تل‌آويو و رياض چگونه به انتخابات و آينده آمريكا نگاه مي‌كنند

تاثير متقابل شکست انتخاباتي دموکرات‌هاي امريکا و بحران‌هاي خاورميانه

جوان آنلاين: روز سه شنبه (13 آبان) انتخابات ميان دوره اي کنگره امريکا (شامل سنا و مجلس نمايندگان) و فرمانداري ايالت ها برگزار شد و در هر سه مورد جمهوريخواهان بر رقباي دموکرات خود پيروز شدند. اين شکست از ابعاد مختلف قابل تحليل و بررسي است اما يکي از اين ابعاد بررسي احتمال نقش و تاثير تحولات خاورميانه بر شکست دموکرات ها و متعاقب آن تاثير اين شکست بر تحولات و بحران هاي خاورميانه است.

در خصوص بخش اول قضييه بايد گفت که بي ترديد در شکست دموکرات ها عوامل زيادي دخيل بوده است که از جمله آنها مي توان به تحقق نيافتن وعده هاي دموکرات ها به راي دهندگان در زمينه هاي مختلف از جمله رفع مشکلات مربوط به بيمه خدمات درماني، ايجاد اشتغال، افزايش دستمزدها و رفع محدوديت هاي مهاجران اشاره کرد که همه آنها جنبه داخلي دارد و ربطي به سياست خارجي ندارد اما اگر هزينه هاي تبليغاتي سرسام‌آور در نظر بگيرم که با صرف بيش از 5 ميليارد دلار انتخابات ميان دوره اي را به پرهزينه ترين انتخابات در طول تاريخ آمريکا تبديل کرد، در اين صورت مي توان به طور نامحسوس نقش لابي هاي يهودي و سعودي و حتي قطري را در تامين بخشي از هزينه هاي تبليغاتي انتخابات احساس کرد.

آنچه اين احتمال را بخصوص از جانب لابي هاي يهودي و آيپک تقويت مي سازد بروز اصطکاک بي سابقه در روابط ميان دولت اوباما و كابينه نتانياهو است که درست از زمان راهيابي اوباما به کاخ سفيد و تعيين جرج ميچل به عنوان نماينده ويژه اوباما در امور حل بحران فلسطين بر سر مسائلي چون شهرک سازي در اراضي اشغالي 1967 آغاز و با افت و خيزهايي در 6 سال گذشته ادامه يافته است. نکته قابل تامل در اين زمينه اين است که در آستانه انتخابات کنگره خبري به نقل از يک مقام کاخ سفيد به بيرون درز کرد که نتانياهو را بزدل خطاب شده بود. انتشار اين خبر (که مسئولان کاخ سفيد را به تکاپو براي دلجويي از مسئولان صهيونيستي واداشت) در واقع بخشي از تلاش هاي ضد تبليغاتي هدفمند براي تحريک لابي هاي يهودي عليه نامزدهاي دموکرات بود و از اين واقعيت پرده برداشت که كابينه ائتلافي و افراطي نتانياهو همه لابي هاي صهيونيستي و مسيحيان يهودي را (که با جمهوريخواهان ارتباطات گسترده اي دارند) براي مقابله با دموکرات ها و شکست آنها بسيج کرده بود .

در خصوص نقش احتمالي عربستان سعودي در تامين هزينه هاي تبليغاتي جمهوريخواهان نيز بايد گفت هر چند بعد از ظهور تهديد داعش ائتلافي با حضور عربستان و امريکا شکل گرفت و بدين ترتيب شکافي که پيش از اين بين دو کشور در قبال مسائل مختلف از جمله در خصوص موضوع هسته اي ايران در حاشيه قرار گرفت اما با اينحال نمي توان از اين نکته غافل شد که عربستان به جمهوريخواهان مي تواند اطمينان و اعتماد بيشتري از دموکرات ها براي پيشبرد اهداف منطقه اي خود چه در خصوص موضوع هسته اي ايران و چه يکسره کردن بحران سوريه داشته باشد و بر همين اساس احتمال نقش عربستان در شکست دموکرات ها قوت مي گيرد. با توجه به اينکه يکي از دستاوردهاي دولت اوباما در بخش انرژي کاهش وابستگي به منابع خارجي از طريق توليد نفت و گاز شيل بوده است از اين‌رو اقدام عربستان در ارزان فروشي نفت که توليد اين نوع از نفت را با توجه به پرهزينه بودن آن با چالش مواجه مي کند ،مي تواند نوعي تلاش زودهنگام براي به شکست کشاندن طرح خودکفايي دولت اوباما دراين عرصه نيز تلقي شود .

البته نمي توان از نقش قطر نيز در تامين هزينه هاي انتخاباتي جمهوريخواهان و شکست دموکرات ها غافل شدبه لحاظ اينکه اوباما بعد از شکست پروژه اخواني کردن خاورميانه (که با محوريت قطر دنبال مي شد) درست بلافاصله بعد از آغاز دومين دوره رياست جمهوري (که در عين حال با ترميم کابينه خود و جايگزيني افرادي چون جان کري به جاي هيلاري کلينتون و چاک هيگل به جاي لئون پانه تا همراه بود) به بازنگري در رويکرد خاورميانه اي خود پرداخت و در اين راستا پرونده تحولات منطقه را از قطر بازپس گرفت و به عربستان تحويل داد که آثار و پيامدهاي عيني آن را مي توان در کناره گيري شيخ حمد از قدرت در قطر و شکست دولت مرسي در مصر و تضعيف ميدان کاري قطر در تحولات و بحران هاي منطقه مشاهده کرد. با در نظر گرفتن احتمال اينکه قطر نيز در شکست دموکرات ها دست و نقش داشته باشد و يا به احياي موقعيت خود اميدوار باشد، بعيد نيست.

اما جدا از تاثير پذيري يا تاثيرناپذيري شکست دموکرات ها از تحولات و بخصوص بازيگران آشوب ساز خاورميانه (رژيم صهيونيستي ،عربستان، قطر) اکنون موضوع اصلي چگونگي و ميزان تاثير اين شکست بر تحولات و بحران هاي خاورميانه اي و موقعيت بازيگران اين منطقه است. هر چند اين بررسي مجال بيشتري مي طلبد و مستلزم بررسي جداگانه تاثيرآن بر تک تک بحران هاي منطقه اي است اما در مجموع با در نظر گرفتن نقش لابي هاي يهودي و عربي بخصوص سعودي در پيروزي جمهوريخواهان به اختصارمي توان گفت که اين تحول اطمينان خاطر بيشتري براي رژيم صهيونيستي در جهت ادامه و گسترش طرح هاي يکجانبه خود در سرزمين هاي اشغالي فراهم مي کند و به همين ترتيب اميد طرفداران براندازي دولت سوريه را تقويت مي کند و از اين جهت تاثيرشکست دموکرات ها بر بحران سوريه و بحران فلسطين احتمالا ملموس تر از ساير حوزه ها خواهد بود. البته اين بدين مفهوم نيست که دموکرات ها تاکنون راهي جدا از جمهوريخواهان در خاورميانه در پيش گرفته بودند (چه آنکه عملکرد خاورميانه اي دولت اوباما نيز بيشتر با همان تئوري هرج و مرج سازنده خانم کاندوليزا رايس وزير امور خارجه وقت جرج بوش انطباق بيشتري دارد) بلکه به اين مفهوم است که شدت و سرعت روند جاري افزايش خواهد يافت. اما آنچه در اين ميان مي تواند معادله را به نفع دموکراتها عوض کند و حتي امکان جبران شکست هاي اخير را در انتخابات رياست جمهوري سال 2016 فراهم کند امضاي موافقتنامه جامع هسته اي با ايران است که مي تواند به عنوان يک ميراث تاريخي در کارنامه دولت اوباما به ثبت برسد، در غير اين‌صورت هيچ ترديدي نيست که بر گستره شکست ها و ناکامي هاي دموکرات ها افزوده خواهد شد و زمينه را براي بهره برداري رقباي جمهوريخواه در انتخابات رياست جمهوري فراهم خواهد کرد.