فرزين ماندگار
چگونگي نفوذ دشمن در جامعه مفهومي است كه در انيميشن پرندگان خشمگين وجود دارد. خوك‌ها در اين انيميشن به دليل زبان چرم و نرم، سبك زندگي به ظاهر بي‌دغدغه و خوشگذراني بيش از حد مورد توجه پرندگان كه همان بوميان يا صاحبان تخم‌ها هستند، قرار مي‌گيرند.
توجه به موضوعات راهبردي و مفاهيم اساسي مورد نياز جامعه رويكردي است كه از ديرباز در فيلم‌ها و انيميشن‌هاي امريكايي مورد توجه جدي قرار گرفته است و اين نگاه راهبردي كه نسبت معيني با منافع ملي دارد عنصري است كه بايد مورد توجه انيميشن سازها در ايران نيز قرار بگيرد.
انيميشن «پرندگان خشمگين» اقتباسي موفق از يكي از بازي‌هاي محبوب موبايل به همين نام است كه به فروش قابل توجهي در سينماها دست پيدا كرده است. بازي «پرندگان خشمگين» امروزه طرفداران زيادي در ميان جوانان و بزرگسالان و نوجوانان به دست آورده است؛ يك بازي دو بعدي موبايل كه توسط يك كمپاني فنلاندي ساخته و توسعه داده شده است و روي پلاتفرم‌هاي آندرويد و اي او اس عرضه مي‌شود. داستان بازي به صورت خلاصه اين است: پرندگاني هستند كه براي نابودي دشمنان خود يا همان خوك‌ها به صورت خشمگين به سوي آنها پرتاب و باعث تخريب سنگرهاي آنان مي‌شوند.
داستان فيلم نيز از بازي «پرندگان خشمگين» به عاريت گرفته شده است اما با ذوق و خلاقيت زمينه اصلي داستان كه جدال ميان خوك‌ها و پرندگان است با موارد ديگر تركيب شده است اما تا انتهاي فيلم عنصر آشناي بازي كه همان پرتاب پرندگان است به چشم نمي‌خورد با اين وجود فيلم توانسته است ساختار خود را در عين وفاداري به بازي حفظ كند.
فيلم «پرندگان خشمگين» وجه مهمي دارد كه باعث مي‌شود كمي جدي‌تر بدان نگريسته شود. داستان فيلم ظاهراً يك خطي است و به نظر منتقدان امريكايي خيلي ساده است اما در واقع آنها متوجه اصلي‌ترين عنصر داستان فيلم كه همان نمايش چگونگي نفوذ ميان يك جامعه توسط دشمن است، نشده‌اند. خوك‌ها به دليل زبان چرم و نرم، سبك زندگي به ظاهر بي‌دغدغه و خوشگذراني بيش از حد مورد توجه پرندگان كه همان بوميان يا صاحبان تخم‌ها هستند، قرار مي‌گيرند. در همين حين نيز خوك‌ها مشغول پيش بردن نقشه خويش هستند و در لحظه نهايي تمام تخم‌ها كه همان نسل آينده پرندگان هستند را سرقت مي‌كنند كه اين همان تلاش دشمن است براي تصاحب نسل آينده يك جامعه!
در واقع اين يك موضوع راهبردي است كه دستمايه ساخت يك انيميشن شده است. پرندگان موقعي به خود مي‌آيند كه دير شده و فرزندانشان دزديده شده‌اند. اما عنصر اساسي كه باعث گردآمدن آنها شده و تلاش آنها را مؤثر مي‌سازد، خشم است. خشم بنا به گرايشات مختلف مي‌تواند مثبت يا منفي تلقي شود. براي مثال خشم براي حفاظت از سرزمين يا خانواده و ناموس امري مثبت تلقي مي‌شود؛ امري كه در فيلم توسط قرمز ميان اعضاي جامعه ترويج مي‌شود. او از پرندگان مي‌خواهد تا خشمگين باشند و به سراغ خوك‌ها بروند و فرزندانشان را از آنها پس بگيرند. اين نكته مثبتي است كه در محتواي اين فيلم ديده مي‌شود.
الگویی برای مستندسازان ایرانیبعد از نجات فرزندان و متولد شدن آنها، داستان اين اتفاق به صورت يك سرود توسط جوجه‌ها اجرا مي‌شود؛ روايتي از يك اتفاق تاريخي براي به هوش بودن نسبت به عدم تكرار اين موضوع. نكته‌سنجي و دقت زيادي توسط نويسندگان و كارگردانان فيلم براي نمايش اين پيام‌ها صرف شده است كه بايد گفت حاصل كار كاملاً موفق بوده است.
شايد بتوان تعابير زيادي براي جامعه خوك‌ها يا پرندگان در فيلم پيدا كرد و آنها را به مفاهيم يا پديده‌هاي مختلف نسبت داد يا از آنها به عنوان اشاره‌اي به يك جامعه يا يك كشور ياد كرد اما به صورت كلي خوك‌ها نماد جامعه مهاجم يا دشمن هستند كه به صورت نرم موفق به نفوذ در جامعه هدف مي‌شوند و با تأثير‌گذاري بر فرهنگ و سبك زندگي آن جامعه تلاش مي‌كنند تا بتوانند نسل آينده آن جامعه را از آن خود كرده و به مصرف خود برسانند. داستان فيلم ظاهراً يك خطي است و به نظر منتقدان امريكايي خيلي ساده است، اما در واقع آنها متوجه اصلي‌ترين عنصر داستان فيلم كه همان نمايش چگونگي نفوذ ميان يك جامعه توسط دشمن است، نشده‌اند.
در واقع يكي از نكته‌ها و ابعاد هنر پويانمايي يا انيميشن همان مطرح كردن محتواي مورد نظر در يك فرم هنري است به نحوي كه مورد پذيرش انواع مخاطب در سطح جهان قرار گيرد كه مي‌توان اين نكته را به خوبي در اين انيميشن مشاهده كرد. فيلم «پرندگان خشمگين» از روي يك بازي موبايلي ساخته شده است اما به مراتب از فيلم‌هاي مشابه خود مثل «كشتي جنگي» كه يك اثر سطحي و ضعيف است بهتر ظاهر شده است. اين انيميشن در عين وفاداري به داستان و حفظ آن تا انتهاي فيلم، قصه‌گويي، شخصيت‌پردازي و واقع‌نمايي شخصيت‌ها را به خوبي انجام داده است.
استوديو امريكايي كلمبيا با همكاري شركت روويو كه سازنده بازي «پرندگان خشمگين» است توليد‌‌كنندگان اين فيلم هستند. در واقع موفقيت اين فيلم به دليل حرفه‌اي عمل كردن شركت سازنده بازي است كه ساخت فيلم را با استفاده از ظرفيت‌هاي اين استوديو امريكايي انجام داده است و خود در كنار آن نيز در مسير توليد حضور داشته است. اين نكته مي‌تواند براي استفاده و كاربردي شدن در داخل كشورمان براي ساخت آثار انيميشن موفق با بهره‌گيري از متون داخلي يا اتفاقات مهم تاريخي ايران مورد توجه قرار گيرد. سينماي ايران به ويژه در بخش انيميشن نيازمند نگاه تازه‌اي به محتوا‌سازي است؛ داستان‌هايي كه به نظر ساده مي‌رسند، اما مفاهيم بزرگي را در خود نهفته دارند. انيميشن «پرندگان خشمگين» از اين منظر مي‌تواند الگوي مناسبي به لحاظ محتوايي براي فعالان عرصه انيميشن در ايران باشد.
