نويسنده: فريبا مفخميان
گاهي برخي آداب و رسوم و عادت‌هاي زندگي با تمام تنوع و دوست داشتني بودنشان در پس غبار زمان كمرنگ شده و به دست فراموشي سپرده مي‌شوند. چه بسا يادآوري و مرور اين عادت‌ها مي‌تواند دلچسب و خاطره‌انگيز باشد و شايد بهانه‌اي براي احياي آنها. در گذشته با نزديك شدن اين ماه شور و حال و شوق خاصي فضاي شهر را فرا مي‌گرفته است. زن‌ها خانه‌ها را آب و جارو مي‌كردند و غبار از سر و روي خانه‌ها مي‌گرفتند و اعضاي خانه جامه‌هاي تازه به تن مي‌كردند و اهالي محل دست به دست هم مساجد را براي شروع اين ماه آماده مي‌كردند. برخي از رسوم زيباي ماه مبارك رمضان را با هم مرور مي‌كنيم.
گل خنداني و آشتي فاميليكي از آیين‌هاي بسيار پسنديده در استقبال از ماه مبارك اين بود كه بزرگ‌ترها دور هم جمع مي‌شدند و هر كسي كه در دوستان و فاميل با هم كينه و كدورتي در دل داشتند را آشتي مي‌دادند و دوباره بينشان را صلح و دوستي برقرار مي‌كردند. اين سنت نيك و زيبا به گل خنداني معروف بود.
مراد كشون و حاجت طلبي
در قديم شب 27 ماه رمضان را شب مرگ ابن ملجم مرادي مي‌دانستند و در اين شب شادي مي‌كردند و آجيل مراد كه شامل پسته، بادام، تخمه، فندق و. . . بود به عنوان شب چره مي‌خوردند و همچنين در اين روز بين دو نماز ظهر و عصر پيراهن مراد دوخته مي‌شد و با پوشيدن آن افراد، اميد دربرآورده شدن حاجت خود داشتند.
تعزيه خواني در كوچه و بازار
تعزيه خواني از سنت‌هاي ديرينه ايرانيان بعد از اسلام است. اين رسم در ماه رمضان نيز برپا بود و مردم بسيار از آن استقبال مي‌كردند. در زمان حكومت محمد علي شاه تعزيه در كوچه و بازار اجرا مي‌شد، اما در دوران احمد شاه به تكيه خاصي در جنوب نياوران منتقل شد.
ختم انعام و كمك به زندانيان
مردم برخي استان‌ها از جمله مازندران اين رسم را داشتند كه سه روز زودتر به پيشواز ماه مبارك مي‌رفتند و با گرفتن مراسمي به نام ختم انعام و دادن سيني‌هاي حاوي نان، آب و نمك به نيازمندان كمك مي‌كردند. افراد حاجتمند با انداختن يك پيت حلبي به گردن و كوفتن به آن اهالي روستا را براي سحري بيدار مي‌كردند. از ديگر رسوم جالب افطاري بردن براي زنداني‌ها بود كه خانواده‌ها با سيني‌هاي مملو از خوراكي به سمت زندان روانه مي‌شدند.
شب چره شيرازي و دعاي چهل بسم‌الله
در شيراز رسم شب چره خوردن محبوب بوده و رنگينك، كوفته هلو، قنبر پلو، ترحلوا و شيريني مخصوص به نام «چاهي» از خوراكي‌هاي مورد علاقه ماه رمضان محسوب مي‌شد. مردم عمدتاً روزه خود را با استكاني از عرق گل گاو زبان باز مي‌كردند. مهم‌ترين رسم شيرازي‌ها رسم جمعه الوداعي بوده كه در گراميداشت آخرين جمعه ماه مبارك برگزار مي‌شده است و بسياري از مردم در اين روز در مسجد جامع شيراز جمع مي‌شدند. از آیين‌هاي جالب اين روز نوشتن دعاي چهل بسم‌الله براي گشايش بخت دختران جوان بوده است و زنان بي‌فرزند گهواره‌هاي كوچكي به اسم ننو درست مي‌كردند و به مسجد مي‌آوردند.
