تعداد شهروندان عراقی كه در جریان تسلط ارتش عراق بر منطقه نفت‌خیز كركوك قربانی شدند، به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد، ولی معاون مسعود بارزانی عملیات دو روزه عراقی‌ها در کرکوک را با قتل عام 183هزار كرد در جریان حمله صدام به شمال عراق مقایسه كرده و می‌گوید: «رخداد‌هایی که در حال حاضر در شمال کشور در جریان است، به مثابه عملیات انفال دیگری علیه کردها است.» در مقابل، نخست‌وزیر عراق، همه‌پرسی اقلیم را «تمام شده» و «به تاریخ پیوسته» می‌داند و برای اولین بار از آنها خواسته كه اختلافات را از طریق گفت‌وگو حل و فصل كنند.
به گزارش «جوان» صدام حسین به فاصله چند ماه مانده به پایان جنگ با ایران، طی عملیاتی هفت‌ماهه كه به عملیات «انفال» معروف شد بین فوریه تا سپتامبر ۱۹۸۸،به استان‌های کرکوک، دیاله، نینوا و صلاح‌الدین حمله برد، بیش از 4 هزار و ۲۰۰ روستا را نابود و 183هزار كرد عراقی را قتل عام كرد. این عملیات را سازمان‌های بین‌المللی یكی از فجیع‌‌ترین جنایات علیه بشریت خوانده‌اند. حالا پس از گذشت 29 سال از این عملیات، کوسرت رسول، معاون رئیس اقلیم کردستان عراق و دبیرکل حزب دموکرات عملیات ارتش عراق برای كنترل شهر نفت‌خیز كركوك را با جنایت صدام مقایسه كرده، نیروهای امنیتی وابسته به دولت فدرال را «اشغالگر» خوانده و گفته كه عملیات انفال دیگری علیه مردم کرد در جریان است. مقام‌های ارتش عراق چند روز قبل در گفت‌وگو با منابع نزدیك به روزنامه جوان گفته بودند كه مسعود بارزانی از طریق تحریك رویارویی نظامی با ارتش عراق، در تدارك سناریویی خونین است تا حمله دولت عراق به كركوك را با كشتار صدام در جریان عملیات انفال شبیه‌سازی كند؛ سناریویی كه با رو در رو نشدن پیشمرگه‌های كرد اقلیم با ارتش عراق، ناكام ماند. كوسرت رسول «اتحادیه میهنی »را به «همكاری با اشغالگران» متهم كرده و گفته كه برخی از افراد در اتحادیه میهنی با اشغالگران همکاری کرده تا برخی از دستاوردهای شخصی و موقت را به دست آورند. او می‌گوید: «تعدادی از افرادی که از رویکرد اتحادیه میهنی کردستان منحرف شدند افراد کم‌خردی هستند و نام‌شان با ننگ و عار در تاریخ ثبت می‌شود. » به گفته معاون بارزانی« افراد ناپخته در اتحادیه میهنی مسئولیت فاجعه کرکوک و طوزخورماتو و تمامی تلفات انسانی و مادی و معنوی را که به مردم ما وارد شده است، برعهده دارند.»
کردها پشت خط آبی
فرماندهی عملیات برقراری امنیت در کرکوک از کنترل کامل و برقراری امنیت در این استان خبر داده‌اند، موضوعی كه منابع كرد نیز آن را تأیید كرده است. منابع کرد می‌گویند كه نیروهای پیشمرگه کرد با نیروهای عراقی توافق کرده‌اند به وضعیت قبل از مرزهای ۲۰۰۳ بازگردند که به «خط آبی» معروف است. «خط آبی» طبق قطعنامه ۶۸۸ در پی انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱ تعیین شده که شامل استان‌های دهوک، اربیل و سلیمانیه می‌شود. ناظم دباغ، نماینده اتحادیه میهنی در تهران می‌گوید: «نیروهای دولت مرکزی عراق و پیشمرگه‌های کرد موافقت کردند که به شرایط ماده 140 که دو طرف در مورد مناطق تحت نفوذشان توافق کرده بودند، بازگردند.» هادی العامری، رئیس سازمان بدر می‌گوید كه نیروهای امنیتی عراق با سیطره بر میادین نفت شمال کرکوک، مرحله دوم پیروزی را محقق کردند. منابع عراقی می‌گویند كه نیروهای دولتی عراق توانسته‌اند هر پنج میدان نفتی را از کنترل اقلیم خارج کنند. خبرگزاری فرانسه روز چهار‌شنبه گزارش داد، دولت عراق که پس از بازپس‌گیری منطقه نفت‌خیز کرکوک از کردها، درصدد توسعه میادین نفتی خود در این منطقه است، از شرکت انگلیسی «بریتیش‌پترولیوم»(bp) خواست که در این زمینه به دولت عراق کمک کند.
علاوه بر عقب‌نشینی پیشمرگه‌ها به پشت خط آبی، شبكه خبری المیادین گزارش كرده كه نیروهای عراقی توانستند کنترل کامل گذرگاه «ربیعه» واقع در مرزهای مشترک عراق و سوریه را در منطقه اقلیم به دست بیاورند. حیدر العبادی نخست‌وزیر حضور نیروهای نظامی و امنیتی به جز پلیس محلی و نهاد مبارزه با تروریسم را در کرکوک ممنوع اعلام کرده و گفته است: «نیروهای امنیتی در کرکوک مکلف به ایجاد امنیت و حفظ دارایی‌های شهروندان از هر نوع و طیفی هستند.» العبادی همه‌پرسی را «تمام شده» و «به تاریخ پیوسته» خوانده و می‌گوید: «نیروهای دولت مرکزی تمامی کرکوک را به تصرف درآورده‌اند. همه‌پرسی تمام شده و به تاریخ پیوسته است.» او برای اولین بار خواستار مذاکره با دولت اقلیم خودگردان کردستان شد و گفت که اختلافات دو طرف باید از طریق گفت‌وگو حل و فصل شود.
سرنوشت بارزانی
«عالیه نصیف»، نماینده پارلمان عراق علیه مسعود بارزانی و فؤاد معصوم اقامه دعوی کرده و دادخواستی علیه آنها به دادستانی کل عراق تسلیم کرد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه هم گفت: «ما مایل هستیم که ملت اقلیم کردستان ببینند در نتیجه اقدامات رهبران این اقلیم چه بر سرشان آمده و آنها را محاکمه کنند.» برهم صالح نخست‌وزیر سابق منطقه کردستان عراق از نارضایتی شهروندان این منطقه از نظام حاکم در اربیل و ضرورت تغییر این نظام سخن گفته است. برهم صالح گفته که اربیل با وجود هشدارهای بین‌المللی و منطقه‌ای و کردی، باز همه‌پرسی را برگزار کرد. وی در گفت‌وگو با شبکه «المیادین» اظهار داشت: «شهروندان کردستان به دلیل افزایش مشکلات و نیازهای موجود برای اصلاحات زیرساختی، از سیستم حکومتی در اربیل راضی نیستند. نظام حاکم در منطقه کردستان نیازمند تغییر است و وضعیت کنونی نمی‌تواند ادامه یابد.» ناظم دباغ، نماینده اتحادیه میهنی در تهران هم در مورد انتشار برخی اخبار مبنی بر افزایش فشار‌ها بر مسعود بارزانی جهت استعفا از ریاست اقلیم کردستان و همچنین آخرین تحولات در مورد انجام مذاکرات بین اربیل و بغداد خاطرنشان کرد: «در همان موقع که بحث برگزاری رفراندوم در کردستان مطرح بود، با وجود اینکه برخی از اقوام کرد در آن منطقه و همچنین کشورهای همسایه با برگزاری رفراندوم موافق نبودند ولی آقای بارزانی تصمیم بر این موضوع داشتند و متأسفانه به برخی از نصایح و مشورت‌‌ها در این زمینه گوش ندادند.»
