ایران یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان چرم جهان محسوب می‌شود. صنعت چرم و توليدات چرمي از ديرباز در كشور از جايگاه منحصر به فردي برخوردار بوده و شهرهايي همچون تبريز،تهران،اصفهان و خراسان و تعدادي ديگر از شهرهاي كوچك وبزرگ كشور همواره در اين صنعت جايگاه مناسبی را از آن خود داشته اند و بازارهاي آنان محلي براي عرضه بهترين توليدات صنايع چرمي محسوب مي شده است. علي رغم این پیشینه کهن رشد این صنعت در ایران چندان با پیشرفت ها و فناوریهای روز دنيا همگام نبوده و طی سال‌های اخیر علیرغم روند رو به رشدصنعت چرم در جهان، فعالان حوزه چرم با چالش‌هاي زيادي برای توسعه این صنعت درآمدزا روبه‌رو شده اند.
****
ناآگاهي دست اندرکاران ،مسائل ناشی از پرورش و نگهداری سنتی دام، گسترش امراض دامی و پوستی، روش‌های سنتی استحصال پوست، بی‌توجهی به نگهداری و حمل صحیح پوست ،عدم بهره گيري موثر از تکنولوژی، عدم پرداخت تسهیلات مناسب (برای نوسازی و تکمیل خطوط تولید) و نيز کمبود نقدینگی و واردات بی رویه ، از جمله موانع و مشکلات پيشه روي صنعت چرم کشوراست.
بهترين چرم جهان درگيرو دار مشكلات
ويژگي آب و هوايي اكثر مناطق ايران و كوهستاني بودن اين سرزمين باعث شده تا شرايط مساعدي براي پرورش انواع گاو وگوسفند فراهم شود به طوري كه آذربایجان شرقی با 60 درصد، تهران با 22 درصد و مشهد با 15درصد بیشترین سهم تولید چرم در کشور را به خود اختصاص داده‌اند. طبق آمار سالانه 20میلیون جلد پوست گوسفند در کشور تولید می‌شود که از این مقدار 8 تا 12 درصد آن به چرم تبدیل و در داخل مصرف می‌شود. این در حالی است که بالا بودن هزينه هاي توليد ونبود صنايع تبديلي مناسب سبب افزايش قيمت مصنوعات چرمي شده و به همین جهت در حال حاضر به جاي توليد كننده محصولات چرمي به صادركننده پوست خام تبديل شده ایم. با توجه به مرغوبيت پوست های توليدي در حال حاضربسياري از كشورهاي داراي صنعت چرم جهان خواهان خريد چرم خام از ايران هستند چرا كه كيفيت بالا وقيمت مناسب سالامبور(پوست) ايران، توليدكنندگان صاحب برند اروپايي را به استفاده از اين محصول ترغیب می کند .
جلیل دهقانی عضو انجمن صنایع ملی چرم ایران با بیان اینکه بیش از 60درصد چرم فرآوری نشده كشور صادر می شود مي گويد: در حالی که صنعت چرم ایران بسیار معروف و با كيفيت است، به دلیل نداشتن سیستم فرآوری مناسب در كشورمجبور به صادرات چرم خام به كشورهاي ترکیه، ایتالیا، اسپانیا، پاکستان وهند هستيم البته اين چرم خام پس از فرآوری با برند همان كشورها و با چند برابر قيمت به ایران و یا دیگر کشورها فروخته مي شود.
بیماری پوستی، معضلی دیگر
از ديگر مشكلات اين صنعت بايد به بيماري پوستي دامها اشاره كرد. سالانه بیش از 60 درصد پوست کشور دچار بیماری‌های مختلف از جمله آبله، اگزما، کنه‌زدگی و .. می شود و این امر ارزش افزوده چرم کشور را سالانه 70 میلیارد تومان کاهش می‌دهد كه لازم است مسئولين در خصوص بيماري پوستي دامها توجه و اهتمام لازم را داشته باشند.
رضا حمیدی كارشناس پوست وصنعت چرم با تاييد اين موضوع مي گويد: توليد پوست در كشوربايد با كيفيت و متناسب با شرایط و تکنولوژی باشد اما این اتفاق تا كنون نیفتاده است وهمين مشكل باعث شده بیش از 60 درصد پوست های تولیدی در کشور دارای بیماری بوده وتنها به مصرف داخلي برسد.وي ادامه مي دهد:يكي از مراحل آماده سازي چرم ازبين بردن مو وپشم موجود بر روي آن است. برخي از توليد كنندگان اقدام به استفاده از مواد شيميايي مي كنند كه اين روش غلط استحصال پشم، علاوه بر آسیب به محیط زیست سالانه 24 میلیارد تومان به پشم توليدي كشورآسیب می‌رساند.
مشكلات اين صنعت به اينجا ختم نمي شود. از آنجايي كه60 درصد کشتارگاه‌های کشور سنتی هستند به علت عدم رعايتاستانداردهاي لازم، سالانه 60 میلیارد تومان به کیفیت پوست کشور لطمه وارد مي كند. حسن بهادري كارشناس صنعت كفش وپوشاك در اين خصوص مي گويد: کشتار سنتی دام به علت ضایعات بالا، کیفیت پوست و توليد چرم ایرانی را تا حد زیادی کاهش داده و موجب عدم رقابت پذیری تولیدات این صنعت در مقایسه با انواع محصولات مشابه سایر کشورها شده است. باتوجه حساسیت هاي اين صنعت بايد در جداسازي پوست دامها دقت زیادي به خرج داد چرا كه در صورت کوچک‌ترین خراش، پوست دام قابل استفاده نیست و در کشتار سنتی به دلیل عدم دقت کافی در کشتار دام، اغلب پوست به دست آمده خراش برداشته و به هدر می‌رود.
آموزش ،نياز اساسي در صنعت چرم
اين كارشناس صنعت چرم، مشكلات ديگر اين صنعت را نبود آموزش وفرسودگي صنايع دانسته و می گوید:كشورهاي كه در زمينه توليد چرم در دنيا حرفي براي گفتن دارند آموزش را سرلوحه خود قرار داده اند.بهادری ضمن اشاره به اینکه این رشته‌ها در کشور مصداق علمی ندارد گفت: در صدد توسعه این رشته‌ها و ایجاد مقطع کارشناسی برای رشته طراحی کفش و کارشناسی ارشد برای رشته چرم هستیم وی وجود این مرکز را به دلیل ارتباط تنگاتنگ با اصناف موثر دانست
وی از صاحبان اين صنايع مي خواهد تا با حضور در اين مركز با روند توليد علمي اين صنعت آشنا شده وكيفيت محصول خودرا بالاببرند.وي مي گويد:اگر زمينه رشد براي اين صنعت فراهم شود مي تواند علاوه بر كار آفريني واشتغال به ارز آوري نيز كمك كند.حميدي رئیس انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی نیز دراین خصوص مي گويد: چنانچه کل پوست کشور به چرم و سپس محصولاتی مثل کیف، کقش و ... تبدیل و مازاد آن صادر شود، محصولات چرمی یک میلیارد و 325 دلار ارز آوری خواهد داشت و صادرات کفش با رفع موانع می‌تواند به دو برابر افزایش یابد. وي مي گويد: چنانچه در صنعت چرم از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده شود برای 90 هزار نفر اشتغال‌زایی خواهد شد و این معادل 4500 میلیارد تومان کمک به دولت در جهت اشتغال‌زایی است.
حميدي افزود :البته با تمام تلاشهايي كه براي رشدصنعت چرم به عوان صنعت مادر گرفته شده است بايدتوجه داشت صنايع وكارخانجات فرآوري چرم كه حداقل 30سال از عمر آنها گذشته است بسيار فرسوده اند و نياز به بازسازي موثر دارند. با توجه به اينكه هزينه خريد ماشین‌‌آلات صنعت چرم بسیار گران است و ورود آنها به کشور با مشکلات عدیده اي مواجه است لازم است مسئولين توجه ويژه اي به اين امر داشته همراهي بيشتري با دستندركاران اين صنعت داشته باشند.
وي همچنين مسایلی مانند افزایش قیمت برخی از مواد اولیه از جمله پوست خام و کمبود برخی دیگر از این مواد مانند زاج، مازوج و افزایش حقوق کارگران، مالیات، عوارض و بیمه را ازديگر مشکلات صنعت چرم و تولید کیف و چرم کشوردانست.لذابراي بازگشت به دوران پررونق چرم ايران بايد با برداشت موانع وكمك به توليد كنندگان راه را هموار ساخت تا توليد پوست وچرم داخلي كه توان رقابت و حتي پيشي گرفتن از رقيبان غدر جهاني اين صنعت را دارد و جزيي از اقتصاد مقاومتي محسوب مي شود بيش از پيش از رشد و بالندگي بر خوردار شود.
