در شرایطی كه امریکاییها گفته‌اند كه بند «T» مندرج در ضمیمه اول توافق هسته‌ای ایران و 1+5، در حیطه اختیارات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. یوكیو آمانو، مدیرکل آژانس دیروز در سخنانی تأکید كرد كه این بند مربوط به دسترسی‌های این نهاد بین‌المللی نیست. آمانو همچنین بار دیگر با تأیید پایبندی ایران به تعهداتش، گفت كه ایران تحت شدید‌ترین رژیم راستی‌آزمایی قرار داد.
به‌رغم فشارهای امریکا برای گنجاندن موضوع بازرسی از اماكن نظامی ایران در چارچوب نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یوکیو آمانو، مدیرکل این آژانس روز سه‌‌شنبه موضع رسمی خود را در این باره اعلام كرد و در سخنانی گفت که بندT مندرج در ضمیمه نخست توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در حیطه اختیارات آژانس نیست. به گزارش خبرگزاری رویترز، آمانو در حمایت از ساز و کار فعلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نظارت بر کارکرد این تجهیزات در خاک ایران گفته است:«بندT برجام در خصوص تجهیزات دارای مصرف دوگانه است نه درباره دسترسی به سایت‌های ایران. پروتکل الحاقی، بحث تجهیزات دارای مصرف دوگانه بندT برجام را (از قبل) پوشش می‌دهد.
آژانس هم بر این موارد نظارت دارد. » این اظهارت آمانو در حالی است كه وی اوایل مهرماه گذشته با بیان اینكه روسیه و امریکا تفسیر متفاوتی از این بند دارند خواستار شفاف‌سازی درباره
بندT ضمیمه یک برجام شده بود. به گزارش فارس، بر اساس بندT از ضمیمه نخست برنامه جامع اقدام مشترک، ایران از طراحی، ساخت، خرید یا استفاده از برخی تجهیزات با کاربری دوگانه مانند دوربین‌های سرعت بالا یا چاشنی‌های انفجاری و همچنین مدل‌های رایانه‌ای ادوات انفجار اتمی منع شده است. گروه‌های نزدیک به اسرائیل از جمله مؤسسه علوم و امنیت بین‌الملل و بنیاد دفاع از دموکراسی‌‌ها با بیان این ادعا که برجام در مورد ساز و کار راستی‌آزمایی این بند سکوت کرده، می‌گویند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید برای اطمینان از پایبندی ایران به این محدودیت‌ها، بتواند خارج از ساز و کار بیست و‌چهار روزه بازرسی‌‌ها از اماکن مشکوک، به صورت روتین به مراکز غیرهسته‌ای از جمله سایت‌های نظامی ایران دسترسی داشته باشد. این درحالی است که محدودیت‌های عنوان‌شده در این بند اساساً خارج از حیطه اختیارات و تخصص آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و برجام نیز مسئولیت راستی‌آزمایی این بند را به این نهاد نسپرده است.
در حال حاضر، بر اساس یکی از تعهدات ایران ذیل ضمیمه 4 برجام، خریداران ایرانی تجهیزات دارای مصرف دوگانه، پس از دادن تعهدات مربوط به دولت، برای هر کالای دارای کاربری دوگانه، از کمیسیون مشترک برجام مجوز موردی می‌گیرند. امریکاییها با فشار سیاسی و رسانه‌ای چنین القا می‌کنند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مسئول راستی‌آزمایی بندT است و باید زمینه بازدید کارشناسان و بازرسان این آژانس از مراکز غیرهسته‌ای و نظامی ایران فراهم شود اما مقامات ایرانی و روس چنین نظری ندارند و معتقدند مسئول بحث در خصوص بندT، کمیسیون مشترک برجام است و در این بند هیچ‌گونه اشاره‌ای به نقش آژانس نشده است. باتوجه به راهبرد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا علیه ایران و تلاش برای خروج از برجام به نظر می‌رسد امریکاییها با مطرح كردن موضوعات این چنینی، روی بهانه بازدید از مراکز نظامی ایران تمرکز کرده‌اند تا بدین وسیله با مقصر جلوه دادن ایران برای نقض برجام، زمینه را برای خروج از توافق هسته‌ای فراهم كنند.
ایران تحت شدید‌ترین راستی‌آزمایی
دبیركل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی كه پیش‌تر در گزارش‌های خود اعلام كرده بود ایران به تعهدات برجامی خود پایبند بوده است، دیروز هم بار دیگر به این مسئله تأکید كرد و گفت:«اکنون که تقریباً دو سال از اجرای (برجام) گذشته، من می‌توانم بگویم که تعهدات مرتبط به هسته‌ای ایران در برجام در حال اجرا شدن است». آمانو در بخش دیگری از سخنان خود گفت:«ایران، اکنون تحت شدید‌ترین رژیم راستی‌آزمایی هسته‌ای در جهان قرار دارد و خود را متعهد به اجرای کامل توافق جامع پادمان کرده است و موقتاً در حال اجرای پروتکل الحاقی است و همچنین بر اساس مفاد برجام، با تدابیر شفاف‌سازی اضافه‌تری هم موافقت کرد. دسترسی بازرسان ما به اماکن گسترش یافته است و اطلاعات بیشتری درباره برنامه هسته‌ای ایران داریم؛ برنامه‌ای که به نسبت قبل از اجرایی شدن توافق برنامه کوچک‌تری است». سخنان آمانو درباره قرار گرفتن برنامه هسته‌ای ایران تحت شدید‌ترین راستی‌آزمایی‌‌ها در شرایطی است كه امریکاییها معتقدند كه باید نظارت و بازرسی‌‌ها از سایت‌های ایران تشدید شود. آمانو در ادامه سخنان خود همچنین تأکید كرد:«من هفته قبل به تهران سفر و با رئیس‌جمهور روحانی، صالحی معاون رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ظریف دیدار کردم. من از آنها اجرای کامل تعهدات هسته‌ای ایران در برجام را درخواست کردم و آنها بار دیگر بر عزم‌شان برای انجام این کار تأکید مجدد کردند.»
ایران اولین طرف ترک برجام نخواهد بود
در شرایطی كه كنگره امریکا بحث خروج یا ماندن در برجام را بررسی می‌كند، مقامات ایرانی نیز از تدابیر لازم برای مقابله با هر سناریویی خبر می‌دهند. مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه ایران دیروز در سخنانی گفت که تهران طرف اول برای ترک توافق هسته‌ای نخواهد بود اما برای هر سناریویی آمادگی دارد. به گزارش رویترز، تخت‌روانچی از اروپا خواست در خصوص چگونگی واکنش خود در صورت خروج احتمالی امریکا از برجام و وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، شفاف‌سازی کند. به‌رغم تأیید پایبندی ایران به برجام در گزارشات پی در پی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در 13 اکتبر 2017، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور امریکا اعلام کرد که دولت وی تصمیم گرفته است که پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید نکند. وی همچنین به خزانه‌داری امریکا دستور داد تحریم‌های جدیدی را علیه سپاه پاسداران به بهانه آنچه که حمایت از گروه‌های تروریستی خواند، وضع کند.
