نویسنده: وحید حاجی‌پور
همزمان با اعلام بانك جهاني درباره پابرجايي تحريم‌هاي بانكي عليه ايران وزير نفت هم اعلام كرد تحريم‌هاي بانكي همچنان ايران را آزار مي‌دهد.
به گزارش «جوان»، بانك جهاني با اشاره به اينكه رشد بخش غيرنفتي ايران در نيمه نخست سال ۹۵ تنها 0/9 درصد بوده تأكيد كرد، بخش غيرنفتي ايران رشد قابل توجهي نخواهد داشت مگر اينكه سرمايه‌هاي خارجي قابل توجهي جذب و اقتصاد ايران به سيستم بانكي بين‌المللي متصل شود. اين گزارش در حالي منتشر شده است كه دولت يازدهم با اطمينان خاطر بسياري بارها گفته است، تحريم‌ها برداشته شده است و در خصوص مسائل بانكي و نقل و انتقالات پولي مشكل خاصي وجود ندارد. بانك مركزي در همان ابتداي اجراي برجام حتي خبرنگاران را نيز به اين بانك دعوت كرد تا لحظه ثبت سوئيفت را هم ثبت كنند ولي با گذشت 16 ماه از برجام تا كنون اين مشكل برطرف نشده است، حتي صحبت از بلوكه شدن دلارهاي ايران در چين و عمان است كه ولي‌الله سيف رئيس كل بانك مركزي با تغيير اسم آن مي‌گويد بلوكه نيست بلكه سپرده است. وي در اين باره به مهر توضيح داده است: منابعي پيش آنها داريم كه سپرده‌گذاري شده و به تدريج و بر اساس نيازمان برداشت مي‌كنيم. اين اظهارات رئيس كل در حالي است كه وي در تاريخ ۱۳ بهمن ۹۵ در مورد طلب‌هاي ايران از كشور عمان، گفته بود: «به تدريج اين طلب‌ها در حال وصول شدن است.»
همچنين رستم قاسمي فرمانده سابق قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا نيز در تاريخ ۱۰ فروردين ۹۶ در سخناني خطاب به دولت گفته بود: «بايد از دولت پرسيد شما توانستيد چه مقدار پول در شرايط سخت وارد كشور كنيد؟ ۵ ميليارد دلاري را هم كه بر اساس توافق لوزان به ايران دادند در كشور عمان بلوكه است.»بهرام قاسمي سخنگوي وزارت خارجه پيش از اين در آبان ۹۵ در پاسخ به اين سؤال كه حدود 5 ميليارد دلار پول ايران كه در جريان مذاكرات هسته‌اي به‌صورت ماهانه آزاد شده و به عمان انتقال داده شده بود، توسط اين كشور بلوكه شده و آنها گفته‌اند كه توان بازپس دادن آن پول را ندارند، سرانجام پيگيري براي اين پول چه شد؟ گفته بود: در دوره تحريم و مشكلاتي كه براي اقتصاد ايران و مسائل بانكي و مالي ما اتفاق افتاد، در بعضي كشورها ما ذخايري داشته و داريم كه براي خريدهاي خودمان و كارهايي كه بايد انجام بدهيم، از آنها استفاده مي‌كنيم. در بعضي كشورها ممكن است در زمان بازپرداخت يا تسويه‌حساب آن اموال اختلاف‌نظري پيش آمده باشد. برآورد ما اين است كه به راه‌حل‌هاي خوبي رسيديم كه مرضي‌الطرفين است و اين مسئله فكر مي‌كنم كه در حال انجام شدن است و هيچ جاي نگراني هم نخواهد داشت. با اين وجود وزير نفت ديروز اعتراف كرد كه تحريم‌هاي بانكي پابرجاست و رسماً گفت: مشكلات بانكي پس از برجام همچنان باقي است كه بخشي از آن رواني و بخشي ديگر مربوط به احتياط بانك‌هاي خارجي است. اين اظهارات زنگنه در شرايطي مطرح مي‌شود كه وي بارها از نبود مشكلات بانكي و نقد شدن پول نفت گفته بود و تأكيد مي‌كرد، مشكلي از بابت انتقال پول نفت به كشور نيست ولي اظهارات روز گذشته او نشان داد كه همچنان كشور با مشكلات نقل و انتقالات پول دست به گريبان است و خبرهاي شنيده شده طي ماه‌هاي اخير صحيح بوده است.
روند نقدشوندگي مطالبات
شيوه دريافت پول نفت به اين صورت است كه شركت ملي نفت به خريداران خود بانكي را براي پرداخت پول محموله معرفي مي‌كند تا بانك عامل خريدار، آن را به حساب بانك مركزي در بانك معرفي شده واريز كند. اين روش در زمان تحريم هم وجود داشت با اين تفاوت كه با واريز پول به حساب بانك مركزي، پول محموله‌ها بلوكه شده و امكان برداشت يا جابه‌جايي درآمدها وجود نداشت. پس از برجام قرار شد اين محدوديت برداشته شود و با باز شدن شبكه سوئيفت براي ايران اين مشكل برطرف شود ولي اين وعده فقط روي كاغذ ماند و بانك‌هاي پذيراي حساب بانك مركزي از انتقال پول سر باز زدند؛ موضوعي كه وزير نفت به آن اعتراف كرده و گفته است آنها هنوز از جريمه‌هاي سنگين وحشت دارند و با احتياط قدم برمي‌دارند، به همين دليل بود كه محمد‌جواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان در ديدارهاي خارجي خود با مقامات اتحاديه اروپا خواستار همكاري بيشتر بانك‌هاي اروپايي بود. جان كري وزير امور خارجه امريكا هم براي دلجويي از ايران همين توصيه را به اروپايي‌ها كرد ولي در عمل اتفاق خاصي رخ نداد.
با اين وجود، وزارت نفت به عنوان اصلي‌ترين دستگاه دولتي درآمدزا با مشكل لانكي دست و پنجه نرم مي‌كند و بيشتر درآمدهاي فروش نفت به واردات كالا اختصاص يافته است و خبري از انتقال پول نيست. قرار بود برجام دستاوردي باشد براي برطرف شدن محدوديت‌هاي موجود اما گويا آفتاب برجام، زردي‌اش رخ نمايي نكرده و باران لغو تحريم‌ها نباريده است. به گزارش جوان و با اين توضيحات اكنون اين گمانه قوت مي‌گيرد كه خريد هواپيماهاي نو در قالب قراردادهاي مبهم شايد به نوعي توافق براي وصول پول‌هاي خودمان است كه مجبور به خريد هواپيماهاي نو شده‌ايم. همچنين مي‌توان اين گمانه را نيز در نظر گرفت كه وقتي كارشناساني مانند عسكر اولادي درباره پيش‌خور كردن پول‌ها صحبت مي‌كنند منظورشان تبديل ريال با ارزهايي است كه به ايران نيامده و...
