فرزانه نوريان*
روابط زوجين قوي‌ترين و مهم‌ترين رابطه‌اي است كه توجه همه‌جانبه بايد به آن داشت. يكي از اين توجه‌ها در آن گفت‌وگو است كه به هر بهانه‌اي باعث شكل‌گيري محبت مي‌شود. پس بايد به اين مهم توجه اساسي داشت ولي اين در زماني است كه دو طرف توانايي بيان حرف‌هاي خود و ابراز احساساتشان را داشته باشند و اصول گفت‌وگوي سازنده را بدانند، اما زوج‌ها در اين مسئله داراي ضعف هستند. آنها بايد مدتي هر روز درباره مسائل اطراف گفت‌وگو كنند، گاهي شنونده باشند و گاهي گوينده. اگر زوجين مهارت گفت‌وگو و صحبت كردن را بدانند مي‌توانند مشكلات، خستگي‌ها، عصبانيت‌ها و بي‌حوصلگي‌هاي هم را درك كنند و از آن بكاهند. گفت‌وگوي مؤثر در ارتباط كلامي، مكث و صحبت بجا، تنوع در لحن صحبت، ساده‌گويي، بيان شفاف و صريح خواسته و برقراري ارتباط چشمي مي‌تواند تأثيرات بسيار مؤثري در روابط بگذارد.
درك تفاوت‌ها
زن‌ها و مردها تفاوت‌هايي در اين زمينه دارند و بايد به اين تفاوت‌ها آگاهي پيدا كنند تا بتوانند ارتباط مؤثري با هم برقرار كنند. به عنوان مثال زنان وقتي ناراحت هستند يا دچار مشكلي مي‌شوند نياز دارند تا صحبت كنند و به اين طريق احساس بهتري را تجربه مي‌كنند اما مردان زماني كه درگير مسئله‌اي مي‌شوند سكوت مي‌كنند و آرام مي‌شوند چون در ذهن خود دنبال راه‌حل مي‌گردند و به همين دليل سعي در گوشه‌گيري و سكوت داشته و تمايلي به صحبت راجع به آن ندارند و اينجاست كه زن‌ها چون خودشان تمايل به صحبت كردن دارند و از اين طريق آرام‌تر مي‌شوند، سعي مي‌كنند كه باعث شوند مرد هم صحبت كند ولي از آنجا كه موفق نمي‌شوند ناراحت شده و حس مي‌كنند كه مورد اعتماد همسرشان نيستند و اين خود دليلي بر مشاجرات مي‌شود يا زماني كه برعكس زن دچار مسئله‌اي شده و مرد با توجه به ديدگاه خود زن را به حال خود مي‌گذارد كه بتواند مسئله را حل كند اما غافل از آنكه زن تصور مي‌كند مورد بي‌توجهي و بي‌مهري همسرش قرار گرفته كه خود نيز عاملي براي تنش بين زوجين مي‌شود.
حال اگر زوجين به مهارت گفت و گو با يكديگر در شرايط مختلف آگاه باشند مي‌توانند بهتر رابطه‌شان را مديريت كنند.
انتقاد، سرزنش و جدل نكنيد
اين يك تكنيك اساسي و مؤثر براي زوجين است و براي زوج‌هايي كه در سطوحي با هم تعارض داشته باشند بسيار مفيد است. در كل روز هيچ كدام از زوجين اجازه هيچ گونه انتقاد، سرزنش، جدل كردن و اجازه شروع بحث جديد و مسئله‌سازي را ندارند و تمام بحث‌هايي كه احتمال مي‌دهند كه به تنش و دعوا منجر شود را به ساعتي مشخص از روز موكول مي‌كنند.
يك ساعت خاص از شبانه‌روز را در نظر بگيرند (مثلاً هر شب، ساعت ۱۰). در آن ساعت يكي از زوجين (مثلاً زن)، به مدت چند دقيقه مثلاً پنج دقيقه حرف بزند، انتقاد كند، تعريف كند و از مشكلاتش بگويد.
وظيفه طرف مقابل سخت‌تر است، زيرا او بايد سكوت كند و شنونده باشد. طرف مقابل در اين پنج دقيقه بايد سراپا گوش باشد و با اشاره دست و صورت يا كلام اجازه تأييد يا رد و بيان ناراحتي خود را ندارد، مثلاً مي‌تواند به زمين نگاه كند تا با چشم و لبخند و اخمش پيامي از تأييد يا رد را به صحبت‌كننده نرساند.
پس از پايان پنج دقيقه جا عوض مي‌شود و مرد شروع مي‌كند به حرف زدن و زن گوش مي‌دهد تا پنج دقيقه و مرتباً جاي زوجين عوض مي‌شود. توصيه مي‌شود كه در شب‌هاي اول تا يك ساعت با يكديگر حرف بزنند و به مرور زمان گفت و گوي متقابل را كم كنند. حتماً بايد با هم قرار بگذارند كه در حرف يكديگر دخالت نكنند. اجازه بدهند انتقاد را طرف مقابل بيان كند و جبهه نگيرند.
اگر يكي از زوجين زمان اضافه آورد، بهتر است كه مجدداً حرف‌هاي خود را تكرار كند يا آن را با توصيفات بيشتر ارائه كند. هر يك از زوجين آزادي كامل دارد تا در وقت صحبت خود، هر صحبتي را كند و هر احساسي (از محبت تا خشم و عصبانيت) را كه دارد نشان بدهد و طرف مقابلش موظف به سكوت است و پاسخ ندادن، تا آنكه وقت صحبتش فرا برسد.
همه زوجين حتي آنهايي كه رابطه خوبي هم با يكدگير دارند توصيه مي‌شود كه هر شب، 10 دقيقه به اجراي اين تمرين بپردازند كه بي‌شك به پيوند بيشتر زوجين كمك خواهد كرد. زوجين مي‌توانند در هفته اول به جاي پنج دقيقه، 10 دقيقه را انتخاب كنند و سهم هر فرد 10 دقيقه باشد.
استفاده از اين تكنيك در خانواده‌هايي با بافت سنتي و مردسالار يا زن‌سالار استقبال نمي‌شود و معمولاً طرف سلطه‌گر، خواهان خاتمه اين تكنيك است.
چرا زوجين به مشكل بر مي‌خورند؟
شايد بارها اين سؤال در ذهن‌تان تداعي شده است كه چرا افراد پس از شروع زندگي مشترك روابط‌شان با هم به مسئله و مشكل بر مي‌خورند؟ دلايل بي‌شماري در اين زمينه وجود دارد كه مهم‌ترين آن عدم يادگيري مهارت گفت‌وگو است در حالي كه در سايه گفت‌وگو ما درك درستي از يكديگر پيدا كرده و مي‌توانيم تعامل خوبي با هم برقرار كنيم. يكي از مسائلي كه زوج‌ها را نسبت به هم دور مي‌كند، اين است كه افراد درك درستي از ما شدن در ازدواج ندارند . ما شدن زوج‌ها به معني اين نيست كه ما ماهيت يكديگر را زير سؤال ببريم و به حريم شخصي يكديگر احترام نگذاريم، چراكه ما هر كدام قبل ازدواج فردي مستقل هستيم و بايد با اين درك به هم بنگريم. روابط زوجين با احترام به حقوق يكديگر دوام يافته و عمق مي‌يابد.
درك متقابل، بهترين راهكار
يكي ديگر از مسائلي كه زوج‌ها بسيار در اوايل ازدواج از آن گله‌مند هستند، اين است كه مثلاً خانم‌ها مي‌گويند عشق و علاقه همسرمان به ما كم شده و توجه كافي به ما ندارد اما در واقع اين است كه مردها پس از ازدواج به دنبال ايجاد شرايط بهتري به لحاظ اقتصادي و مالي هستند، از اين رو به دنبال شرايط بهتري جهت تأمين خانواده خود بوده و تمركزشان بر آن جنبه معطوف مي‌شود، بنابراين همسرشان احساس مي‌كند كه به او توجهي ندارد. خوب است كه با دركي متقابل اين سوءتفاهم‌ها را رفع كنيم و راهكار اين است كه زن‌ها بدانند همسرشان تمركزشان بر بهبود شرايط خانواده است و مردها نيز بدانند زنان در اين برهه از زندگي نياز به توجه اساسي از سمت همسرشان دارند. زوجين با درك متقابل مي‌توانند روابط بهتري را تجربه كنند و صميميت بين خود را افزايش دهند.
*روانشناس باليني
بسيار مطلب عالي و كاربردي بود و اينكه با قلم بسيار روان و قابل درك نوشته شده 
