كارگردان «آيين فاطيما»: از كليشه در نمايش‌هاي مذهبي فاصله گرفته‌ايم

سحر داوودي

«آيين فاطيما» به كارگرداني «سعيد بصيري» در تالار قشقايي و «مياندار باران» به كارگرداني «محمدرضا مداحيان» در تالار وحدت، نمايش‌هاي مورد اشاره‌اند. مداحيان در سال‌هاي گذشته نيز نمايش‌هاي «كليد» و «شعله در زمهرير» را نيز با رويكرد آثار مذهبي اجرا كرده بود. «شعله در زمهرير» از مشهورترين نمايش‌هاي ديني و آييني است كه تا سال پيش، به مدت هفت سال همزمان با شهادت حضرت زهرا(س) مخاطبان بسياري را جذب خود مي‌كرد. به‌رغم توجه و گرايش مسئولان دولتي و هنري براي توليد و حمايت از اين‌گونه نمايش‌ها، متأسفانه اغلب آنها در شرايط نابسمان و با دشواري‌ها و مشكلات عديده‌اي توليد و اجرا مي‌شوند. براي نمونه مي‌توان از نمايش «آيين فاطيما» نام برد كه برخلاف استقبال خوب و راضي‌كننده تماشاگران عام و هنرمندان و منتقدان، اجراهاي محدودي را در اختيار داشت و بدتر از آن، مشكلي است كه پنج بازيگر زن اين نمايش براي كارگردان، گروه اجرايي و اين اثر پيش آوردند. بصيري در اين‌باره به خبرنگار روزنامه جوان گفت: «در حالي‌كه مسئولان و مديران تئاتر و به خصوص آقاي شاه‌آبادي(معاونت هنري) هر نوع همكاري با ما داشتند و از هيچ كمكي دريغ نكردند، متأسفانه بازيگران خانم نمايش ما، پس از چند شب اجرا، ناگهان سه برابر دستمزد واقعي‌شان را طلب كردند! آنها قرار بود دستمزد تيپ خود را دريافت كنند و حتي رقمي كه برايشان در قرارداد فعلي منظور شده بود، بيشتر از دستمزد معمول آنها بود. با اين‌حال آنها نامه‌اي تنظيم كردند و در آن با درخواست دستمزد بيشتر، يك شب از حضور در نمايش سر باز زدند و كار تعطيل شد.»
اين كارگردان در ادامه گفت: «البته ما بلافاصله پنج بازيگر ديگر را جايگزين كرديم و ديشب ما با بازيگراني كه متن در دست داشتند براي اجرا رفتند، ولي از امشب آنها بدون متن و در شكل حرفه‌اي به اجراهايشان ادامه مي‌دهند.»
بصيري در مورد چنين وضعيتي توضيح مي‌دهد: «گويا طي چند سال اخير برخي از بازيگران تئاتر، فضاي نمايش را با عرصه دلالي اشتباه گرفته‌اند. عرصه نمايش، يك كار دلي و ذوقي است اما بازيگران سابق «آيين فاطيما»، با رفتارشان اين مشكل درون‌گروهي را برون‌گروهي كردند و به كار ما لطمه زدند». گفتني است بنا بر اعلام نظر كارگردان نمايش «آيين فاطيما»، اين نمايش به مسائل مذهبي نگاه كليشه‌اي نداشته و در آن سعي شده به قول معروف، تئاتري‌تر به مقوله نمايش‌هاي مذهبي نگاه شود. بصيري و گروهش در اين نمايش سعي كرده‌اند ابعاد تازه‌اي از شخصيت حضرت فاطمه(س) را به نمايش بگذارند.
بصيري همچنين درباره كار خود افزود: «در ساختار نمايش «آيين فاطيما» از شيوه‌هاي مدرن و هنرهاي مفهومي استفاده كرديم. هرچند كه در لحظاتي كار ما را به سمت فرم سمبليك مي‌بُرد، ولي متن نمايش اين كمك را به ما مي‌كرد تا تعريف جديدي از فضاي اين‌گونه نمايش‌ها داشته باشيم كه البته اين لطف آقاي نصرالله قادري (نويسنده كار) بود كه به اين كار ما اعتراضي نكردند». سعيد بصيري خاطرنشان كرد: «آيين فاطيما» اين قابليت را دارد كه در ارديبهشت‌ماه و همزمان با ميلاد باسعادت فاطمه زهرا‌(س) دوباره براي اجرا برود، حتي اگر شده در سالني ديگر. «آيين فاطيما» تا سه‌شنبه اين هفته هر شب رأس ساعت ۱۹:۳۰ در تالار قشقايي و «مياندار باران» در تالار وحدت ساعت ۲۰ روي صحنه مي‌رود.