جوان آنلاین: لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به هدفمند‌کردن معافیت‌های مناطق آزاد در جهت تحقق هدف اصلی آن، یعنی جذب سرمایه‌گذار خارجی و افزایش تولیدات صادرات‌محور اقدام کرده است، از همین رو نه تنها معافیت‌های شرکت‌های صادرات‌محور و با رشد سالانه فروش ۳درصدی را مادام‌العمر کرده است بلکه علاوه بر هدفمند شدن معافیت‌ها مبتنی بر تقویت تولید و صادرات محصولات در مناطق آزاد، ۵۰درصد از درآمد‌های مالیاتی این منطقه، برای خود منطقه آزاد هزینه خواهد شد که موجب رونق زیرساختی و تحقق توسعه منطقه‌ای برای مردمان این مناطق خواهد شد.
اصلاحات حوزه مالیاتی و تمرکز بر اصلاح قوانین مالیاتی یکی از مهم‌ترین رویکرد‌های دولت سیزدهم در مواجهه با اصلاحات ساختاری بودجه است، از همین رو نیز طی دو سال اخیر اصلاحات مهمی در حوزه شناسایی مؤدیان مالیاتی و همچنین پیگیری ابزار‌های مالیاتی به انجام رسیده است.
بعد از این بخش، باید روی بخش معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی اعطایی دولت به همه بخش‌های اقتصادی بازنگری دقیق و جزئی صورت گیرد که در همین راستا نیز اخیراً دولت در جهت اصلاح قوانین حوزه مالیاتی و همچنین اصلاح معافیت‌های حوزه مالیاتی، لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را به مجلس ارسال کرده است.
لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با محوریت قرار‌دادن عدالت مالیاتی و همچنین هدایت هوشمند معافیت‌های مالیاتی به سمت مشوق‌هایی در جهت توسعه سرمایه‌گذاری در بخش مولد و تکمیل زنجیره ارزش صنعتی به دنبال حمایت هدفمند از تولید و حقوق‌بگیران است. در همین راستا یکی از مهم‌ترین معافیت‌هایی که در این جهت اصلاح شده، بحث مربوط به معافیت مناطق آزاد بوده است.
تأسیس مناطق آزاد در کشور‌های مختلف بر اساس منطق و اهداف خاص توسعه‌ای برای بازارسازی جدید محصولات تولیدی کشور و هدف اصلی آن نیز توسعه و جذب سرمایه‌گذار خارجی در کنار افزایش تولیدات صادرات‌محور بوده است که متأسفانه این کارکرد اساسی مناطق آزاد در عمل به وقوع نپیوست و معافیت‌های مطرح‌شده در این بخش به عکس خود تبدیل شد و مناطق آزاد را به محلی برای واردات بیشتر تبدیل کرد، بنابراین در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم توجه ویژه‌ای به مشوق‌های هدفمند صادرات‌محور شده است. هدف اصلی این تغییرات نیز کارآمدسازی معافیت مالیاتی مناطق آزاد در راستای تسریع در توسعه این مناطق به ویژه مناطق جدیدالتأسیس و رشد واقعی این مناطق در جهت تبدیل شدن به یک منطقه صادرات‌محور بوده است. به طور مثال یکی از معافیت‌هایی که اصلاح شده، بحث معافیت‌های حوزه سرمایه‌گذاری بوده است. تا پیش از این بدون هیچ توجهی به نوع فعالیت شرکت، یک معافیت مالیاتی ۲۰ ساله متوجه شرکت‌ها در مناطق آزاد می‌شد و همین معافیت غیرکارآمد و بدون هدف خاص، موجب شده است واردات کالا‌ها و درآمدزایی از این محل در مناطق آزاد مرسوم شود و مناطق آزاد به دروازه واردات کالا‌های خارجی تبدیل شوند، اما در مدل جدید علاوه بر هدفمند شدن معافیت‌ها مبتنی بر تقویت تولید و صادرات محصولات در مناطق آزاد، ۵۰درصد از درآمد‌های مالیاتی این منطقه، برای خود منطقه آزاد هزینه خواهد شد.
هدفمند شدن معافیت‌های مناطق آزاد در جهتی بوده است که به جای ۲۰ سال، معافیت‌های مالیاتی مناطق آزاد مادام‌العمر شده است و در صورت رشد فروش سالانه به میزان ۳درصد، معافیت مالیاتی تداوم خواهد داشت و این موضوع به معنای این است که توسعه صادرات علاوه بر ارزآوری بیشتر مشمول معافیت مادام‌العمر برای شرکت‌های فعال در مناطق آزاد خواهد شد.
در رابطه با مشارکت در سرمایه‌گذاری با طرف‌های خارجی، این معافیت‌ها بالاتر نیز خواهد رفت.
همچنین یک مزیت بسیار مهم دیگر در بخش معافیت‌های مناطق آزاد، اعطای معافیت‌های منطقه آزاد بسته به نیاز هر منطقه است، به طور مثال مناطق آزاد جدیدالتأسیس نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر هستند و به همین ترتیب معافیت مبتنی بر سرمایه‌گذاری دریافت خواهند کرد.
در رابطه با شمولیت قانون جدید نیز در لایحه اصلاح مالیات‌های مستقیم بیشترین تلاش صورت گرفته است که شرکت‌های فعال در این مناطق متضرر نشوند و برای رفاه حال شرکت‌های موجود فعال در مناطق آزاد، مانند قانون قبل خواهند بود و شرکت‌های تأسیس‌شده بعد از زمان تصویب قانون مشمول اجرای قانون جدید و هدفمند شدن معافیت‌های مالیاتی مناطق آزاد خواهند شد.
لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به هدفمند‌کردن معافیت‌های مناطق آزاد در جهت تحقق هدف اصلی آن یعنی جذب سرمایه‌گذار خارجی و افزایش تولیدات صادرات‌محور اقدام و از همین رو نه تنها معافیت‌های شرکت‌های صادرات‌محور و با رشد سالانه فروش ۳درصدی را مادام‌العمر کرده است، بلکه علاوه بر هدفمند شدن معافیت‌ها مبتنی بر تقویت تولید و صادرات محصولات در مناطق آزاد، ۵۰درصد از درآمد‌های مالیاتی این منطقه، برای خود منطقه آزاد هزینه خواهد شد که موجب رونق زیرساختی و تحقق توسعه منطقه‌ای برای مردمان این مناطق خواهد شد.
در همین رابطه پیرامون اهمیت اصلاح و هدفمند‌کردن معافیت‌های مالیاتی در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با سپهر مهرابی، کارشناس حوزه اقتصاد توسعه به گفتگو پرداختیم.
ارتقای نقش صادرات‌محوری مناطق آزاد و جذب بیشتر سرمایه‌های مولد خارجی
سپهر مهرابی، کارشناس حوزه اقتصاد توسعه در رابطه با لزوم اصلاح معافیت‌های مالیاتی در کشور به «جوان» گفت: یکی از معایب جدی در زمینه معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، بحث مربوط به قدیمی‌بودن و ناکارآمدی این معافیت‌های مالیاتی است که زمینه سوءاستفاده و حتی فرار مالیاتی را برای برخی فراهم کرده است.
وی ادامه داد: در همه جای دنیا، اصل اساسی در زمینه اعطای مشوق یا یارانه، مشروط‌بودن این حمایت‌ها در جهت توسعه بیشتر اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری در اقتصاد است، اما متأسفانه بسیاری از مشوق‌ها و معافیت‌های موجود زمینه‌ای برای فرار از پرداخت مالیات شده است و در این زمینه باید حتماً معافیت‌های غیرضرور و ناکارآمد فعلی اصلاح شود.
این کارشناس اقتصاد توسعه با اشاره به محوریت اصلاح معافیت‌های مالیاتی در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم گفت: یکی از‌محور‌های کلیدی در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، تمرکز بر اصلاح معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی است. یکی از مشوق‌های مالیاتی ناکارآمد حال حاضر نیز بحث مربوط به معافیت‌های مالیاتی مناطق آزاد است. مناطق آزاد از دیرباز به عنوان محرک‌های اصلی رشد و توسعه اقتصادی در بسیاری از کشور‌های جهان شناخته شده‌اند که محور اصلی رشد صادرات کشور هستند، ولی به دلیل تعریف غلط و ناکارآمد از معافیت‌های مالیاتی تعریف‌شده برای مناطق آزاد در کشور ما، به عکس کارکرد واقعی خود و به دروازه واردات کشور تبدیل شده‌اند، این در حالی است که باید مشوق‌ها و معافیت‌های تعریف‌شده برای این مناطق موجب جذب سرمایه‌گذاران خارجی، افزایش تولید صادرات‌محور و ایجاد شغل در مناطق توسعه‌نیافته باشد، از همین رو اصلاح معافیت مناطق آزاد در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم با هدف ارتقای نقش صادرات‌محوری مناطق آزاد در دستور کار قرار گرفته است.
وی در رابطه با اصلاحات صورت‌گرفته در زمینه معافیت‌های مناطق آزاد جهت ارتقای نقش صادرات‌محوری مناطق آزاد و جذب بیشتر سرمایه‌های مولد خارجی گفت: یکی از مفاد کلیدی لایحه اصلاحی، اعمال معافیت برای شرکت‌های صادرات‌محور با نرخ رشد فروش سالانه ۳درصد مادام‌العمر است. این انگیزه برای تشویق شرکت‌ها به تمرکز بر افزایش فعالیت‌های صادراتی طراحی شده است که نه تنها به رشد اقتصاد ملی کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش رقابت این شرکت‌ها در بازار‌های بین‌المللی می‌شود.
این کارشناس تصریح کرد: دولت با ارائه معافیت بلندمدت، سیگنال روشنی را به سرمایه‌گذاران ارسال می‌کند که متعهد به حمایت از صنایع صادرات‌محور است. علاوه بر این، این لایحه همچنین معافیت‌هایی را برای شرکت‌هایی که در مناطق آزاد فعالیت می‌کنند هدف قرار می‌دهد و ۵۰درصد از درآمد‌های مالیاتی ایجاد‌شده در این مناطق را مجدداً در خود منطقه سرمایه‌گذاری می‌کند. این ماده با هدف ارتقای توسعه زیرساخت‌ها در مناطق آزاد است که به نوبه خود باعث جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و افزایش بیشتر ظرفیت‌های تولید صادرات‌محور این مناطق می‌شود. دولت با سرمایه‌گذاری مجدد درآمد‌های مالیاتی در مناطق آزاد، تضمین می‌کند که این مناطق زیرساخت‌ها و امکانات لازم را برای حمایت از رشد کسب‌وکار‌های فعال در آن‌ها دارند.
مهرابی در پایان گفت: تلاش دولت برای اصلاح نظام مالیاتی و هدف‌گذاری معافیت‌های مناطق آزاد در لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، گامی قابل تقدیر در راستای تحقق هدف جذب سرمایه‌گذار خارجی و افزایش تولید صادرات‌محور است. این اصلاحات نه تنها به تقویت رشد اقتصادی کمک می‌کند، بلکه فضای کسب‌وکار رقابتی‌تری ایجاد می‌کند که به نفع سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی خواهد بود. ضروری است این اصلاحات به طور مؤثر اجرا شوند و نظارت دقیقی داشته باشند تا موفقیت آن‌ها در دستیابی به اهداف مورد نظر تضمین شود.
