میترا شهبازی
چند روز پيش تفاهمنامه‌اي بين سازمان برنامه و بودجه و وزارت صنعت در رابطه با توسعه اشتغال روستاها در قالب طرح توليد پوشاك روستايي منعقد شد. پروژه‌اي كه قرار است معضل بيكاري را حل كند و با افزايش توليد پوشاك ملي جلوي واردات بي‌رويه و خروج ارز هر ساله را بگيرد. حالا اجراي اين پروژه كليد خورده است و معاون وزير صنعت، معدن و تجارت مدعي است يك‌سالي مي‌شود كه طرح مذكور با نظر صاحبان برندهاي مشهور ايراني در حال بررسي است. پروژه‌اي كه قرار است در 31 استان كشور با هدف تحقق اقتصاد مقاومتي، توليد و اشتغال اجرايي شود، اكنون به صورت آزمايشي در پنج استان آغاز شده است. در اين راستا نكته جالب اين است كه هيچ كدام از نمايندگان پنج استاني كه قرار است اين طرح در آنها به صورت آزمايشي اجرا شود، از آن خبر ندارند و اجراي چنين طرحي را غير كارشناسي و بدون برنامه مي‌دانند. با اين حال طبق اين طرح 68 ميليارد تومان به هر استان اختصاص داده مي‌شود كه هنوز شبهات بسياري در خصوص اهداف و نحوه اجراي آن وجود دارد.
همين دوشنبه گذشته بود كه تفاهمنامه‌اي بين سازمان برنامه و بودجه و وزارت صنعت در رابطه با توسعه اشتغال روستايي در قالب طرح توليد پوشاك در مناطق روستايي پنج استان منعقد شد. طرحي كه بعد از گذر از دوره آزمايشي قرار است در 31 استان كشور اجرايي شود. درحال حاضر استان‌هاي كرمانشاه، چهارمحال وبختياري، اردبيل، همدان و گيلان كه داراي نرخ بيكاري بالاتري هستند و به گفته مسئولان از ظرفيت بالاي توليد پوشاك هم برخوردار هستند به عنوان هدف انتخاب شده‌اند. در اين راستا قرار است به هر استان 68 ميليارد تومان اعتبار اختصاص داده شود تا علاوه بر اشتغالزايي و افزايش توليد ملي به مهاجرت معكوس نيز بينجامد.
در اين رابطه معاون وزير صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اينكه مطالعات اين طرح از يك‌سال پيش آغاز شده است، به «جوان» مي‌گويد:« در حال حاضر فرصت‌هاي مناسبي براي اشتغالزايي در حوزه‌هاي مختلفي چون پوشاك، فرش، لبنيات و غيره در كشور داريم كه از مواد اوليه تا نحوه توليد و بازار آنها مشخص شده است. از اين رو براي اشتغالزايي روستاييان توليد پوشاك را انتخاب كرديم كه هم فرصتي براي رفع معضل بيكاري باشد و هم زمينه توليد محصول با محوريت صادراتي را در كشور محقق كند.» علي يزداني مي‌افزايد:« در يك تعامل يكساله با انجمن پوشاك ايران كه متشكل از نمايندگان برندهاي مشهور كشور است، اجراي اين طرح، برنامه‌ريزي شده است.» وي با اشاره به اينكه در كل كشور بيش از 2 هزار و 600 دهستان داريم كه ظرفيت خوبي براي توليد پوشاك هستند، ادامه مي‌دهد:« از اين رو قرار است در هر استان 20 كارگاه توليد پوشاك احداث شود كه فقط طي برنامه آزمايشي به طور مستقيم براي 7 هزار نفر اشتغالزايي ایجاد مي‌كند.» يزداني با اشاره به اينكه در هر استان يك مركز پشتيبان براي ارائه طرح‌هاي متناسب با مد روز، تأمين مواد اوليه و هدفگذاري بازار فروش قرار مي‌گيرد، مي‌گويد:«براي تمام مراحل از طراحي تا فروش توليدات برنامه‌ريزي شده است.»
یک برنامه برای تمام استان‌ها !
حالا با اين شرايط كه به گفته معاون وزير صنعت و معدن تمام برنامه‌ريزي‌ها براي اجراي يك طرح بزرگ اشتغالزايي استاني انجام شده است، نماينده مردم كرمانشاه در مجلس به عنوان نماينده يكي از استان‌هايي كه هدفگذاري شده است، به «جوان» مي‌گويد:« از اجراي چنين طرح بزرگي بي‌خبر هستم.»
آمایش سرزمین کجای طرح قراردارد؟
احمد صفري با اشاره به اينكه دولت بارها طرح‌هاي اقتصادي و اشتغالزايي بسياري را در استان‌ها بدون برنامه‌ريزي آغاز كرده است، مي‌افزايد:« اجراي چنين طرح‌هايي كه پشتوانه علمي ندارند، قطعاً به شكست ختم مي‌شود. پيش از اين هم در سال 80 چنين تجربه‌اي را داشتيم كه وام‌هايي براي اشتغالزايي روستاييان اهدا مي‌شد، اما هنوز به يك‌سال نرسيده، روستاييان ورشكست شدند و نتيجه‌اي جز افزايش رنج و درد مردم در بر نداشت.» وي با اشاره به اينكه به جاي اين طرح‌هاي يك شبه كه حتي نمايندگان مجلس هم از آنها خبردار نمي‌شوند، بايد به ظرفيت‌هاي اقتصادي هر استاني توجه شود، ادامه مي‌دهد:« استان كرمانشاه نيازي به طرح پوشاك ندارد و براي اجراي اين طرح مردم هيچ آموزشي نديده‌اند. درحال حاضر مهم‌ترين ظرفيت استان در بخش كشاورزي است كه مورد توجه قرار نگرفته است.»
بی اطلاعی نمایندگان
نماينده مردم لردگان در مجلس هم به «جوان» در اينباره مي‌گويد:« دولت در رابطه با اجراي طرح توليد پوشاك با محوريت اشتغال روستايي هيچ اطلاعي به نمايندگان مجلس نداده است و به نظر مي‌رسد اين طرح يك شبه كليد خورده باشد.» محمد خالدي ادامه مي‌دهد:« با اينكه هنوز محتواي اجراي طرح مذكور اعلام نشده است، اما اميدواريم نتيجه مثبتي در بر داشته باشد،چراكه هر چقدر در زمينه اشتغال روستايي كار شود، باز هم كم است. همچنين اجراي چنين طرحي مي‌تواند كمك بزرگي به اشتغالزايي زنان كند.» وي با اشاره به اينكه در گذشته توليدات زنان چهارمحال و بختياري به كشورهاي خارجي صادر مي‌شد، ادامه مي‌دهد:« زنان قاليباف سهم بزرگي در اقتصاد استان داشتند كه حالا با مشكلاتي كه در توليد فرش ايجاد شده است، توليد پوشاك مي‌تواند جايگزين خوبي باشد.»
آزمون و خطاي دولت در استان‌هاي محروم
طرح چند ميلياردي توليد پوشاك بدون اطلاع نمایندگان مجلس در استان‌ها كليد خورده و قرار است دوره آزمايشي آن تا پايان سال 96 ادامه يابد. در اين رابطه نماينده مردم تويسركان در مجلس شوراي اسلامي در گفت‌وگو با خبرنگار «جوان» مي‌گويد:« بنده هم از محتواي اين طرح اطلاعي ندارم،اما اين را به خوبي مي‌دانم كه در استان همدان ظرفيت‌هاي بالقوه بسياري وجود دارد كه مسئولان با دست گذاشتن روي هر كدام مي‌توانند زمينه اشتغالزايي مردم را فراهم كنند و لازم نيست يك طرح يكپارچه كشوري را دنبال كنند.» محمد مهدي مفتح با اشاره به اينكه صنعت استان‌ها به‌خصوص همدان سال‌هاست كه رها شده است، مي‌افزايد:« طي برنامه پنج ساله‌اي كه براي دولت از سوي مجلس مشخص شده، قرار است سالي يك ميليون شغل ايجاد شود كه اميد است با اين برنامه يا با هر طرح ديگري، دولت به اين وعده‌اش جامه عمل بپوشاند.»
توزیع ناعادلانه فرصت‌ها در استان‌ها
نماينده مردم پارس آباد در مجلس شوراي اسلامي هم با اشاره به اينكه يك ماه گذشته اجراي طرح توليد پوشاك با محوريت اشتغالزايي براي روستاييان در مجلس مطرح شده است، مي‌گويد:« اين طرحي است كه مدتي قبل با موافقت اكثريت نمايندگان به تصويب رسيد. البته قرار نبود اجراي آن از سوي دولت تنها در چند استان صورت گيرد.» شكور پورحسين با اشاره به اينكه اگر طرحي كليد مي‌خورد بايد به صورت مساوي در تمام استان‌هاي كشور اجرا شود، مي‌افزايد:« يكي از مسائل اين است كه طرح‌ها بايد به صورت عدالت محور و يكجا اجرا شوند.» وي با اشاره به اينكه مشخص نيست چقدر دولت بتواند در اجراي اين طرح موفق عمل كند، ادامه مي‌دهد:« هنوز مشخص نيست چنين طرح بزرگي سرانجام خوبي داشته باشد يا به شكست منتهي شود؟!»
با اين تفاسير هنوز چشم‌انداز اجراي چنين طرح بزرگي مشخص نشده، كليد خورده است و معلوم نيست سرنوشت آن خوب باشد يا خير؟ همچنين با اين شرايط قرار است دولت از اين پنج استان به منظور آزمون و خطاي طرحي كه به گفته نمايندگان بي‌برنامه است استفاده كند كه با توجه به محروميت اين مناطق، در صورت شكست قرار است وضعيت اين پنج استان بدترشود.
ریزش جمعیت روستاها
نماينده مردم لنگرود در مجلس شوراي اسلامي در اين باره به «جوان» مي‌گويد:« در گذشته 70 درصد جمعيت در روستاها ساكن بودند كه اكنون به كمتر از 25 درصد رسيده است. اين يعني طي اين سال‌ها دولت‌ها در رابطه با اشتغال روستايي و توجه به قشر مولد كشور كوتاهي كرده‌اند.» مهرداد لاهوتي با اشاره به اينكه نتيجه اين كم‌كاري‌ها چيزي جز وجود 11 ميليون حاشيه‌نشين نيست، مي‌افزايد:«با اين شرايط راهي جز اين نداريم كه دست به هر كاري براي اشتغالزايي بزنيم. از اين رو با اجراي چنين طرحي موافقم به شرط اينكه اعتبار هنگفتي كه به استان‌ها اختصاص داده مي‌شود، واقعاً مديريت شده به دست روستاييان برسد.» وي ادامه مي‌دهد:« اجراي اين طرح اينطور نباشد كه به اسم روستاييان اعتبار داده شود و جيب گروه خاصي را پر كند.»
دولت اقای روحانی اصرار دارد قفل های دیجیتال امروزی را با کلید های دوره قاجار باز کند.بجای اینکه ( با تفکر از پائین به بالا )از شوراهای هر روستا پرسش شود مزیت های موجود در روستا چیست تابراساس ان اشتغال ایجاد شود فکر میکند میواند ( با تفکر از بالا به پائین ) و با یک نسخه بیماری کل کشور را معالجه نماید.هیچ توجه ندارد که طرح دهه 60 در دهه 90 کارایی ندارد. 
