مريم يوسفيان
در جهاني كه در آن زندگي ميكنيم يكي از عوامل مهم رشد تمامي موجودات، مهرباني و محبت بوده و هست. مهرباني درماني معجزهگر براي هر دردي است. اين معجون شگفتانگيز در وجود تمامي موجودات وجود دارد. مهر و محبت است كه بعد از به دنيا آمدن طفل، موجب ميشود والدين به خصوص مادر از فرزند تازه متولد شده خود مراقب كنند و پدر با از خودگذشتي تكيهگاه خانواده شود. مهرباني كردن و محبت به همديگر چنان با اهميت و با ارزش است كه در تمامي اديان مختلف به آن تأكيد ويژهاي شده است. ابراز مهرباني و محبت به همنوعان چنان قوي است كه آثار آن در رشد شخصيت افراد نسبت به خشم و كينهورزي و تنبيه، بيشتر قابل مشاهده است، با مهرباني ميتوان ناآرام ترين موجودات هستي را از پاي درآورد و رام كرد.
مهرباني كردن تا سرحد ايثار جان
شايد تصور شود در دنياي پر هياهوي امروزي كه هر شخصي گرفتار روزمرگي خود است، ديگر همانند گذشته مهر و محبت معنا نداشته و از ميان رفته باشد اما با وجود تمام سختيهاي اين دوران هنوز هم ميتوان مهرباني را در قلب و دستهاي پر مهر بسياري از افراد به راحتي مشاهده كرد، از افرادي كه با انتخاب شغلي خطرناك، جان خود را در دست ميگيرند تا از آسيب افراد ديگر جلوگيري كنند گرفته تا افرادي كه با انتخاب سفر به سرزمين هاي محروم و فقرزده و دور از هر گونه امكانات و با فرهنگي بسيار پايين، سعي در نجات افراد از چنگال فقر و بيماري و بيعدالتي و بالا بردن سطح فرهنگ دارند، حتي به قيمت به سختي و به خطر انداختن زندگي و جان خود، تمامي اينها نمونههايي از مهرباني به همنوعان است.
در واقع مهرباني را ميتوان در اعمال و رفتاري همچون دوست داشتن، احترام گذاشتن به ديگري و طبيعت، قدرشناسي، فداكاري، ايثار و از خودگذشتگي معنا كرد. البته اينها تنها برخي از موارد تعريف و معناي مهرباني هستند. مهرباني را ميتوان در يك نگاه با محبت و عشق به اولاد، والدين و ديگر افرادي كه همه روزه از كنارشان به راحتي عبور ميكنيم، ديدن زيباييهاي جهاني كه در آن زندگي ميكنيم، خنداندن و شاد كردن كودكان و ديدار از افراد سالمند نيز يافت. سر منشأ اصلي بسياري از اعمال و رفتار همين مهرباني است.
آثار وجود مهرباني در فرد و جامعه
يكي از آثار و نتيجههاي بسيار مهم مهربان بودن و مهرباني كردن در جامعه، تأثيري است كه بر سلامت عمومي بدن افراد ميگذارد. تحقيقات بيشماري در افراد بسياري صورت گرفته است كه نتيجه همگي اين تحقيقات بدون استثنا بر وجود رابطهاي مستقيم ميان مهرباني كردن و سلامت عمومي بدن صحه ميگذارد. در اين تحقيقات مشخص شده كه مهربان بودن و مهرباني كردن از شدت بيماريهاي جسمي و ذهني و دغدغههاي فكري افراد ميكاهد و موجب بهبود سلامت جسماني و روحي و رواني فرد ميشود. مهرباني كردن از شدت اضطراب و نگراني و حتي افسردگي ميكاهد به نحوي كه يكي از روشهاي كاربردي در درمان اين بيماريهاي روحي به خصوص افرادي كه دچار افسردگي شدهاند اين است كه در طول روز سعي كنند يك نفر را شاد كنند، اين عمل نتيجهاي بسيار مثبت هم براي فرد افسرده دارد و هم براي اطرافيان و افرادي كه به نحوي با اين فرد در ارتباط هستند. مهرباني و محبت از انزواي افراد خواهد كاست و موجب جدا شدن افراد از انزواطلبي ميشود و فرد را دوباره به آغوش گرم و پر مهر و عشق جامعه باز خواهد گرداند. مهر و محبت افراد را از بسياري بيماريهاي جسماني ديگر همچون پرخوري در نتيجه افسردگي و انزوا، زخم معده، تنگي تنفس و حتي ابتلا به آسم در امان نگاه خواهد داشت.
چگونه با ديگران مهربان باشيم؟
بايد به ياد داشته باشيم ما در يك زنجيره از ارتباطات قرار گرفتهايم، هر عملي عكسالعملي برايمان به همراه خواهد داشت، بنابراين نتيجه ابراز مهرباني و محبت كردن به ديگران در نهايت به خود ما باز خواهد گشت. گاهي اوقات بهترين شيوه براي ابراز مهرباني اين است كه در اولين قدم بايد با آن شخص احساس همدردي و همدلي بدون قضاوت داشته باشيم و خود را در آن لحظه جاي آن افراد قرار دهيم تا بتوانيم بهتر احساسات آنها را دريابيم و به درك عميقتري نسبت به آنها برسيم. به ياد داشته باشيم كه هيچ شخصي بدون عيب و خطا نيست، حتي خود ما نيز امكان اشتباه داريم، پس مهر و محبت خود را بدون هيچ قيد و شرطي نثار اطرافيان كنيم. نكته بسيار مهم و با اهميتي كه بايد آن را مورد توجه قرار دهيم اين است كه مهرباني و محبت بيشتر از هر گونه تنبيهي اثربخش است. ميتوان به جاي تنبيه فرد با مهرباني كردن، فرد را به اشتباه خود آگاه ساخت و منتظر نتيجه مثبت مهرباني در وجود فرد بود.
راههايي براي مهرباني كردن
براي نشان دادن مهرباني خود الزاماً نياز به اين نيست كه مهرباني خود را با زبان بيان كنيم. گاهي اوقات ميتوانيم اين گنجينه وجودي خود را با زبان بدن و اعمالي كه ميتوانيم انجام دهيم به ديگران نشان دهيم و به اثبات برسانيم. ميتوانيم با انجام برخي كارهاي ساده مهر و محبت خود را به خوبي نشان دهيم همچون رعايت ادب و احترام به ديگران، رعايت حقوق افراد، استفاده نكردن از الفاظ ناپسند و ناسزا نگفتن، تعريف از نقاط قوت و مثبت ديگران و حمايت عاطفي و لفظي از آنها، البته تا حدي كه اغراق و چاپلوسي و تملقگويي نشود. اگر فردي دست نياز به سوي ما دراز ميكند با گرفتن دستش و كمك كردن به او در حد توان خود ميتوانيم به خوبي حس مهرباني را به او انتقال دهيم و وجود آن فرد را نيز سرشار از محبت و مهرباني كنيم، حتي اگر اين ياري و كمك فقط در حد بيان چند جمله آرامش بخش و اميدواركننده در لحظهاي تنشزا باشد. به اطرافيان با لبخند جواب دهيم، در واقع لبخند زدن دريچهاي براي رسيدن به مهرباني محسوب ميشود. مهرباني كردن نيز همانند بسياري از اعمال و رفتار نيك ديگر كه در اديان به انجام آنها سفارش شده است موجب پيوند مجدد قلب انسانها به يكديگر ميشود و حتي نتيجه آن در اين راستا از هر عملي سازندهتر است. با ابراز مهرباني و محبت كردن به يكديگر و به طبيعتي كه در آن رشد و نمو يافتهايم ميتوانيم اميد به جامعهاي سالم و شاد داشته باشيم كه در آن فرزندانمان از رشدي سالم برخوردار خواهند بود و آيندهاي روشن برايمان رقم خواهد خورد.