نويسنده: حجت‌الاسلام مهدي حسين‌پور
آمار از علاقه بيش از اندازه دانش‌آموزان به داشتن مسئوليت خبر مي‌داد. اعمال و رفتارشان نيز گواه اين مطلب بود. از رقابت داشتن براي سر گروه شدن و ديگران را تحت فرمان خود درآوردن، به خوبي مي‌توان فهميد كه همچون تشنه‌اي كه به دنبال آب مي‌دود، اينها نيز به دنبال مسئوليت و قدرت گرفتن هستند. اما وقتي برايشان از مسئوليت‌پذيري گفتم و اينكه اگر مسئول شديم، بايد عواقب و تبعات آن را هم به گردن بگيريم، به يكباره شاهد سقوط ناگهاني آمار مسئوليت‌خواهي شدم!
گويا فرشته مرگ، عزرائيل، وارد جلسه شده بود! ديگر كسي به مسئوليت‌خواهي تمايلي نشان نمي‌داد! همه دوست داشتند مسئوليت بگيرند تا حكومت كنند و ديگران را به اطاعت از خود وادارند. ولي كسي دوست نداشت مسئوليت‌پذير باشد و از اين قدرت به نفع مردم استفاده كند. حتي آن دانش‌آموز كه براي سر گروه شدن رقابت شديدي داشت، حاضر نبود از اين قدرت براي خدمت به دوستان و همكلاسي‌هايش استفاده كند يا اگر مشكلي رخ مي‌داد، حاضر به پاسخگويي نبود! فُرم ثبت‌نام دانش‌آموزان مسئوليت‌خواه، پشت و رويش پر شده بود. برخلاف فرم مسئوليت‌پذيران كه سر گروهشان فرياد مي‌زد: ديگه كسي نبود؟ برم؟ فردا كسي نگه چرا منو ثبت نام نكردي‌ها!
من زنده‌ام، پس مسئوليت دارم
با اندك دقتي در محيط پيرامون خود درمي يابيم كه هر موجود زنده‌اي كه زندگي مي‌كند، به نوعي يك مسئوليت يا چندين نوع مسئوليت را برعهده دارد كه اين مسئوليت را يا خودش پذيرفته است يا خداوند او را عهده‌دار اين مسئوليت كرده است.
پيامبر عظيم‌الشأن اسلام حضرت محمد صلي الله عليه و آله مي‌فرمايند: «كلكم راع و كلكم مسئول عن رعيته» همه شما مسئول هستيد و همه شما نسبت به زير دستان خود مسئوليت داريد. قبل از برشمردن انواع مسئوليت‌ها، اين سؤال مطرح است كه آيا هر كدام از ما، مسئوليتي را كه بر عهده داريم به خوبي انجام مي‌دهيم يا نه؟ !
نمونه‌اي از وظايف و مسئوليت‌هاي واگذار شده از طرف خداوند:
- مسئول دعوت مردم به دين
- مسئوليت جهاد در راه خدا و دفاع از مظلومين
- مسئول حفظ وحدت ميان مسلمين
- مسئوليت حفظ و نگهداري خانواده از آتش جهنم
- مسئوليت انتخاب مادري خوب و پاكدامن براي فرزندان آينده
- مسئوليت ازدواج فرزندان
- مسئوليت حفظ احترام پدر و مادر
- مسئوليت حفظ و نگهداري از اموال يتيم
- مسئوليت سپردن امانت‌ها به اهل و صاحبانش
- مسئوليت پيوند و ايجاد صلح بين خانواده‌ها
- مسئوليت كمك‌رساني به مردم و رفع نيازهايشان
و هزاران مسئوليت مهم ديگر كه از طرف خالق هستي، بر اساس توان و استعداد هر فردي به او واگذار شده است.
نمونه‌اي از وظايف و مسئوليت‌هاي پذيرفته شده توسط خودمان: مسئوليت‌هايي از قبيل: حفظ مرزهاي اعتقادي و فكري، حفظ امنيت، حفظ سلامت، قانون‌گذاري، اجراي قوانين، خدمات‌رساني و كمك به مردم، نظارت بر نيروهاي اجرايي، آموزش و سواد‌رساني به مردم تعليم و تربيت و فرهنگ‌سازي جامعه و هزاران هزار مسئوليت ديگر. افرادي از جنس همين مردم كه اين مقامات و مسئوليت‌ها را به عهده مي‌گيرند و نقش مؤثري در سعادت و خوشبختي يا خدايي ناكرده شقاوت و بدبختي جامعه انساني خواهند داشت.
صدايمان را به گوش مسئولان برسانيد
يكي با جسارت تمام و با صدايي بغض‌آلود مي‌گويد: حاج‌آقا! چه كسي مسئول ازدواج ما جوانان است؟! پدر و مادرها؟ اقوام و خويشان؟ يا مسئولان كشوري؟
صدايمان را به چه كسي بايد برسانيم؟! اصلاً گوش شنوايي يافت مي‌شود تا سختي‌هاي ازدواج و شروع زندگي مشترك را برايش بگوييم؟! به نمايندگي از طرف پسران و دختران كشورم مي‌گويم. پدر و مادرها و مسئولان محترم! ما جوان هستيم و نياز به همسر داريم. حداقل‌هاي زندگي را چگونه فراهم كنيم؟ نه كاري داريم و نه حقوقي براي زندگي!
مسئول به چه كسي مي‌گويند؟
مسئول يعني كسي كه مسئوليتي را بر عهده گرفته براي تصاحب قدرت و حكمراني؟! يا اينكه مسئوليتي را بر عهده گرفته است براي خدمت و آباداني؟! مسئول يعني كسي كه مسئوليتي را برعهده گرفته تا باري بر دوش مردم باشد؟! يا اينكه مسئوليتي را برعهده گرفته است تا باري از دوش مردم بردارد؟!
وقتي سخنان اين جوانان كه برخاسته از حقايق و واقعيت سخت زندگي‌شان است را مي‌شنوم؛ مي‌ترسم از روزي كه گفته مي‌شود: «و قفوهم انهم مسئولون» آنها را نگاهشان داريد كه در كارشان سخت مسئولند. خداوند وعده داده است كه در روز قيامت و محاسبه اعمال، هر كسي كه به نوعي مسئوليتي را عهده‌دار بوده و كم‌كاري كرده است، نگاه خواهد داشت و سرانجام دردناكي را برايشان آماده ساخته است. اميرالمؤمنين علي عليه السلام كه در مسئوليت‌پذيري و خدمت به مردم در رتبه اول قرار دارد در جمله‌اي عميق و پر معنا مي‌فرمايند: آيا از خويشتن به اين خرسند باشم كه مرا اميرمؤمنان بنامند، اما در ناگواري‌ها و سختي‌هاي مردم، هم‌نفس آنها نباشم؟! چقدر بايد كوچك بود كه به اين لقب‌ها دل خوش كرد و در سختي‌هاي مردم شركت نكرد؟!
ازدواج جوانان و مسئوليت همه ما
رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله مي‌فرمايند: كسي كه روز خود را شروع كند، در حالي كه مسائل و كارهاي مردم برايش مهم نباشد، مسلمان نيست. بايد به فكر مردم باشيم، به فكر جوانان اين سرزمين باشيم. بايد بدانيم كه شروع زندگي مشترك براي جوانان، زمينه‌سازي براي امنيت جامعه و جلوگيري از فساد است و هر كسي كه به نوعي مي‌تواند در اين امر مهم خدمتي كند، بايد سريعاً دست به كار شود كه همين فردا هم دير است.
اقدامات لازم از طرف مسئولان مربوطه، براي تشويق به ازدواج:
خانواده دختر: تربيت دختراني سالم و صالح و عفيف و نمازخوان
خود دختر: صادق و قانع و پاكدامن و اهل گذشت و خوش‌اخلاق و نمازخوان
خانواده پسر: تربيت جواني سالم و صالح و عفيف و اهل كار و نمازخوان
خود پسر: صادق و جوياي كار و پاكدامن و امانتدار و خوش‌اخلاق و نمازخوان
مسئولان دولتي: ايجاد اشتغال و ايجاد اشتغال و ايجاد اشتغال!
مسئولان حوزوي: ارائه آموزش‌ها و مهارت‌هاي لازم براي شروع يك زندگي خوب و به سرانجام رساندن آن. تشكيل بيشتر جلسات خانواده در مساجد و منابر و مدارس و ارائه مباحث ديني و اخلاقي در جهت رفع مشكلات خانوادگي و تربيتي و كاهش طلاق در جامعه.
دفاتر ازدواج و طلاق: شناسايي عوامل طلاق و ارائه مشاوره‌هاي ماهانه براي زوجين، جهت آشنايي بيشتر تفاوت‌هاي فردي و سختي‌هاي اوليه زندگي و ارائه راهكارهاي مناسب. اين جلسات مداوم توسط متخصصين حوزه، نوعي پيشگيري و همچنين درمان واقعه قبل از وقوع آن است. مسئول شدن، فرصتي است براي خدمت به خلق و جلب رضايت خالق.
