نویسنده: سيدرحيم لاري
صدر اعظم آلمان در جريان سفرش به مكزيك و در پاسخ به سؤال خبرنگاري، پاسخ معناداري گفت. خبرنگار از او در مورد مشكل مهاجرت پرسيد و او در پاسخ گفت: « كشورها بايد به جاي ساخت ديوار روي بهبود شرايط زندگي مردمي متمركز شوند كه از خانه خود فرار مي‌كنند.» جاي شك نيست كه آنگلا مركل در پاسخ طعنه به دونالد ترامپ رئيس‌جمهور امريكا مي‌زد كه وعده ساختن ديواري در مرز كشورش با مكزيك را داده است. اين طعنه مي‌تواند تا اندازه‌اي پاسخ به ترامپ باشد كه گاه و بي‌گاه از نحوه برخورد مركل با مهاجران و پذيرفتن تعدادي از آنها انتقاد مي‌كند اما با توجه به تحولات چند هفته اخير و به خصوص وقايع اخير در مورد جدال آل‌هاي عربي، بايد گفت كه اين طعنه مركل به ترامپ چيزي بيشتر از يك پاسخ عادي يا عقده‌گشايي مركل از انتقادهاي ترامپ است و بايد آن را نشانه‌اي از سياست تازه آلمان در برابر امريكا دانست.
هرچند ترزا مي نخست وزير بريتانيا اين روزها به شدت درگير نتايج بعد از انتخابات پارلماني روز پنج‌شنبه گذشته است اما سكوت او در قبال جنگ آل‌ها تنها به دليل اين درگيري نيست، چنان كه پاريس هم اين سياست را در مورد اين موضوع در پيش گرفته است. در واقع جدال آل‌سعود با آل‌ثاني قطري آن قدر به منافع اقتصادي بريتانيا و فرانسه گره خورد كه هم خانم مي و هم امانوئل مكرون رئيس‌جمهور فرانسه بيشتر ترجيح داده‌اند با سكوت خود را كنار بكشند تا آنكه با ورود به ماجرا خشم يك طرف را به جان خريده باشند. در اين بين، آلمان سياستي متفاوت در پيش گرفته است، هر چند مركل قبل از سفرش به مكزيك موضوع ميانجي‌گري بين قطر و آل سعود را رد كرده بود اما با درخواستش از ايران و تركيه براي همكاري در جهت حل بحران، از سياست سكوت دو شريك اروپايي‌اش فاصله گرفت. اين فاصله با سخنان زيگمار گابريل، معاون مركل و وزير خارجه آلمان بيشتر نمودار مي‌شود؛ چه موقعي كه در ديدار با عادل الجبير، وزير خارجه آل سعود از هجمه سعودي‌ها عليه قطر انتقاد كرد و چه حالا كه از وقوع جنگ در اين بحران هشدار مي‌دهد. اين نحو واكنش آلمان‌ها نه تنها از سكوت آن دو كشور ديگر فاصله دارد بلكه به صورتي واضح در تقابل با سياست واشنگتن و كاخ سفيد است كه در اين بحران بيشتر جانب سعودي‌ها را گرفته‌اند. ترامپ در واشنگتن و يك كنفرانس خبري به نحوي سخن گفت كه گويا ائتلاف عليه قطر را او هدايت مي‌كند چرا كه بي‌هيچ پرده‌پوشي و ابهام‌گويي، قطر را متهم به حمايت از تروريسم كرد و حتي گفت: «اين كشور براي مدت‌زمان طولاني از تروريسم حمايت مالي مي‌كند.»
به نظر مي‌رسد آلمان‌ها از اختلاف سعودي‌ها با قطر براي تقابل با امريكا بهره‌برداري مي‌كنند تا دست‌كم در موضع‌گيري سياسي مسير متفاوتي از واشنگتن در پيش بگيرند. نقطه عزيمت اين تقابل را بايد در سه هفته قبل دانست كه مركل بعد از نشست گروه 7و رو‌در‌رو شدن با ترامپ به اين نتيجه رسيد كه «امريكا ديگر شريك قابل اعتمادي نيست.» او بعد از آن سفر گفت كه اروپايي‌ها بايد سرنوشت خودشان را به دست بگيرند و زمان اتكاي كامل به ديگران سپري شده است. سخنان اخير اورسولا فون درلاين، وزير دفاع آلمان در مورد همكاري نزديك با فرانسوي‌ها در زمينه نظامي هم بخشي از اين مسير آلمان‌هاست تا با تبديل شدن آلمان و فرانسه «بتوانند مبدل به موتور محرك آينده دفاعي اروپا بشوند.» هرچند آلمان‌ها منكر وجود ناتو نمي‌شوند اما روشن است كه با ايده ارتش اروپايي به فكر استقلال دفاعي از ناتو تحت رهبري امريكا هستند. حالا آنها در عرصه سياست خارجي و در خصوص قطر همين رويه را در پيش گرفته‌اند تا آنكه نشان بدهند در اين عرصه مثل گذشته دنباله‌رو واشنگتن نيستند، هر چند تلاش آنها در اين عرصه همانند ارتش اروپايي تا اندازه‌اي همراه با احتياط است اما با چاشني طعنه به ترامپ حكايت از جديت آلمان‌ها براي خروج از سايه امريكايي‌ها دارد چرا كه ديگر نمي‌توانند اعتماد سال‌هاي گذشته را به آنها داشته باشند.
