جوان آنلاین: به نظر تحلیلگران سیاسی - نظامی، در سال‌های آینده مرزهای تقابل بین قدرت‌ها نقطه دیگری غیر از مسیرهای سنتی سال‌های گذشته باشد.
به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه دیلی‌میل، منطقه قطب شمال به دلیل تغییرات اقلیمی دستخوش تغییرات بی‌سابقه‌ای شده است و کارشناسان عقیده دارند ذوب شدن یخ‌ها عرصه‌های جدیدی برای رقابت بین کشورها ایجاد خواهد کرد که از جمله آنها دسترسی به مسیرهای تجاری جدید و گنجینه‌های عظیم منابع طبیعی است که هر کشوری آرزوی دستیابی به آنها را دارد.
دیلی میل می افزاید: جای تعجب نیست که قدرت های بزرگ نظامی و اقتصادی جهان مثل روسیه، چین، آمریکا، انگلیس و البته کشورهای منطقه اسکاندیناوی در حال ترسیم برنامه‌های خود برای برتری در قطب شمال هستند.
چرا قطب شمال اینقدر مهم است؟
بر اساس این گزارش، قطب شمال که زمانی یک بیابان یخ زده بود، به سرعت تبدیل به یک منطقه برای مانورهای ژئوپلیتیکی می‌شود. سازمان زمین شناسی آمریکا تخمین زده است که قطب شمال حدود ۹۰ میلیارد بشکه از منابع نفتی کشف نشده جهان را در خود جای داده است.
دیلی میل تاکید ارد که این منطقه مملو از مواد معدنی بسیار مورد نیاز خاکی کمیاب است که برای تولید باتری مدرن و فناوری ریزتراشه ضروری است. شرایط قطب شمال همچنین برای جذب انرژی‌های سازگار با محیط زیست نیز ایده‌آل است که در حال حاضر کشورهای اسکاندیناوی مثل ایسلند و فنلاند از آن استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، دسترسی به مسیرهای تجاری موجود مانند مسیر دریایی شمال (NSR) یا مسیر دریایی ترانس قطبی (TSR) می تواند زمان حمل و نقل و مصرف سوخت را به شدت کاهش دهد به طوری که قادر است مسیر یک بندر واقع در شمال اروپا را به کشورهای آسیایی نسبت به مسیر سنتی کانال سوئز ۴۰ درصد کوتاه‌تر کند.
ذوب شدن یخ‌های قطب شمال به این معنی است که کشتی‌های بیشتری با بدنه تقویت شده قادر خواهند بود از مناطقی عبور کنند که در طول هزاران سال قبل غیرقابل دسترس بوده‌اند.
روسیه پیشگام است
این گزارش می افزاید: درحالی که بسیاری از کشورهای غربی در منطقه شمال با چالش های زیادی روبرو هستند، روسیه از نظر راهبردی، خود را در صف مقدم رقابت برای تسلط بر قطب شمال قرار داده است.
دیلی میل ادامه می دهد: روسیه از نظر داشتن فناوری‌های ساخت کشتی‌های یخ‌شکن با سوخت هسته‌ای پیشرو جهانیان است و همین امر باعث شده به آینده این منطقه بیشتر از سایرین امیدوار بماند.
نیکلاس جوآن، تحلیلگر نظامی اندیشکده رند (RAND) و کارشناس امنیت اروپا اعتقاد دارد که چین نیز یکی از کشورهای رقیب در این حوزه محسوب می‌شود. انگلیس و آمریکا نیز چند یخ‌شکن فعال دارند.
روسیه از سال ۲۰۱۴ وجوه هنگفتی برای توسعه زیرساخت‌های نظامی در دایره قطب شمال سرمایه گذاری کرده است و بیش از ۵۰ پایگاه قطب شمال دوران شوروی از جمله فرودگاه، ایستگاه‌های رادار، بنادر، سکوهای پرتاب موشک و محوطه‌های دریایی بازسازی شده و تعداد بیشتری از زیرساخت‌های نظامی تجاری نیز در حال افزودن به این تعداد هستند.
راب کلارک، عضو سابق ارتش انگلیس و سرپرست فعلی تحقیقات نظامی در اندیشکده سیویتاس در گفت‌وگو با رسانه‌های انگلیسی، نسبت به آینده منطقه قطب شمال و افزایش قدرت روسیه در این منطقه هشدار داده است.
او می‌گوید: در حالی که همه نگاه ها به اوکراین است، روسیه در حال آزمایش زیرساخت‌های هسته‌ای و استقرار موشک‌های مافوق صورت در قطب شمال است.
چین بازیگر جدید
دیلی میل می افزاید: چین همگام با آمریکا اقدامات زیادی برای افزایش حضور در منطقه قطب شمال انجام داده است و علیرغم نداشتن حق حاکمیت بر هیچ یک از آب‌های قطب شمال، به عنوان ناظر شورای قطب شمال طبقه‌بندی می‌شود. کانادا، دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ، روسیه، سوئد و آمریکا گروه هشت کشور قطب شمال هستند.
با این وجود پکن هم ابزار و هم انگیزه برای تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در توسعه قطب شمال و رقابت برای دستیابی به منابع طبیعی و مسیرهای تجاری آن را دارد. چین پیشتاز تحقیقات در زمینه یخ‌های دائمی و فناوری قطبی است، زیرا بخش‌های بزرگی از کشور به ویژه فلات تبت در غرب و جنوب در تمام طول سال پوشیده از یخ است.
بر اساس این گزارش، چین سرمایه گذاری زیادی در توسعه زیرساخت های مربوط به عمل در شرایط یخبندان کرده است و در حال ساخت یخ شکن‌های بیشتری برای افزودن به ناوگان دریایی خود است. روابط خوب روسیه و چین نیز موجب شده این کشور بیش از پیش برای پیوستن به کشورهای فعال در منطقه شمال انگیزه پیدا کند.
دیلی میل تاکید دارد: چین نیز مانند روسیه املاک و مستغلات زیادی را در کشورهای قطب شمال خریداری کرده و مجموعه‌ای از پایگاه‌های ماهواره‌ای را در این منطقه احداث کرده است. شراکت تجاری نظامی مسکو و پکن نیز از هم اکنون زنگ هشدار را در کشورهای غربی به صدا درآورده است.
ائتلاف کشورهای همسایه قطب شمال ایجاد می‌شود؟
اگرچه روسیه و تا حدودی چین به ظاهر قصد دارند بر قطب شمال مسلط شوند و هرچند در حال حاضر هیچ رقابت و درگیری در منطقه شمال بین کشورها وجود ندارد، ولی ممکن است ائتلافی بین کشورهای همسایه قطب شمال ایجاد شود.
بر اساس این گزارش، علیرغم اینکه روابط بین شرق و غرب در پایین ترین سطح خود در دهه های اخیر بوده است، حتی با وجود ادامه جنگ در اوکراین، همکاری کشورهای نزدیک قطب شمال به نسبت حالت خنثی داشته است ولی به طور حتم وضعیت در سال‌های آینده تغییر خواهد کرد.
دیلی میل در پایان می افزاید: کارشناسان بر این باورند که ائتلاف کشورهای همسایه قطب شمال که همگی کشورهای همسو با غرب هستند، بتواند رقیب جدیدی برای روسیه و چین بتراشد. پیوستن فنلاند و سوئد به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز می‌تواند قدرت کشورهای غربی در مقابل شرق را سنگین‌تر کند.
