محدودیت‌های ایران، عراق و تركیه در كنار گسترش مخالفت‌های داخلی، در حال تغییر دادن محاسبات مسعود بارزانی است. معاون رئیس‌جمهور عراق كه به تازگی با بارزانی مذاكره كرده، گفته كه او مشروط به برداشته شدن این محدودیت‌ها، اعلام آمادگی كرده كه نتیجه همه‌پرسی اقلیم را تعلیق كند؛ روایتی كه هرچند یك مشاور بارزانی تفسیری متفاوت از آن ارائه كرده ولی نشانه‌هایی جدی از صحت آن وجود دارد.
اسامه النجیفی، معاون رئیس‌جمهور عراق كه چند روز قبل در سلیمانیه با مسعود بارزانی ملاقات كرده، به شبكه سعودی العربیه گفته كه بارزانی برای تعلیق نتیجه همه‌پرسی ابراز آمادگی كرده، منوط به اینكه محدودیت‌های وضع شده مقابل اقلیم برداشته و مذاكره با دولت بغداد شروع شود. ظاهراً محدودیت‌هایی كه طی دو هفته اخیر، بعد از همه‌پرسی در اقلیم از طرف عراق، تركیه و ایران وضع شده محاسبات بارزانی را تغییر داده است. در تازه‌‌ترین اقدام، شورای امنیت ملی عراق در نشست روز دو‌شنبه خود دستور اعمال چند تحریم جدید را علیه منطقه کردستان صادر کرد.
در نشست دیروز كه «حیدر العبادی»، فرماندهی کل نیروهای مسلح ریاست آن را به عهده داشت، بر اجرای تمامی تصمیمات اتخاذ شده پیشین و تداوم آنها به انضمام مجموعه تصمیمات جدید برای بازگرداندن قدرت در منطقه کردستان به دولت فدرال شد تأكید شد. شورای امنیت ملی عراق خواستار ارائه دادخواست دادستانی کل عراق برای تحت پیگرد قرار دادن آن دسته از کارمندان دولتی شده که در روند برگزاری همه‌پرسی جدایی منطقه کردستان همکاری داشته‌اند. قرار است فهرستی از اسامی این افراد تهیه شود. شورای امنیت ملی عراق همچنین خواستار اجرای تمامی تصمیمات اتخاذ شده از سوی تیم بازپس‌گیری دارایی‌های دولت موجود در حساب‌های منطقه کردستان و حساب‌های مقامات مسئول این منطقه شد که درآمدهای حاصل از صادرات نفت را نیز شامل می‌شود. این شورا به علاوه خواستار این شده كه اپراتور تلفن همراه مستقر در منطقه کردستان تحت کنترل دولت مرکزی در بغداد قرار گیرد و مقر این اپراتور به بغداد انتقال داده شود. عراق از چند روز قبل، فروش دلار به بانک‌های بزرگ کردستان را متوقف و نقل‌وانتقال ارز خارجی به این منطقه را ممنوع کرده است.
مخالفت های داخلی
هنوز برآورد مستقلی از میزان هزینه محدودیت‌های اعمال شده بر اقلیم وجود ندارد ولی منابع تأیید می‌كنند كه این محدودیت‌ها اثری جدی بر تغییر تصمیم بارزانی داشته است. روز گذشته ساعاتی بعد از انتشار غیررسمی خبر موافقت بارزانی با تعلیق همه‌پرسی اقلیم، «هیمن هورامی»، مشاور سیاسی دفتر ریاست منطقه کردستان در صفحه خود در توئیتر، به دیدار النجیفی با بارزانی اشاره و روایتی متفاوت ارائه كرد. او نوشته كه بارزانی به الجبوری ابلاغ کرده است که برای گفت‌وگو با بغداد و دولت مرکزی بدون هیچ پیش‌شرطی آمادگی دارد. با این حال، او اشاره‌ای به جزئیات این ملاقات نكرده است. گفته می‌شود علاوه بر محدودیت‌های اعمال شده طی دو هفته اخیر بر اقلیم، اختلافات داخلی نیز بر تصمیم بارزانی اثرگذار بوده، هرچند این تصمیم تا‌كنون رسماً تأیید نشده است. روزنامه «العرب» چاپ لندن روز گذشته در یادداشتی با تیتر «فشارهای داخلی در منطقه کردستان بحران مسعود بارزانی را تشدید کرد»، نوشته كه بارزانی علاوه بر فشارهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی از سوی اعضای خانواده‌اش نیز در فشار است و گزارش‌‌هایی مبنی بر مخالفت شدید «نیچروان بارزانی» برادرزاده او و نخست‌وزیر منطقه کردستان با جدایی‌طلبی عمویش در دست است.
منابع آگاه سیاسی در اربیل به روزنامه العرب گفته‌اند: «نیچروان مخالف جدایی‌طلبی عمویش است و می‌گوید که اکنون زمان مناسبی برای جدایی‌طلبی نیست. وی مورد اعتماد محافل سیاسی در واشنگتن، تهران، آنکارا و حتی بغداد است و به داشتن مواضع سیاسی حکیمانه معروف است.» العرب نوشته كه نیچروان بارزانی می‌ترسد که فشارهای اقتصادی بر منطقه کردستان به دلیل پروژه جدایی‌طلبی با پیامدهای بحران مالی بزرگی که هم‌اکنون نیز این منطقه به دلیل کاهش قیمت نفت و عدم پرداخت حقوق کارمندان منطقه کردستان از سوی بغداد، از آن رنج می‌برد، ادغام و مانع رشد و توسعه نهضت عمرانی او شود. همزمان، پارلمان عراق یك‌شنبه شب با اکثریت قاطع آرا 10 نماینده کردتبار تجزیه‌طلب را اخراج کرد.
پیشنهادهای جدید
گفته می‌شود پیشنهاد‌هایی كه دولت مركزی عراق در ملاقات‌های غیر رسمی به مقامات اقلیم ارائه كرده، نیز در تغییر محاسبات طالبانی اثرگذار بوده است. عبدالله ورتی، از اعضای «شورای رهبری سیاسی کردستان عراق» که به تازگی ایجاد شده به الشرق‌الاوسط گفته كه دولت بغداد ایجاد سیستم کنفدرالی را به جای سیستم فدرالی کنونی، به اربیل پیشنهاد داده است. این مسئول ارشد کردستان عراق ادامه داد: شورای رهبری سیاسی کردستان تاکنون این پیشنهاد را بررسی نکرده است اما در نهایت باید برای تمامی مشکلات موجود از طریق مذاکره و گفت‌وگو با دولت عراق راه‌حل‌‌هایی پیدا کرد؛ موضعی كه نشان‌دهنده نرمش غیررسمی مقام‌های اقلیم در خصوص همه‌پرسی است. فاضل میرانی، مسئول دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان عراق نیز تأکید کرد، گزینه سیستم کنفدرالی از نظر اقلیم خوب است و در صورتی که بغداد «کشور کردستان» را به رسمیت بشناسد، آن زمان بررسی این پیشنهاد با بغداد ممکن خواهد بود. مسعود حیدر، از نمایندگان فراکسیون تغییر در پارلمان عراق نیز پیشنهاد ایجاد سیستم کنفدرالی به عنوان جایگزینی برای جدایی اقلیم کردستان از عراق را پیشنهادی مثبت می‌داند.
