حفظ نماي ظاهري ساختمان‌ها و بناها در شهرهاي كوچك و بزرگ مقوله‌اي است كه فكر خيلي از مردم را به خود مشغول كرده است. انسان زيبايي را دوست دارد و براي داشتن آن هم تلاش مي‌كند. از آراستن ظاهر خود گرفته تا اشيا و اجسام درون خانه و همينطور بيرون از آن. حفظ برخي از زيبايي‌ها نه تنها براي خود فرد و خانواده‌اش سودمند است كه براي عموم مردم هم منفعت به همراه دارد. حفظ پاكيزگي و آراستن نماي بيروني خانه‌ها و ادارات و مغازه‌ها و... نه تنها براي فرد كه براي جامعه هم مفيد است. ولي برخي از شهروندان چندان اهميتي به اين مقوله‌ها نمي‌دهند و با ايجاد بي‌نظمي و ناپاكيزگي در نماي ظاهري خانه خود، موجب گلايه و ناراحتي همسايه‌ها و ديگر اهالي محل خود مي‌شوند.
شايد اين افراد به همسايه‌داري توجه چنداني نداشته باشند و پيامدهاي ناشي از كوتاهي خود را در قبال انضباط شهر ناديده بگيرند و از اين بابت به نوعي در نظم و زيبايي شهر اختلال ايجاد كنند، ولي ماجرا به همين خلاصه نمي‌شود. اين افراد اگر بدانند كه با ايجاد انباشتگي در محل سكونت يا كار خود جريان انرژي را تا چه اندازه مختل مي‌كنند و به قولي خودشان چوب لاي چرخ خودشان مي‌گذارند، بي‌شك همين امروز از در خانه خارج شده و نماي خانه خود را يك بار با دقت ورانداز خواهند كرد، دوباره به خانه برگشته و آن چيزهايي كه بايد جابه‌جا كنند تا خانه‌شان مرتب و زيبا شود را جابه‌جا خواهند كرد.
به گفته دكتر امان‌الله قرايي‌مقدم جامعه‌شناس و عضو هيئت علمي دانشگاه خوارزمي، نازيبايي و به‌هم‌ريختگي ظاهري بناها و ساختمان‌ها پديده‌اي است كه گريبان بسياري از شهرها و كشورهاي جهان را گرفته است. او در اين‌باره ادامه مي‌دهد: «مورفولوژي شهري يا ريخت‌شناسي شهري، نشان از فرهنگ هر جامعه و شهري دارد. مسافري كه ابتدا به ساكن، با ورود به شهر از داخل هواپيما گلدسته‌هاي درون شهر را مي‌بيند، مي‌فهمد كه به شهري اسلامي وارد شده، حتي اگر چيزي درباره آن شهر نداند، پس ريخت‌شناسي شهرها خيلي مهم است و نشان‌دهنده فرهنگ آن سرزمين است. خانه‌اي كه در مازندران ساخته مي‌شود ابزار و معماري دارد كه يك خانه كويري ندارد.
بنابراين ظاهر خانه‌ها و معماري‌ها نشان از فرهنگ و موقعيت زندگي در هر مكاني است. اينكه ظاهر خانه‌ها هم چگونه نگهداري مي‌شود برگرفته از فرهنگ رايج در آن مكان است. مسئله ظاهر ناآراسته و بي‌نظم ساختمان‌ها نه‌تنها در كشور ما كه در بسياري از كشورهاي ديگر هم مشكل‌ساز شده است. كشوري مثل ايتاليا از اين نظر در رده بدتري نسبت به كشور ماست و همينطور برخي از كشورهاي اروپايي.»
اين جامعه‌شناس كه تأليفات بسياري همچون مباني جامعه‌شناسي، انسان‌شناسي فرهنگي، جامعه‌شناسي آموزش و پرورش، هنر اجتماعي و فرهنگي را در فهرست آثارش دارد، دراين‌باره ادامه مي‌دهد: « ما ابزار را تهيه مي‌كنيم و ممكن است بهترين آنها را هم تهيه كنيم، اما ممكن است فرهنگ استفاده از آن را ندانيم و ياد نگيريم.
برخي ممكن است بگويند، چهارديواري اختياري، و هرچه دلشان بخواهد در بالكن‌ها و پشت پنجره‌هاي خود كه در ديد عموم مردم قرار دارد بگذارند، يعني اين شهروند محترم توانسته به آپارتماني وارد شود و آپارتمان‌نشين شود، ولي فرهنگ استفاده از آن را نياموخته باشد. متأسفانه اين پديده زشت كه آزاردهنده و زجرآور است با فقر فرهنگي رابطه مستقيم دارد، براي همين شما هر چه در شهرها از قسمت‌ها و مناطق مطلوب‌تر شهري به جهت مخالف يا پايين‌تر مي‌رويد، اين پديده نامناسب را هم بيشتر مي‌بينيد.»
دكتر قرايي‌مقدم ارتقاي فرهنگي را براي رفع اين معضل اساسي مي‌داند و مي‌گويد: « بايد فرهنگ مردم را ارتقا داد. هرچه فرهنگ جامعه بالاتر برود مردم هم كمتر به كارهاي اينچنيني دست مي‌زنند.» اين مدرس دانشگاه از بين رسانه‌هاي ديداري و شنيداري، تلويزيون را بهترين ابزار فرهنگسازي دراين زمينه مي‌داند و مي‌گويد: بهترين راه تبليغ، صدا و سيما است. وقتي فيلم‌ها و سريال‌هايي با اين موضوع ساخته شود و مردم آن را ببينند، تأثير زيادش را هم در جامعه خواهيم ديد، بنابراين رسانه‌ها اهميت زيادي دارند كه نبايد از آن غافل بود.» دكتر قرايي در ادامه عامل مهم‌تري را كه البته دير‌بازده خواهد بود برمي‌شمارد كه آن هم آموزش و پرورش است. او مي‌گويد: « بايد از كتاب‌هاي درسي مدارس شروع كرد. بايد در كتاب‌ها درس‌هايي را براي آموزش اين مقوله درنظر گرفت. وقتي مردم از كودكي بياموزند كه زيبايي شهر به آنها هم مربوط مي‌شود، ديگر فرهنگ چهارديواري، اختياري هم رواج خود را از دست مي‌دهد.»
حالا كتاب‌هاي درسي ما هنوز دراين باره تغييري نكرده‌است، دست كم هنوز دراين‌باره تغيير چنداني نكرده است. سريال تازه‌اي هم قرار نيست همين امروز با اين موضوع ساخته شود و از صفحه نمايشگر تلويزيون‌هايمان تماشا كنيم. ما امروز بايد خودمان به فكر سلامت شهرمان بيفتيم. آنچه از دستمان برمي‌آيد را دراين‌باره انجام بدهيم و نگذاريم با حركتي ساده بر روح و روان مردم و خودمان و زيبايي شهرمان آن هم با جابه‌جايي چند شيء و وسيله خدشه‌اي وارد شود. خودمان فرهنگمان را بالا ببريم و به نظافت و زيبايي خانه‌مان اهميت دهيم. حالا اگر دلمان نمي‌خواهد كه گلداني بخريم و بالكنمان را زيبا كنيم، مي‌توانيم آن را مرتب كنيم با پرده‌هاي نازيبا خودمان را در برابر ديگران بي‌فرهنگ جلوه ندهيم.
