تنش روابط بين تركيه و كشورهاي اتحاديه اروپا به اوج خود رسيده است و رهبران چندين كشور اروپايي با انتقاد از دولت تركيه از تلاشهاي رجب طيب اردوغان براي راهاندازي ميتينگهاي سياسي در كشورهايشان اظهار نارضايتي كردند. پس از آلمان و هلند، نخست وزير دانمارك هم گفته از اينكه اصول دموكراسي در تركيه به شدت تحت فشار است، نگران شده است.
تنش بين تركيه و كشورهاي اروپايي به نقطه جوش رسيده و جنگ لفظي بين مقامات دو طرف افزايش يافته است. در شرايطي كه رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه گام به گام به مهمترين هدف سياسي خود كه تغيير سيستم حكومتي تركيه از پارلماني به رياستي است نزديك ميشود تنش بين تركيه با كشورهاي اروپايي نيز به بالاترين سطح خود رسيده است.
پس از تنش بين كشورهاي آلمان و هلند با تركيه اين بار دانمارك نيز به جمع مخالفان تركيه پيوسته است. لارس لوك راسموسن، نخست وزير دانمارك گفته از اينكه اصول دموكراسي در تركيه به شدت تحت فشار است، نگران شده است. راسموسن روز دوشنبه گفت: «در شرايط فعلي و با حملات تركيه عليه هلند ملاقات خود با اردوغان را به تعويق انداختهام چراكه اين دو موضوع از هم جدا نيستند.» همزمان مارك روت، نخست وزير هلند هم اظهارات رجب طيب اردوغان، رئيسجمهور تركيه را غيرقابل قبول خواند. به گزارش بيبيسي، ولفگانگ شايبله، وزير بازرگاني آلمان نيز يكشنبه شب گفت: «اميدوارم تركيه به منطق بازگردد. كاري كه الان با ما و هلند يا دانمارك ميكنند به هيچ وجه در جهت منافع تركيه نيست. دانمارك هم در حال حاضر سفر نخست وزير را به تأخير انداخته است. ما نميتوانيم اين وضع را تحمل كنيم ولي در عين حال نميخواهيم شرايط را وخيمتر كنيم. بر سر اين موضوع همه در دولت فدرال توافق داريم، تنها ميخواهيم كه تركيه سرعقل بازگردد.» قرار بود تظاهراتي به حمايت از افزايش قدرت رئيسجمهور تركيه توسط تركهاي ساكن كشورهاي اروپايي برگزار شود. با اين همه برگزاري اين راهپيماييهاي برنامهريزي شده در آلمان، اتريش و هلند با ممانعت مقامات اين كشورها روبهرو شده است. مقامات اين كشورها علت ممانعت از برگزاري راهپيماييها را نگرانيهاي امنيتي و افزايش تنش عنوان كردهاند اما در فرانسه يك گردهمايي با موافقت مقامات محلي برگزار شده است. روابط تركيه و هلند در روزهاي اخير در پي آن به وخامت گراييده كه دو وزير تركيه از سخنراني براي راهپيمايان در روتردام منع شدند.
اردوغان در روزهاي اخير با انتقاد از اقدامات كشورهاي اروپايي، آنها را بازماندگان فاشيسم و نازيسم خطاب كرده است. اردوغان حتي دولت آلمان را به تروريسمپروري متهم كرده بود. از سوي ديگر، توماس ديميتزيره، وزير كشور آلمان نيز روز دوشنبه اعلام كرد راهكارهاي قانوني وجود دارد كه طبق آنها ميتوان جلوي تبليغات انتخاباتي سياستمداران تركيهاي براي همهپرسي در اروپا را گرفت. ديميتزيره در اين مورد به شبكه خبري «ARD» گفت كه اين اقدام ارتباطي با آلمان ندارد و وي كاملاً با اقداماتي مشابه مخالف است. وزير كشور آلمان افزود: «محدوديتهايي وجود دارد و اين محدوديتها به وضوح مشهود است، به عنوان نمونه در زمينه مسائل جنايي ولي به سختي دنبال ميشود.»
همچنين مقامات آلماني و هلندي به شهروندان خود درتركيه هشدار دادند با متشنج شدن روابط ديپلماتيك ميان برلين- آنكارا و آمستردام- آنكارا مسائل امنيتي را رعايت كنند.
تنش بين اتحاديه اروپا و تركيه به شماري از مسائل از جمله احترام به حقوق بشر و حاكميت قانون و نحوه برخورد با مخالفان و رسانههايي كه از دولت انتقاد ميكنند و همچنين كردهاي تركيه مربوط ميشود. تنشها بين تركيه و اروپا پس از كودتاي نافرجام در تركيه كه طي آن دهها هزار نفر از كارمندان اين كشور دستگير و از كار بركنار شدند، تشديد شد و مقامات اتحاديه اروپا دولت تركيه را به نقض گسترده حقوق بشر متهم كردند كه با واكنش اردوغان روبهرو شد.
دولت تركيه كه بايد در 16 آوريل براي تصويب نهايي لايحه اصلاح قانون اساسي، آن را به همهپرسي بگذارد، در تلاش است آراي ميليونها نفر از شهروندان خود كه اغلب در كشورهاي غرب اروپا ساكناند را همراه خود كند. رفراندوم ماه آينده در تركيه در صورت رأي آوردن، به اختيارات رئيسجمهور اين كشور ميافزايد كه به گفته بسياري از كارشناسان و رهبران احزاب اپوزيسيون تركيه اين مسئله ميتواند به ديكتاتوري منجر شود. تنش تركيه و اروپا درحالي است كه اين كشور از دهههاي گذشته در رؤياي عضويت در اتحاديه اروپاست كه ادامه تنشها ميتواند رؤياي اردوغان را بر باد دهد.
نه به ديكتاتوري اردوغان
همزمان با مقامات اروپايي، رسانههاي اين كشورها نيز به جمع مخالفان اردوغان پيوستهاند. روزنامه سوئيسي «بليك» ديروز در مخالفت با همهپرسي تغيير قانون اساسي تركيه از پارلماني به رياستي، در صفحه اول خود نوشت: «به ديكتاتوري اردوغان نه بگوييد»! و در زيرنويس آن - با كنايه به اظهارات اخير مقامات تركيه درخصوص دخالت اروپا در امور داخليشان – آورد: «اكنون ما دخالت ميكنيم!» روزنامه «بليك» در يادداشت خود هدف تغييرات اين همهپرسي را براي توسعه قدرت اردوغان و رساندن او به سطح ديكتاتوري، عنوان كرد. در اين مقاله تأكيد شده غيرقابل قبول است كه از حقوق و آزاديهاي سوئيس در جهت دعوت به ازبين بردن حقوق و آزادي شهروندان يك كشور ديگر استفاده شود.