا رای بسیاری را به سبد رای‌های مارین لوپن اضافه خواهد کرد زیرا لوپن توانایی برقراری امنیت در کشورش را دارد.
اما در مقابل ادبیات مکرون جوان به گونه‌ای دیگر بود. او شعارهای رقیبش لوپن را همان گروه‌های رادیکال در برابر رادیکالیسم اسلامی می‌دانست و بیان کرد که چرا باید بزرگترین آرزوی تروریست‌ها قدرت گرفتن لوپن در فرانسه باشد. چون با مقابله تند و خشن در برابر تروریسم، مجبور خواهیم بود که گروه‌های رادیکال را در داخل کشور فعال کنیم. مکرون گفت: «مبارزه با تروریسم به این معنا نیست که در دام خشونت آنها بیوفتیم. نتیجه برخورد قهری با تروریست‌ها شکل‌گیری جنگ‌های داخلی طولانی مدت است». مکرون با حمایت از مسلمانان فرانسه، سخن لوپن را درباره تفکیک شهروند مسلمان و غیرمسلمان را توهین به مردان و زنان فرانسه دانسته و این نوع سخنان را اختلاف برانگیز تلقی کرد.
چهار روز بعد از این مناظره بود که مکرون رئیس‌جمهور فرانسه شد.
به اذعان کریستوفر دیک ای، تحلیل‌گر خبرگزاری دیلی بیست، مکرون پیروزی خود را مدیون ادبیات و اندیشه «ژیل کِپل» فیلسوف و اسلام‌شناس فرانسوی است. کِپلهم‌اکنون ریاست کرسی مطالعات خاورمیانه و مدیترانه مرکز مطالعات سیاسی پاریس را برعهده دارد. او سال‌ها متمادی در دو سه دهه اخیر در کشورهای عربی حضور داشته و بر روی موضوع رادیکالیسم اسلامی کار کرده و با رهبران آنها صحبت کرده است. او مسلط به زبان عربی (و انگلیسی و ایتالیایی و چند زبان دیگر) و البته فرانسوی است و در دهه‌های هشتاد و نود میلادی به عنوان یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران خاورمیانه شناخته می‌شده است.
اولین کتاب کِپل «پیامبر و فرعون» است که تحلیلی است از اندیشه و فعالیت‌‌های تشکیلاتی گروه الجهاد مصر وابسته به اخوان المسلمین که انور سادات ریاست‌جمهوری مصر را ترور کردند. کِپل ریشه اندیشه جهادی را در تفکر سید قطب می‌داند و او را بزرگترین ایدئولوگ جریان‌های رادیکال اسلامی معرفی می‌کند.
کِپل در کنار تحقیقات و پژوهش‌های اسلام‌شناسی خود، پروژه‌هایی را نیز در کشور فرانسه برای مدیریت مسلمانان پیشنهاد داده و عملیاتی کرده است. کِپل با مسکن‌سازی حومه شهر برای مسلمانان و تفکیک آنها از دیگر شهروندان مخالفت می‌کرد. او جزو اولین افرادی است که چهار دهه گذشته، موضوع رشد جمعیت مسلمانان در فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را بیان کرده و برای مدیریت آن راهکار ارائه داده است.
از آثار دیگر کِپل می‌توان به «رادیکالیسم در سه دین ابراهیمی» اشاره کرد که نقدهای تندی به جریان‌های افراطی سه دین اسلام، مسیحیت و یهود وارد کرده و بیان داشته که هر یک از آنها اتهام افراطی‌گری و رادیکالیسم را به دیگری می‌دهد.
کتاب «جهاد» کِپل در سال 2000 میلادی منتشر شد. او در این کتاب به رشد چشم‌گیر جریان‌های افراطی اسلام اشاره کرده است. کِپل در این کتاب به شکست روس‌ها در افغانستان اشاره می‌کند که به ادعای او زمینه مساعدی برای سازمان‌دهی و اتحاد جنبش‌های اسلامی موازی که در دیگر کشورها مانند الجزایر و مصر و عربستان، شکست خورده‌اند، در افغانستان به وجود آمده است.
کِپل با شناخت دقیقی که از جریان سلفی جهادی داشت و گفتگوهای بسیاری که با رهبران آنها کرده بود، مدیریت رادیکالیسم اسلامی را رفتار رادیکال نمی‌دید. او سال‌های متمادی شعار تفکیک مردم مسلمان از جریان رادیکالیسم را سر داده و به اعتقاد او، با حمایت از مسلمانان جهان، می‌توان راه نفوذ رادیکالیسم در میان آنها را مهار کرد و در نهایت رادیکالیسم را ریشه‌کن کرد. کِپل به اشاره به سیاست‌های قهری ایالات متحده آمریکا پس از حوادث 11 سپتامبر و شعار احیای جنگ‌های صلیبی که توسط بوش رئیس‌جمهور وقت آمریکا سر داده شد، این گونه سیاست‌ها را بازتولید رادیکالیسم دانسته و برای جهان بسیار خطرناک قلمداد می‌کند.
حال با شناخت نظرات ژیل کِپل، اسلام‌شناس و نظری‌پرداز فرانسوی، ریشه جملات امانوئل مکرون در برابر تروریسم شناخته می‌شود. مکرون می‌گوید هدف القاعده ایجاد رعب و ترس در سراسر جهان برای تحریک شهروندان و ایجاد جنگ‌های داخلی مذهبی و عقیدتی است. او عملیات تروریستی که در سراسر اروپا در سال‌های اخیر رخ داده است را ناشی از همین سیاست‌های قهری و رادیکال دانسته است.
آخرین کتاب منتشر شده از ژیل کِپل، "تروریسم در فرانسه: ظهور جهاد در غرب" است که در سال 2015 به زبان فرانسوی و اوایل سال 2016 نسخه انگلیسی آن منتشر شد. این اولین کتابی است که با جزئیات کامل و تصاویر جدید، حملات تروریستی سال‌های اخیر در فرانسه را نشان داده است. حمله تروریست‌های مسلمان به مجله طنز شارلی ابدو، قتل عام مردم در کنسرت و ورزشگاه، بمب‌گذاری‌های بروکسل و چندین ترور انفرادی که ریشه‌های همه اینها در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
کِپل در کتاب اخیر خود به نسل سوم جهادی در غرب اشاره کرده است که ایدئولوژی‌های رادیکال خود را با شور و هیجان مردم در خیابان گره می‌زند و دیگر این جریان اختصاص به چند عرب مسلمان ندارد بلکه جوانان اروپایی را نیز دربر می‌گیرد. جوانانی که پیش از اسلام، به دیگر ایدئولوژی‌های رادیکال همچونجریان‌های چپ فرانسوی گرایش داشته‌اند.
ژیل کِپلدر سال‌های اخیر مکررا هشدار داده است که رهبران و سازمان‌دهندگان داعش، به دنبال تطبیق اندیشه و ایدئولوژی خود با جامعه آمریکایی هستند. او حادثه سال 2015 سن برناردینو را ناشی از همین سیاست می‌داند و به اعتقاد کِپل، سیاست‌مداران آمریکایی از رفتارها و برنامه‌های داعش در کشور خود غافل هستند.
مکرون در برنامه‌های خود، سیاست تفکیک شهروند مسلمان از غیرمسلمان را تقبیح کرده است و به دنبال خشونت‌زدایی و نفرت‌زدایی از مهاجران مسلمان است. سیاستی که دهه‌های گذشته توسط ژیل کِپل مطرح شده بود ولی به آن توجه نمی‌شد.
کریستوفر دیک ای، تحلیل‌گر خبرگزاری دیلی بیست می‌گوید: «وقتی مناظره مکرون و لوپن برگزار می‌شد، ژیل کِپل برای انجام یک پروژه تحقیقاتی به ریاض عربستان سفر کرده بود و آن لحظه که برای تاریخ جامعه فرانسه، لحظه‌ای حیاتی بود را از دست داد. اما بعدها که کِپل را دیدم از او درباره مناظره پرسیدم و او پاسخ داد که لوپن گمان می‌کرد که با اسلام‌هراسی، ضربه محکمی به حریفش خواهد زد. اما باید بگویم که با دیدگاه مکرون، محو ونابود شد.»
