جوان آنلاين: آمریکا و
ژاپن سند جدید همکاریهای دفاعی خود را منتشر کردند. وزارت دفاع امریکا در بیانیه
ای مطبوعاتی اعلام کرد، بر اساس این سند جدید که نام رسمی آن "دستور العمل های
همکاری دفاعی " THE GUIDELINES FOR JAPAN-U.S.
DEFENSE COOPERATION است و برای
نخستین بار از سال 1997 مورد بازنگری قرار گرفت، ژاپن قادر خواهد بود ازدیگر کشورها
که ممکن است مورد حمله واقع شوند، دفاع کند.
بنا بر بیانیه وزارت دفاع آمریکا، این
دستورالعمل‌های جدید همچنین زمینه همکاری منطقه‌ای و جهانی تقویت شده را در چارچوب
اتحاد آمریکا و ژاپن فراهم خواهد کرد. بیانیه مشترک درباره دستورالعمل‌های جدید برای
همکاری دفاعی آمریکا و ژاپن در پایان دیدار روز دوشنبه 7 اردیبهشت وزرای امور خارجه
و دفاع آمریکا و ژاپن در نیویورک منتشر شد.
پیامدها
انتظار می‌رود
سند دفاعی جدید موجب افزایش همکاری آمریکا و ژاپن در زمینه های نظامی از جمله اقدامات
مشترک دریایی شود. این سند در عین حال امکان همکاریهای جهانی نظامی از جمله دفاع در
برابر موشک‌های بالستیک، حملات فضایی و سایبری و همچنین امنیت دریایی را می‌دهد. پیش
نویس سند جدید پی تصمیم سال گذشته کابینه ژاپن برای بازنگری در قانون اساسی این کشور
ارائه شده بود.
دولت شینزو آبه نخست وزیر ژاپن، سال گذشته با تفسیر دوباره قانون اساسی،
به نیروهای دفاع از خود این کشور برای مشارکت در دفاع جمعی چراغ سبز نشان داد که این
تصمیم امکان مشارکت ژاپن را در دفاع از متحدانش به وجود آورد.تا پیش از آن قانون اساسی
ضد جنگ ژاپن به نیروهای دفاع از خود این کشور اجازه می داد فقط در صورتی که خود ژاپن
مستقیما مورد تهدید واقع شود، وارد عمل شوند. آمریکا همچنین نسبت به آمادگی برای دفاع
همه‌جانبه از متحد ژاپنی خود حتی استفاده از تسلیحات هسته ای در این زمینه ابراز آمادگی
کرد. گفتنی است در دسامبر 2013رسانه ها
از تدوین راهبرد جدید دفاعی ژاپن خبر دادند، برنامه ای 10 ساله که از سوی هیات انتصابی
شینزو آبه نخست وزیر این کشور، تدوین شد و به تصویب نهایی رسید.
همسو با این مساله
هزینه های نظامی ژاپن نیز افزایش یافت و بهمین دلیل تحلیلگران تصمیم مقام های توکیو
برای افزایش بودجه دفاعی این کشور را اقدامی همسو با راهبرد جدید قلمداد کردند.برخی
ناظران ،تغییر ویژگی های نفوذ سنتی آمریکا در منطقه و الزامات ژاپن از جمله گسترش ائتلاف
های نظامی با دیگر کشورها به موازات تحکیم روابط دیرینه با آمریکا و نیز مقابله با
چالش های ناشی از اقدامات «غیر شفاف» چین برای افزایش توان نظامی و تهدیدات کره شمالی
را به عنوان مهمترین زمینه های تصمیم اخیر رهبران توکیو برای تدوین و تصویب راهبرد
دفاعی 10 ساله برشمرده اند.
ابراز
نگرانی
به نظر
می رسد سند جدید همکاری دفاعی آمریکا و ژاپن بیشتر در پرتو نگرانی های این دوکشور
از گسترش فعالیتهای نظامی چین تدوین و تصویب شده است. کما اینکه واشنگتن و توکیو
روز سه شنبه 8 اردیبهشت از فعالیت های پکن در دریای چین شرقی ابراز نگرانی کردند. در
این زمینه باراک اوبامارئیس جمهور آمریکا، اعلام کرد آمریکا و ژاپن درباره فعالیت های
پکن در دریای چین نگران هستند.در عین حال اوباما اطمینان داد اتحاد محکم میان آمریکا
و ژاپن نباید برای چین نگران کننده باشد. اوباما در کنفرانس مطبوعاتی با شینزو ابه،
نخست وزیر ژاپن در کاخ سفید اعلام کرد «آمریکا و ژاپن هر دو به آزادی کشتیرانی، رعایت
حقوق بین الملل و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات متعهد هستند».
ژاپن و چین اکنون
بر سر جزایری در دریای چین شرقی اختلاف نظر دارند. واشنگتن همچنین اخیرا فعالیت های
بی ثبات کننده چین را در دریای چین جنوبی که از چند دهه پیش کشورهای منطقه درباره برخی
جزایر آن بویژه جزایر اسپراتلی باهم اختلاف دارند، محکوم کرد. اوباما تاکید کرد واشنگتن
و توکیو، درباره فعالیت های چین در دریای چین جنوبی نگرانی های مشترکی دارند. رئیس
جمهور آمریکا با استقبال از ظهور مسالمت آمیز چین قدرتمند تاکید کرد که اتحاد قوی میان
آمریکا و ژاپن نباید برای چین تحریک آمیز باشد.
اهمیت
سند
دستورالعمل
دفاعی مشترک ژاپن و آمریکا بمنزله کتابچه راهنمای اتحاد دو کشور به شمار می رود و شرایط
فعالیت حدود 50 هزار نظامی آمریکایی مستقر در ژاپن را مشخص می کند.نخستین سند در این
زمینه در1978 تنظیم شد و بر تهدید شوروی تمرکز داشت.
این سند در سال 1997 اصلاح شد تا
شرایط همکاری ژاپن در صورت وضعیت اضطراری در مناطق نزدیک به ژاپن به ویژه در شبه جزیره
کره در آن گنجانده شود.توکیو به ویژه نگران باصطلاح رفتار خطرناک چین در ارتباط با
جزایر مورد مناقشه دو کشور در دریای چین شرقی است. این جزایر غیر مسکونی که ژاپن به
آن سنکاکو می گوید و چین آن را دیائویو می نامند، تحت حاکمیت ژاپن است اما چین ادعای
مالکیت آن را دارد.این در حالی است که چین، این جزایر واقع دردریای چین شرقی را متعلق
به خود می داند .چین تاکید دارد که تقویت حضور نظامی اش درجزایر اطراف این کشور بویژه
در دریای چین شرقی، واکنشی به استراتژی جدید امریکا با توجه به انتقال شصت درصد ناوگان نظامی اش به این منطقه است.
در واقع از دیدگاه چینی ها، تهدید اصلی علیه نیروی دریایی چین از سوی نیروی دریایی
ایالات متحده است.
نگاهی مقایسه ای به توانمندی های نظامی این دو کشور در حوزه
دریایی می
تواند برخی حقایق ا آشکار نماید. نیروی دریایی آمریکا اکنون 10 ناو هواپیمابر و سه
هزار و 700 جنگنده و بالگرد در اختیار دارد، در حالی که نیروی دریایی چین، تنها یک
ناو هواپیمابر و حدود 650 بالگرد و جنگنده دارد.چینی ها در حال ساخت چهار ناو هواپیمابر
و آمریکایی ها در حال ساخت سه ناو هواپیمابر جدید هستند.
نیروی دریایی آمریکا 22 رزمناو
در اختیار دارد، اما رزمناو در نیروی دریایی چین مانند بسیاری دیگر از کشورهای جهان،
تعریف نشده است و وجود ندارد.نیروی دریایی آمریکا 47 ناوشکن و نیروی دریایی چین 25
ناوشکن دارد.نیروی دریایی آمریکا همچنین 71 فروند زیردریایی دارد. پیش از این، برخی
منابع، شمارِ زیردریایی های چین را بیش از 60 و برخی منابع دیگر، 68 فروند ذکر کرده
بودند. اما بنا بر برآورد منابع آمریکایی، چینی ها اینک باید بیش از 70 فروند زیردریایی
داشته باشند.
بدون در نظر گرفتن متغیرهایی مانند نوع زیردریایی ها و کیفیت ناوها، صرفا
با مشاهده آمار پیش گفته، می توان نتیجه گرفت که نیروی دریایی آمریکا، نیرویی آفندی
و نیروی دریایی چین، نیرویی کمابیش پدافندی است.با این حال چینی ها به طور مشخص بدنبال توسعه هر چه بیشتر توان
قدرت افکنی Power Projection
خود هستند.هدف چین آن است تا بتواند با توجه به اختلافات مرزی و سرزمینی
در دو منطقه یعنی دریای چین جنوبی و دریای چین شرقی از قدرت تهاجمی رزمی مناسب برای
تحکیم سلطه خود در این مناطق بویژه در جزایر مورد اختلاف بهره جوید.
جمع
بندی
به نظر می
رسد با انتشار نسخه جدید دستورالعمل مشترک دفاعی ژاپن و آمریکا، توکیو و وواشنگتن با
جدیت بیشتری در مقابل تحركات چین بر جزایر مورد اختلاف
ایستادگی خواهند کرد. بدین لحاظ انتظار می رود که انتشار دستورالعمل جدید با واکنش
منفی پکن مواجه شود که بارها تقویت حضور دریایی
و نظامی آمریکا در شرق آسیا را مورد انتقاد قرار داده است. در عین حال باید اذعان کرد
که اعلام دستور العمل دفاعی جدید ، بیانگر تمایل ژاپن به ایفای نقش بین‌المللی پررنگ‌تر
همزمان با رشد قدرت اقتصادی و نظامی چین و افزایش نگرانی‌ها درباره برنامه هسته ای
کره‌شمالی است.
