به گزارش مهر، در حال حاضر كساني كه مي‌خواهند وام خريد، ساخت يا جعاله مسكن از بانك مسكن دريافت كنند، با رسته متنوعي از انواع وام‌ها روبه رو هستند كه سبد تسهيلاتي خوبي را به مشتريان اين بانك ارائه مي‌دهد اما تقريباً همه اين وام‌ها نياز به سپرده‌گذاري دارند.
با اين حال مهم‌ترين دغدغه كساني كه مي‌خواهند با استفاده از وام از محل اوراق تسه خانه‌دار شوند، نرخ بالاي اين اوراق است. آنچه محل اشكال است، اين است كه آيا روش ديگري براي دريافت تسهيلات يا خريد امتياز ديگران با هزينه كمتر وجود دارد يا خير؟ چرا بانك مسكن و نهادهاي بالادستي روش ديگري كه ارزان‌تر از سازوكار معامله اوراق تسهيلات مسكن باشد را بررسي و عملياتي نمي‌كنند؟
در حال حاضر اگر ميانگين قيمت خريد و فروش هر برگه اوراق تسه حاوي ۵۰۰ هزار تومان تسهيلات را در بازار سرمايه ۷۰ هزار تومان در نظر بگيريم، متقاضي خريد مسكن بايد براي دريافت تسهيلات ۶۰ ميليون توماني مسكن و ۱۰ ميليون توماني جعاله، ۱۴۰ برگه خريداري كند كه حدوداً ۱۰ ميليون تومان از كل سرمايه وي معادل كل وام جعاله را شامل مي‌شود به اين معنا كه فرد بايد براي وامي كه عملاً دريافت نكرده، اقساط بپردازد.
حسينعلي حاجي دليگاني، نماينده مردم شاهين‌شهر در مجلس و عضو كميسيون برنامه و بودجه يكي از نمايندگاني است كه همواره در نطق‌ها و مصاحبه‌هاي خود بر اين موضوع تأكيد دارد.
اين عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به ركود حاكم بر بازار مسكن مي‌گويد: بسياري از كساني كه متقاضي خريد مسكن هستند، وقتي با اين حساب و كتاب مواجه مي‌شوند كه مي‌بايست بخش مهمي از سرمايه خود را بابت خريد اوراق تسهيلات مصرف كنند، عملاً از دريافت اين وام و خريد مسكن منصرف مي‌شوند. همين موضوع خود به تشديد ركود بازار مسكن دامن زده است.
وي درباره استفاده از مكانيسم سپرده‌گذاري براي دريافت وام مسكن كه در تسهيلات صندوق يكم لحاظ شده، گفت: بسياري از خانواده‌ها پولي كه پس‌انداز كرده‌اند، نزد صاحبخانه به عنوان وديعه مسكن نهاده‌اند كه در شهرهاي بزرگ و كلانشهرها، رقم قابل ملاحظه‌اي است از سوي ديگر پولي كه بانك مسكن براي تشكيل حساب صندوق يكم و اعطاي تسهيلات از آن محل مطالبه مي‌كند، براي متقاضي فردي ۴۰ و زوجين ۸۰ ميليون تومان است كه معمولاً خانواده‌ها امكان تهيه اين مبالغ در كنار وديعه مسكن را ندارند، در نتيجه استقبال از حساب صندوق يكم نيز چندان بالا نبوده است.
سيدمسلم ثابتي كارشناس امور بانكي و مسكن نيز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تأييد اين موضوع كه بخش مهمي از سرمايه افراد بابت خريد اوراق تسه مصرف مي‌شود، گفت: كساني كه وام ۶۰ ميليون توماني از محل اوراق دريافت مي‌كنند، بايد ماهانه يك ميليون تومان اقساط اين تسهيلات را پرداخت كنند. از سوي ديگر اگر ميانگين قيمت هر برگه اوراق تسهيلات در بازار سرمايه را ۸۰ هزار تومان در نظر بگيريم، متقاضي بايد ۹ ميليون و ۶۰۰ هزار تومان بابت خريد اوراق بدهد و درنتيجه عملا با وامي به ارزش ۵۰ ميليون و ۴۰۰ هزار تومان روبه رو است. يعني بابت مبلغ وام كمتري بايد اقساط بدهد!
با اين وجود تا به حال هيچ يك از مديران بانك مسكن پاسخ مناسبي به اين پرسش نداده‌اند. آنها با اين توجيه كه يا فرد بايد سپرده‌گذاري كند يا امتياز فرد ديگري كه سپرده نزد اين بانك داشته و به ازاي اين مدت زماني كه پولش در بانك بوده، اوراق گرفته است را بخرد، همواره تأكيد دارند كه روش خريد و فروش امتياز تسهيلات مسكن از محل اوراق بهترين حالت ممكن براي انتقال امتياز تسهيلات مسكن است.
آنها با اين توجيه كه منابع بانك مسكن محدود بوده و توانايي پاسخ دهي به همه تقاضاهاي دريافت تسهيلات را ندارد، اعلام مي‌كنند كه متقاضيان مي‌توانند از طريق خريد اوراق تسهيلات، از امتياز ديگران بهره‌مند شوند، بنابراين پولي كه متقاضي مي‌دهد، به جيب بانك نمي‌رود بلكه در اختيار كسي قرار مي‌گيرد كه امتياز اين تسهيلات را با استفاده از سپرده‌گذاري در مدت زمان طولاني به دست آورده است؛ همچنين نرخ اوراق را بانك تعيين نمي‌كند، بلكه اين عرضه و تقاضاست كه نرخ اوراق را معين مي‌كند.
