ظاهراً مطالبات عربستان و شركا از قطر تمامي ندارد. دولت كويت فهرستي به مقامهاي قطري ارائه كرده كه در آن 12 شرط براي لغو تحريمها عليه قطر بيان شده است. قطع رابطه با ايران، بستن پايگاه نظامي تركيه در قطر و تعطيلي شبكه الجزيره از مهمترين بندهاي اين شروط دوازده گانه است؛ شروطي كه بعيد است دولت قطر آنها را قبول كند.
دولت كويت به عنوان ميانجي سعودي و قطر، اعلام كرده كه شروط عربستان، امارات، بحرين و مصر را براي لغو تحريمهاي قطر به اين كشور اعلام كرده است. محمد بن عبدالرحمن آلثاني وزير امور خارجه قطر در مصاحبه با فرانس24 گفته كه تاكنون چيزي از اين كشورها دريافت نكرده ولي منابع خبري غربي و جهان عرب شروط دوازده گانهاي را منتشر كردهاند كه گفته ميشود كشورهاي عربي تحريمكننده قطر براي لغو تحريمهاي خود خواستار اجراي آنها شدهاند. در فهرست منتشر شده، 12 شرط از جمله قطع رابطه با ايران وجود دارد:
1- قطر بايد سطح روابط ديپلماتيك خود با ايران را رسماً كاهش دهد. 2- قطر بايد تمامي پايگاههاي نظامي تركيه در خاك خود را ببندد. 3- قطر بايد روابط خود با «سازمانهاي تروريستي، طايفهاي و ايدئولوژيك» و در رأس آنها اخوانالمسلمين، داعش، القاعده، فتحالشام و حزبالله را قطع كند و آنها را در ليست سازمانهاي تروريستي قرار دهد. 4- قطر بايد تمامي عناصر تروريستي را كه در خاك اين كشور حضور دارند به كشورهاي ذيربط تحويل دهد. 5- قطر بايد شبكه الجزيره و كانالهاي تابع آن را تعطيل كند. 6- قطر بايد به دخالت در امور داخلي ديگر كشورها و تعدي به منافع خارجي آنها پايان دهد. 7- قطر بايد خسارتهايي را كه در اين مدت به چهار كشور مذكور وارد كرده بر اساس مكانيسمي كه در آينده تدوين ميشود، جبران كند. 8- قطر بايد در راستاي انسجام و وحدت با همسايگان خود در خليج فارس و جهان عرب در زمينه نظامي، سياسي، اقتصادي و امنيتي حركت كند و معاهدههاي 2013 و 2014 رياض را اجرايي كند. 9- قطر بايد فهرست تمامي گروههاي مخالفي كه در چهار كشور مذكور مورد حمايت قرار داده مشخص كند و نوع اين كمكها را نيز بيان كند.10- قطر بايد تمامي شبكههاي اطلاعرساني كه به شكل مستقيم و غير مستقيم از آن حمايت ميكند تعطيل كند. 11- قطر بايد ظرف 10 روز موافقت خود را با اين درخواستها اعلام كند و الا از سوي كشورهاي صادر كننده به عنوان مخالفت با آن تلقي ميشود. 12- كشورهاي عضو در سال اول به شكل ماهانه اجراي بندهاي اين توافق توسط دوحه را بررسي ميكنند و در سال دوم هر سه ماه يكبار به اين اقدام دست خواهند زد و پس از آن به مدت 10 سال به شكل سالانه اجراي آن بررسي خواهد شد.
دوحه تحريمها را دور ميزند
محمد بن عبدالرحمن آل ثاني وزيراموخارجه قطر در مصاحبه با فرانس24 گفته كه تاكنون چيزي از اين كشورها ارائه نشده ولي با لحني مصالحهجويانه، خواستار مذاكره با كشورهاي عربي درباره اتهامات وارده شده است. عبدالرحمن آلثاني گفته است: «چنانچه هرگونه اتهامي عليه هرفردي وارد شود، آن فرد حق دفاع از خود را دارد كه درباره آن موضوع و اتهام صحبت كند، بنابراين اگر هرگونه ادعايي (عليه قطر) وجود دارد بايد روي ميز قرار گيرد كه قادر به مذاكره درباره اين ادعا باشيم. » فرانس24 اين پرسش را مطرح كرد كه آيا در انتهاي اين تونل روشنايي ميبينيد يا اينكه وضعيت دركل به هم گره خورده است؟عبدالرحمان آلثاني پاسخ داد: مسئله وجود روشنايي در انتهاي اين تونل نيست، مسئله اين است كه آيا فشارهاي تحميل شده در پي اتهامات وارده واقعي بوده يا بنا براختلافات سياسي صورت گرفته است. وزيرامور خارجه قطر افزود: آنها نميتوانند قطر را متهم كنند كه دولتي حامي تروريسم است و قادر نيستند هرگونه سياست خصمانه خود را با اتهام ترور بر قطر وارد كنند.
دولت قطر همچنين در زنجيرهاي از اقدامات كه نشان ميدهد قصد ندارد شروط كشورهاي عربي را قبول كند، رويكرد دور زدن تحريمها را در پيش گرفته است. قطريها رايزنيهايي را با مقامات هندي براي امضاي قراردادهاي بلندمدت در حوزه گاز انجام دادهاند تا فرصتهاي بيشتري پيش روي اين كشور براي دستيابي به منابع مالي ايجاد شود. همزمان شركت نفت اروپايي «رويال داچ شل» نيز در بحبوحه اختلاف عربستان و امريكا با دولت قطر، با امضاي يك قرارداد خريد گاز مايع از شركت قطر گاز، به نوعي از اين كشور حمايت كرد. براساس اين قرارداد كه ديروز ميان نمايندگان اين دو شركت هلندي- انگليسي و قطري در دوحه امضا شد، طرفين سالانه به مدت پنج سال يك ميليارد و 100 تن گاز مايع با هم مبادله ميكنند. دوحه همچنين در چارچوب افزايش روابط با كشورهاي عربي و غيرعربي خارج از دايره نفوذ عربستان و پس از اعلام اعطاي رواديد فرودگاهي به شهروندان لبنان، اتباع روسيه را نيز شامل تسهيلات گسترده ويزايي كرد. همچنين قطر ديروز اعلام كرد شهروندان لبناني ميتوانند از اين پس بدون دريافت ويزا وارد اين كشور شوند كه به نظر ميرسد بيارتباط با تنش عربي نباشد.
مخالفت تركيه
وزير دفاع تركيه درخواست تحريمكنندگان قطر براي تعطيلي پايگاه نظامي كشورش در آنجا را دخالت در امور دوجانبه خوانده و تجديدنظر در اين زمينه را رد كرد. «فكري ايشيك»، ديروز در يك كنفرانس خبري گفته كه هدف از استقرار پايگاه نظامي كشورش در خاك قطر پشتيباني از امنيت كل منطقه است. او تأكيد كرد كه براي بازنگري و تجديدنظر در توافق استقرار پايگاه در خاك اين كشور نيز هيچگونه برنامهاي ندارند. همچنين منابع خبري گزارش كردند كه تركيه نخستين محموله كمكهاي غذايي را به قطر ارسال و تعدادي سرباز و خودروي زرهي را در اين كشور مستقر كرده است. بولنت توفنكچي، وزير گمرك و بازرگاني تركيه نيز گفته كه از پنجم ژوئن صادرات به قطر به 32/5 ميليون دلار بالغ شده كه از اين ميزان، 12/5 ميليون دلار مواد غذايي بوده است. اين رقم سه برابر سطح معمول است. تحت چنين شرايطي، تحليلگر شبكه بيبيسي گفت: ممكن است شرايط فشار بر كشور كوچك قطر و انزواي آن بهدست همسايگان عربياش، مدتهاي مديد همچنان ادامه يابد.