جوان آنلاین: کانال شبکه گرا، در ایتا نوشت:
در دههٔ ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۵، پس از سقوط حکومت رضاشاه پهلوی و ایجاد فضای بازتر، فعالیت‌های سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران (تن‌ها موسسه مدرن آموزش عالی آن زمان در ایران) بسیار افزایش یافت. در این دوران حزب توده، از نفوذ بسیاری در بین دانشجویان برخوردار بود چنانکه بنا به گزارش‌های مختلف، بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه تهران عضو و یا هوادار این حزب بودند. اما در دوران نخست وزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبههٔ ملی در اوایل دهه ۱۳۳۰، محوریت این حزب در دانشگاه به چالش کشیده شد.
پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمان‌های سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهرات‌ها و اعتصاب‌های پراکنده‌ای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، از جمله در تاریخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاکمه مصدق برگزار شد.
چند هفته پس از این وقایع، اعلام شد که روابط ایران و بریتانیا (که در زمان نخست وزیری مصدق قطع شده بود) از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیکسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریکا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد. این موضوع بهانه لازم برای اعتراضات را فراهم کرد و در ۱۴ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در کلاس‌ها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سرکوب اعتراضات گرفت.
سربازان و نیرو‌های ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به کلاس‌های درس حمله کرده و صد‌ها دانشجو را بازداشت و زخمی نمودند. نیرو‌های امنیتی در دانشکده فنی، اقدام به شلیک تیر کردند که موجب شهادت سه دانشجوی این دانشکده به نام‌های احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد. فردای آن روز نیکسون به ایران آمد و دکترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران که در اشغال مشهود نیرو‌های نظامی بود، دریافت کرد.
شاید زمانی که رضاشاه در کنار حوزه علمیه قم به تأسیس دانشگاه تهران دست زد، به درستی نمی‌دانست که این مراکز تحصیل طلاب و دانشجویان روزگاری به یکی از سنگر‌های مهم مبارزه با سلطنت پهلوی و یکی از منابع نگرانی فرزندش در آینده تبدیل خواهد شد.
آغاز نقش جدی دانشگاه را باید ناشی از ممنوعیت فعالیت‌های حزبی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ دانست که نقطه اوج آن تظاهرات دانشجویی ۱۶ آذر ۱۳۳۲ و شهادت سه نفر از دانشجویان دانشکده فنی به اسامی شریعت رضوی، بزرگ‌نیا و قندچی به دست نیرو‌های انتظامی بود.
تلاش برای کمرنگ کردن واقعه ۱۶ آذر از همان فردای این اتفاق شروع و تا الان ادامه دارد.
آنروز عوامل این جنایت در مقابل خبرنگاران گفتند: «دانشجویان برای گرفتن تفنگ سربازان حمله کردند و سربازان نیز اجباراً تیر‌هایی به هوا شلیک نمودند و تصادفاً سه نفر کشته شد.» و یکی از مطبوعات نوشت: «اگر تیر‌ها هوایی شلیک‌شده، پس دانشجویان پَر درآورده و خود را به گلوله زدند»!
رژیم هم برای اینکه واقعه ۱۶ آذر زودتر از یاد‌ها برود، از برپایی مراسم یادبود شهدا جلوگیری کرد.
در دهه ۷۰ هجری، این شیوه با تاکید بر اینکه دانشگاه و دانشجو نهاد علمی ست، نه سیاسی، راه را بر هر نوع دغدغه اجتماعی و سیاسی بستند، تا صدای رهبری هم در نگرانی از ترویج عبارت «دانشگاه غیرسیاسی» بلندشود.
اما شیوه کمرنگ کردن و به فراموشی سپرده شدن این اتفاق بعد‌ها متفاوت شد.
دیگر به جای مانع شدن، اتفاقا راه را باز کردند. اما پیش از این بازگشایی، این روز را از محتوا و پیام اصلی خودش تهی ساخته و فرعیات و لودگی‌ها را با آن خلط ساختند.
جدیدا برای فراموش شدن روحیه ضداستکباری، ضدسلطه و ضد تبعیضِ دانشجویان ایرانی، بزرگداشت ۱۶ آذر را از روز جَنگ برای عدالت و استقلال و علیه استکبار، به جُنگ و پایکوبی بدل کردند. امروز در برخی دانشگاه‌ها چنین واقعه‌ای، با رقص و آواز و بادکنک بازی و مسابقه بازی رایانه‌ای و امثالهم، گرامی داشته می‌شود!...
