کبری فرشچی
جمعه 30 تيرماه هفتمين دوره انتخابات سازمان نظام پزشكي در حالي برگزار مي‌شود كه به روشني مي‌توان ردپاي وزارت بهداشت را در اين انتخابات مشاهده كرد؛ ردپايي كه از يك‌سو با رد و تأييد صلاحيت‌هاي جهت‌دار و از سوي ديگر با جريان‌سازي كلي در فضاي جامعه پزشكي انتخاب رئيس آينده نظام صنفي پزشكان را هدايت مي‌كند. نكته قابل تأمل اينجاست كه نظام پزشكي اگرچه يك ساختار غير‌دولتي و صنفي است كه هم در قبال بيماران و هم در برابر پزشكان وظيفه دارد، اما آنچه طي ادوار مختلف فعاليت اين صنف براي عموم جامعه ملموس بوده طرفداري يك‌جانبه از پزشكان بي‌توجه به حق و حقوق بيماران بوده است، به‌گونه‌اي كه چنين عملكردي منجر به ايجاد شكاف بين پزشكان و بيماران و بدبيني به عدالت شده و اين برخورد دامن قاطبه جامعه پزشكي را كه افرادي معتمد و از گروه‌هاي مرجع اجتماعي هستند هم گرفته است.
انتخابات نظام پزشكي شايد در نگاه نخست انتخاباتي مربوط به صنفي با جمعيتي حداكثر 250 هزار نفري به نظر برسد، اما اگر كمي دقيق‌تر به ماجرا نگاه كنيم، متوجه مي‌شويم جامعه پزشكي صنفي همچون ديگر اصناف نيستند، بلكه پزشكان به عنوان يكي از گروه‌هاي مرجع جامعه به شمار مي‌آيند و نشان داده‌اند قدرت بالايي دارند و مي‌توانند در مناسبات اجتماعي بسيار تأثيرگذار باشند. كافي است تا نيم نگاهي به فهرست چهره‌هاي سياسي قدرتمند در جامعه بيندازيد و مدرك تحصيلي آنها را مورد بازبيني قرار دهيد. پزشكان بارها در رأس وزارتخانه‌هاي مرتبط و غير‌مرتبط با رشته تحصيلي‌شان قرار گرفته‌اند و همين حالا هم در هيئت دولت، مجلس شوراي اسلامي، شوراي شهر و مديريت‌هاي كلان كشور نقشي اساسي و جدي دارند و بسياري از چهره‌هاي هدايتگر جريانات سياسي در كشور ما نيز پزشكند. با چنين اوصافي بديهي است كسي كه مي‌خواهد در رأس هرم قدرت تشكيلات مرتبط با اين صنف قدرتمند و تأثيرگذار قرار بگيرد قدرتي مافوق تمام پزشكاني خواهد يافت كه حوزه عملكردي محدود‌تري دارند. بنابراين فعاليت‌هاي پشت پرده براي تأثير‌گذاري بر نتيجه اين انتخابات صنفي موضوعي قابل‌تأمل و بديهي است. اين فرآيند اما مي‌تواند برخروجي اين صنف براي سلامت مردم و جامعه و نظارت بر جامعه پزشكي تأثيرات منفي بي‌شماري داشته باشد. كما اينكه عملكرد اين تشكيلات با تمام امتيازها و سهم‌هايي كه براي پزشكان نسبت به مردم قائل شده است نه پزشكان را راضي نگه داشته و نه موجبات رسيدن مردم به حق و حقوقشان را فراهم كرده است.
نظام پزشكي نامقتدر
حذف برخي از چهره‌هاي جامعه پزشكي از حضور در هفتمين دوره انتخابات سازمان نظام پزشكي، با حرف و حديث‌هايي همراه بوده است. به طوري كه برخي پزشكان از اهرم فشار وزارت بهداشت براي حذف منتقدان اين وزارتخانه خبر مي‌دهند و گروهي از پزشكان، از توافق وزارت بهداشت با چهره‌هاي منتقد پرده بر‌مي‌دارند.
تركيب هيئت نظارت مركزي انتخابات سازمان نظام پزشكي كه شامل سه نماينده مجلس و چهار نماينده دولتي است، تا حدودي با ابهام همراه شده است. به طوري كه گفته مي‌شود اين چهار نفر دولتي، مي‌توانند در تأييد يا رد صلاحيت‌هاي داوطلبان انتخابات نظام پزشكي به شدت تأثيرگذار باشند. يكي از پزشكان رد صلاحيت‌شده‌اي كه هشت سال سابقه رياست نظام پزشكي كرج و ۱۲ سال عضويت در مجمع عمومي سازمان نظام پزشكي را در سوابق فعاليت صنفي خود دارد درباره رد و تأييد صلاحيت‌هاي مديريت‌شده انتخابات نظام پزشكي مي‌گويد: بديهي است كه دولتي‌ها مانع ورود افراد صاحب‌فكر و انديشه به سازمان نظام پزشكي هستند تا بتوانند كارهاي غير‌كارشناسي خود را به پيش ببرند، كما اينكه اگر نظام پزشكي مقتدري داشتيم، مانع اجراي بي‌محاباي طرح تحول سلامت مي‌شد و الان اينگونه با مشكل مواجه نمي‌شديم.
حقوق 8 ميليوني كاركنان نظام پزشكي
نبود شعبه مستقل نظام پزشكي در پايتخت هم از نكات مبهم ديگري است كه در اداره اين تشكيلات صنفي وجود دارد. ايرج خسرونيا، رئيس هيئت بدوي سازمان نظام پزشكي مي‌گويد: حدود 190 شعبه نظام پزشكي در سراسر كشور فعاليت مي‌كنند، ولي پايتخت فاقد شعبه نظام پزشكي مستقل است. با تمام تلاش هيئت مديره و حتي شخص رئيس كل، نتوانستيم استقلال نظام پزشكي تهران بزرگ را در اين دوره به تصويب و اجرا برسانيم. به گفته وي طبق بررسي حدود ۲۵۰ نفر پرسنل در نظام پزشكي كل وجود دارد كه متأسفانه ۱۷۸ نفر آن مربوط به سازمان نظام پزشكي تهران است، اين شرايطي است كه بودجه هنگفتي از سازمان نظام پزشكي صرف خواهد كرد و اصولاً به اين تعداد نيرو احتياج ندارد.
خسرونيا تصريح مي‌كند: قرار بود كه نظام پزشكي كل به دليل اينكه تعداد كارمندان كمتري دارد و به محيط كمي احتياج دارد، به مكان ديگري منتقل شود كه با مشكلات ديگري رو به‌رو شديم به همين دليل نه نظام پزشكي تهران توانست منتقل شود، نه نظام‌پزشكي كل.
آنطور كه رئيس هيئت بدوي نظام پزشكي مي‌گويد اگر دولت نيز بخواهد كمك كند نظام پزشكي از جايگاه NGO بيرون مي‌آيد و باعث انتظارات ديگري مي‌شود. بنابراين سعي مي‌شود كه با برگزاري كنفرانس‌ها، كنگره‌ها و جذب اسپانسرهاي مختلف بتوانيم بودجه را تأمين كنيم. وي در پاسخ به اين سؤال كه گفته مي‌شود در نظام پزشكي برخي مشاوران حقوق‌هاي زياد دريافت مي‌كنند، تصريح مي‌كند: به هر حال يك سري كارمند وجود دارند كه حقوق‌هاي ۵، ۶ و ۷ يا ۸ ميليون توماني مي‌گيرند كه جمع آن عدد بالايي نيست، ولي اگر هيئت‌مديره جديد تشكيل شود بالطبع كارمندان جديدي خواهد داشت و مطابق درآمد مي‌تواند اين كارمندان را استخدام و جذب كند.
