یکی از نکاتِ بسیار شگفت مربوط به کارنامه قلمی جلال آل‌احمد، «توطئه سکوت» عجیبی است که در گذر ۴۵ سال پس از انقلاب، نسبت به بازتاب دادن واکنش رژیم فرهنگ‌کش و سرکوبگر پهلوی در قبال آثار آل‌احمد از سوی رسانه‌های کشور اعمال شده است.
در تشکیلات جهنمی ساواک، ذیل ساختار اداره کل سوم آن، موسوم به «امنیت داخلی»، بخش ویژه‌ای متشکل از کارشناسان فرهنگی- هنری فعال بود که از آن با عنوان «بخش ۴۳۷» یاد می‌شد. وظیفه اصلی این تشکیلات، بازخوانی و خلاصه‌نویسی از سطر به سطر تمامی کتاب‌های داستانی، مجموعه مقالات ادبی و حتی دفتر‌های شعری، جهت یافتن کوچک‌ترین رگه‌های مخالفت با جو خفقان‌آلود حاکمیت بیگانه‌پرست پهلوی بود. بخش ۴۳۷ مستقیماً زیر نظر مدیرکل امنیت داخلی- یا همان اداره سوم ساواک- سرهنگ بهایی پرویز ثابتی، معروف به «مقام امنیتی» فعالیت می‌کرد و فقط به او پاسخگو بود. طرفه اینکه در همان زمان، دستگاه رسمی متصدی امر سانسور آثار ادبی کشور با نام «اداره کل نگارش» در وزارت فرهنگ و هنر تحت امر غلامحسین مین‌باشیان، معروف به مهرداد پَهلبُد – شوهر فاطمه پهلوی خواهرشاه- وظیفه مطالعه، بررسی و سانسور تمامی کتاب‌های در دست انتشار را به عهده داشت.
پس از درگذشت جلال آل‌احمد در شهریور ۱۳۴۸ و خاکسپاری جسم بی‌جان مردی که به تعبیر رسای رهبر فرزانه انقلاب «در اوج قله ادبیات مقاومت زمانه‌اش قرار داشت»، به دستور پرویز ثابتی بخش ۴۳۷ اداره کل سوم مأمور شد تا ضمن بازخوانی و خلاصه‌نویسی تحلیلی یکایک کتاب‌های منتشر شده جلال تا زمان مرگ وی، مقدمات ممنوعیت انتشار مجدد و مجرمانه بودن خرید و فروش و نگهداری آن‌ها را فراهم کند.
براساس بخش‌هایی از اسناد منتشر شده پرونده قطور جلال آل‌احمد در بایگانی اداره کل سوم ساواک، طی بازه زمانی چهار سال- از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۴-گذار پوست ۱۰ عنوان از کتاب‌های آل‌احمد به دباغ‌خانه بخش ۴۳۷ افتاد و پس از تنظیم گردش‌کار مفصل برای هر یک از آن آثار، حسب دستور کتبی سرهنگ ثابتی‌بهایی که این روز‌ها در رسانه‌های فارسی‌زبان آن سوی آب‌ها، مدام سنگ آزادی ایران و حق آزادی بیان ایرانیان را به سینه می‌زند، فرمان «مضره اعلام شدن» و در نتیجه چاق کردن چپق هر مرد و زن کتابخوان ایرانی که مرتکب جرم نگهداری و خواندن آن‌ها می‌شد، به کلیه مراکز ساواک در کشور ابلاغ شد.
نکته جالب‌تر آنکه در فهرست اسامی کتاب‌های دهگانه و مضره اعلام شده آل‌احمد توسط مقام امنیتی ساواک، علاوه بر آثار سیاسی و اجتماعی، حتی به داستان‌های کوتاه و بلند نویسنده نیز رحم نکردند و همگی را به امر آن بدنام‌ترین میرغضب رژیم پهلوی، مضره اعلام کرده بودند.
* نویسنده، پژوهشگر و دبیر علمی شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد
