نیره ساری
معاون مبارزه با جعل و كلاهبرداري پليس آگاهي در حالي گفته است كه بيشترين كلاهبرداري‌هاي اينترنتي در فضاي سايت «شيپور» و «ديوار» رخ مي‌دهد كه چند هفته پيش نيز به دنبال درج آگهي حمايت از زنان بيوه براي مقاصد غيراخلاقي، دادستاني طي ضرب‌الاجلي به اپليكيشن ديوار اعلام كرد اگر تا 72 ساعت آينده (از تاريخ 24 تيرماه) آگهي‌هاي غيراخلاقي و هنجارشكن از اين اپليكيشن حذف نشود، «ديوار» فيلتر خواهد شد. حال آنكه عدم نظارت اين اپ‌ها و سايت‌هاي تجارتي بر محتواي تبليغات خود فراتر از اين نيز در حال پيشروي بوده، چنانچه بازار خريد و فروش حيواناتي همچون سگ، خوك و مار يا انتشار تصاويري كه مزين به مشروبات الكلي است نيز در برخي از اين سايت‌ها ديده مي‌شود.
اپليكيشن‌هاي «ديوار» و «شيپور»، دو نمونه از ابزارهاي داد‌و‌ستد آنلاين هستند كه اجازه خريد‌و‌فروش را (به استثناي برخي موارد مثل ارائه خدمات در سايت ديوار يا خريد و فروش خودرو در سايت شيپور) به صورت رايگان مي‌دهند.
دانلود ميليوني اين اپليكيشن‌ها نشان مي‌دهد بالغ بر هزاران و شايد ميليون‌ها كاربر داشته باشد كه روزانه بخشي از داد‌و‌ستد و فعاليت‌هاي تجاري خود را در اين فضا انجام مي‌دهند. آنچه در اين ميان قابل اهميت است عدم نظارت جامع مسئولان مرتبط به اين امر است كه باعث شده عملاً برخي از سوء‌استفاده‌كنندگان اقدام به نشر هر نوع تبليغاتي كنند كه در برخي موارد بهره‌برداري از مخاطبان را به دنبال داشته است يا اينكه به صورت محسوس هنجار‌شكني آموزه‌هاي اسلامي را رقم مي‌زند.
هنجار‌شكني ديوار و هشدار ضرب‌الاجل دادستاني
همين چند وقت پيش به دنبال درج آگهي هنجارشكنانه كه موجبات فساد و فحشا بود و عواقب خطرناكي نيز در‌پي داشت، دادستاني طي ضرب‌الاجلي به اپليكيشن ديوار، اعلام كرد اگر تا 72 ساعت آينده (از تاريخ 24 تيرماه) آگهي‌هاي غيراخلاقي و هنجارشكن از اين اپليكيشن حذف نشود، «ديوار» فيلتر خواهد شد. اما ماجرا به همين خلاصه نمي‌شود، ضعف نظارتي باعث شده است تا اپ‌ها و سايت‌هاي مذكور خواسته يا ناخواسته هم‌قدم با بسياري از شبكه‌هاي ضدديني و ضدارزشي كه صراحتاً پياده‌سازي تفكرات غربي را مد‌نظر دارند، با انتشار برخي تصاوير و آگهي‌ها، قبح‌شكني از اصول مسلم را در جامعه نهادينه كنند. به طور مثال در يك مورد، كافي است كه به بخش خريد و فروش حيوانات خانگي در يكي از همين اپليكيشن‌ها مراجعه كنيد تا با انواع تصاوير و آگهي‌هاي خريد و فروش حيواناتي نظير سگ مواجه شويد. سگ از نظر فقه اسلام جزو نجاسات شمرده شده و خريد‌و‌فروش آن حرام است، البته به فتواي مراجع معظم تقليد خريد‌و‌فروش و نگهداري سگ‌شكاري ـ سگ‌گله و زراعت و سگ باغ و بستان و خانه و انواع سگ‌هاي مطرح‌شده از اين حكم استثنا شده است. در برخي موارد ديده شده كه تصاوير تأييد شده توسط ادمين سايت‌هاي مزبور منزل و باغ‌هايي را نشان مي‌دهد كه مزين به مشروبات الكلي است !
خلأ نظارتي و آگهي‌هاي قابل تأمل
فارغ از تأييد اينگونه آگهي‌ها در اين سايت‌ها و اپليكيشن‌ها كه خود جاي تأمل دارد، اما ذكر اين نكته ضروري است كه امروز اگر بازار خريد و فروش سگ به آساني در دسترس قرار بگيرد و با آن هيچ برخوردي نشود، فردا ممكن است هنجارشكني‌هاي ديگري هم در اين سايت‌ها باب شود؛ هنجارشكني‌هايي كه در حال حاضر كم هستند و زيرپوستي و دور از دسترس، اما به مدد اين سايت‌ها ممكن است علني، زياد و در دسترس باشند. از سوي ديگر، علاوه بر موارد فوق، معاون مبارزه با جعل و كلاهبرداري پليس آگاهي نيز بيان داشته است كه در فضاي دو سايت شيپور و ديوار بيشترين كلاهبرداري‌ها اينترنتي رخ مي‌دهد. خرده‌گيري نسبت به فقدان نظارت در مورد استارت اپ‌هاي نوپا و تجارت الكترونيكي در حالي است كه رضايت مردم از اين سبك جديد به واسطه سهولت كار، تنوع انتخاب و البته كاهش صرف زمان براي پيدا كردن مورد مناسب خريد تنها پوسته ظاهري ماجراست و در دل آن، نيازهاي نظارتي بيش از آنچه هست لازم مي‌شود.
