علاوه بر آن مجموعه آستان قدس رضوی نیز در مسیر ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود به حوزه بهداشت و درمان ورود کرده و یکی از اولویت‌های سرمایه‌گذاری‌هایش را حوزه سلامت قرار داده است؛ تا جایی که اکنون چندین شرکت و مؤسسه در زیرمجموعه گروه سلامت و درمان بنیاد بهره‌وری آستان قدس رضوی در این حوزه فعالیت می‌کنند.
دارالشفای امام(ع)؛ درمانگاهی با بخش‌های مختلف
دارالشفای امام(ع)، از قدیمی‌ترین مراکز درمانی وابسته به آستان قدس رضوی است که امروزه به همراه پایگاه‌های فوریت‌های پزشکی حرم مطهر حضرت رضا(ع) در قالب مؤسسه درمانی این آستان مقدس به عموم بیماران دور و نزدیک در جوار حرم مطهر خدمت‌رسانی می‌کند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد توسعه چشمگیری در امکانات و خدمات پزشکی دارالشفای امام(ع) بودیم چنانکه این مرکز درمانی شبانهروزی در حال حاضر در بخش‌های گوناگون از جمله پزشکان متخصص، پزشکان عمومی، دندانپزشکی، زنان و مامایی، همودیالیز، رادیولوژی و سونوگرافی، آزمایشگاه، شیمی‌درمانی، اورژانس، طب کار، نوار مغز، تزریقات، پانسمان و سرم‌تراپی و...، پذیرای مراجعان است.
خدمت‌رسانی شبانهروزی پایگاه‌های فوریت‌های پزشکی در حرم
همچنین امروزه پایگاه‌های فوریت‌های پزشکی آستان قدس رضوی به صورت شبانهروزی در صحن‌ها و رواق‌های مختلف بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) آماده ارائه خدمات رایگان به بیماران اورژانسی در اماکن متبرکه هستند.
نیروهای مجرب این پایگاه‌ها مطابق استاندارد جهانی در کمتر از 4 دقیقه پس از اعلام نیاز به پایگاه، بر سر بالین بیماران در حرم رضوی حاضر می‌شوند و اقدامات پزشکی مورد نیاز را انجام می‌دهند. مرکز مجهز فوریت‌های پزشکی صحن امام حسن مجتبی(ع)، از جمله این پایگاه‌ها است که با توجه به اولویت قرار دادن حوزه سلامت زائران حرم مطهر رضوی، افزایش روزافزون زائران، در فضایی به مساحت 120 مترمربع با 8 تخت بستری و اقدامات پزشکی CPR در اردیبهشت 1397 به طور رسمی شروع به کار کرد. در حال حاضر بیماران از تمامی پایگاه‌های فوریت‌های پزشکی اماکن متبرکه رضوی به این مرکز منتقل شده و زیر نظر پزشک درمان می‌شوند. همچنین بیماران اورژانسی این مرکز فوریت‌های پزشکی و دارالشفای امام(ع) در صورت نیاز به خدمات تکمیلی پزشکی با یکی از 4 آمبولانس مؤسسه درمانی آستان قدس رضوی به بیمارستان‌های سطح شهر مشهد اعزام می‌شوند. همچنین دارالشفای امام(ع) از آغاز شیوع بیماری کرونا به عنوان «مرکز سطح دو مقابله با کرونا» توانسته خدمات ارزشمندی را به زائران و مجاوران ارائه کند.
راه‌اندازی یک بیمارستان مجهز و منحصربه‌فرد
از دیگر فعالیت‌های برجسته آستان قدس رضوی، احداث و بهره‌برداری و تجهیز یکی از بزرگترین و مجهزترین بیمارستان‌ها در سطح منطقه است.
بیمارستان فوق تخصصی رضوی توسط مجموعه آستان قدس رضوی در مشهد احداث و فاز اول آن در سال 1384 افتتاح شد تا اولین گام در مسیر داشتن یک مرکز درمانی مجهز برای خدمات‌رسانی در فضایی مدن و منحصر به‌فرد برداشته شود. پس از گذشت کمتر از 5 سال از افتتاح بیمارستان رضوی، پروژه توسعه آن کلید خورد تا این مرکز درمانی و علمی بزرگ کشور بتواند آماده‌تر و پررنگ‌تر به رشد و بالندگی دانش پزشکی کشور و جهان کمک کند. بدین ترتیب فاز دوم بیمارستان رضوی در شهریورماه 1392 به بهره‌برداری رسید.
فعالیت علمی چشم‌گیر در حوزه علوم پزشکی
این بیمارستان از آغاز فعالیت خود همواره توجه ویژه‌ای به جذب پزشکان برجسته و محققان نخبه علوم پزشکی داخل و خارج کشور، توسعه و ارتقای بخش‌های مختلف تشخیصی و درمانی پزشکی خود با بهره‌گیری از به‌روزترین فناوری‌ها و تجهیزات پزشکی و آخرین متدهای درمانی داشته و توانسته محیطی مناسب برای خدمت به بیماران و نیازمندان فراهم کند.
تولید رادیوداروهای جدید در بخش پزشکی هسته‌ای، راه‌اندازی اتاق‌های ۱۱گانه فوق پیشرفته جراحی جدید و همچنین بهره‌برداری از نخستین دستگاه سی‌تی آنژیوگرافی فوق پیشرفته قلب و مغز در شرق کشور، تنها گوشه‌ای از این اقدامات توسعه‌ای در یک سال اخیر است.
همچنین بیمارستان رضوی با برگزاری کنگره‌ها و همایش‌های بین‌المللی، ملی و کارگاه‌های آموزشی تخصصی در رشته‌های مختلف پزشکی همچون کنگره جهانی قلب، نقش اثرگذاری در اعتلای سطح دانش جامعه پزشکی کشور و آشنایی پزشکان و متخصصان با آخرین دستاوردهای علمی برداشته است. حرکتی که در دوران شیوع بیماری کرونا نیز با برگزاری وبینارهای داخلی و خارجی ادامه یافته است.
این بیمارستان در سال 1400 نیز با کسب رتبه «درجه یک عالی» در ارزیابی اعتباربخشی ملی بیمارستان‌های کشور، عنوان دومین بیمارستان برتر ایران را از آن خود کرد. البته در رقابت با بیمارستان‌های غیر از مجموعه دانشگاه‌های علوم پزشکی در زمینه ارائه خدمات سلامت و درمان به بیماران، مقام نخست را بدست آورده است.
ارائه خدمات درمانی و تشخیصی رایگان در قالب اردوهای جهادی
در این بین می‌توان به خدمات درمانی، تشخیصی و آموزشی رایگانی که در سال‌های گذشته بیمارستان رضوی و مؤسسه درمانی آستان قدس رضوی با مشارکت خادمیاران سلامت رضوی در زیر پرچم بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) در قالب برگزاری اردوهای جهادی در مناطق محروم کشور و استان به بیماران کم‌برخوردار ارائه کرده است، اشاره کرد.
بی‌تردید بهره‌برداری از سامانه درمانی سیار رضوی در قالب 4 دستگاه اتوبوس بیمارستانی با به‌روزترین تجهیزات پزشکی در سال 1398، نقش پررنگی در ارائه این خدمات آستان قدس رضوی در مناطق محروم داشته است. همچنین بیمارستان رضوی در دوران کرونا اقدامات قابل تقدیری؛ از اهدای تجهیزات پزشکی و اقلام بهداشتی و دارویی به بیمارستان‌های درگیر کرونا تا تخصیص 100 تخت ویژه بستری بیماران کرونایی در بخش مجزایی از سایر بخش‌های درمانی خود کرد.
ورود آستان قدس به حوزه داروسازی
آستان قدس پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت‌های خود را به حوزه درمان محدوده نکرده و در راستای خودکفایی و تأمین نیازهای حیاتی مردم، مدیریت هزینه‌ها و کاهش رنج بیماران، تولید داروهای بیماران خاص، ارتقای دانش فنی و کیفیت محصولات و توسعه کسب و کار و رونق تولید، در حوزه داروسازی، تأمین و توزیع دارو در کشور نیز وارد شده است. در همین راستا هم اکنون شرکت‌های داروسازی ثامن، شیراز سرم، سامان داروی هشتم، داروپژوه سامان، یاراطب ثامن و مؤسسه خدمات دارویی رضوی در زیرمجموعه گروه سلامت و درمان این آستان مقدس فعالیت دارند.
اولین تولیدکننده انحصاری محلول‌های دیالیز صفاقی
شرکت ثامن، از کارخانجات داروسازی باسابقه کشور است که در سال 1371 در مشهدمقدس به بهره‌برداری رسیده است و در پرتوی حمایت‌های آستان قدس رضوی توانسته علاوه بر تولید فرآورده‌های حجیم تزریقی در تولید انواع محصولات دارویی که بیشتر آنها برای نخستین بار در کشور تولید شده است، فعالیت کند. به طور مثال داروسازی ثامن تولید سبد دارویی بیماران سیستیک فیبروزیس(سی.اف) را در چرخه فعالیت‌های پژوهشی خود قرار داده است. همچنین این شرکت اولین تولیدکننده انحصاری محلول‌های دیالیز صفاقی و ارائه‌دهنده خدمات مراقبت‌های ویژه این فرآورده به بیماران کلیوی در کشور است که در گذشته فیلم‌های چندلایه فرآورده‌های تزریقی و ملزومات دیالیز صفاقی خود را از خارج کشور وارد می‌کرد، اما در قالب همکاری پژوهشی و سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت لفاف‌های چندلایه خزر موفق به تولید این فیلم‌های چندلایه در این شرکت دانش‌بنیان در شهر لاهیجان شد. در حال حاضر نیز 40 درصد سهام شرکت لفاف‌های چندلایه خزر، متعلق به شرکت ثامن است.
کمک به تأمین نیاز سرم تزریقی
شرکت شیراز سرم نیز با تمرکز بر تولید سرم در حال توسعه و پیگیری تولید سایر محصولات دارویی خود است. این شرکت در کنار داروسازی ثامن، نقش مهمی در تأمین نیاز سرم کشور ایفا می‌کند چنانکه هر دو شرکت پس از صدور دستور 8 ماده‌ای تولیت آستان قدس رضوی برای بسیج بخش‌های مختلف این آستان مقدس در دوران پیک پنجم کرونا در تابستان سال جاری، ظرفیت تولید سرم ماهانه خود را افزایش دادند و توانستند بخش قابل توجهی از نیازهای سرم کشور را زیرپوشش قرار دهند.
تولید فاکتورهشت نوترکیب انسانی
شرکت سامان داروی هشتم نیز نمونه موفق سرمایه‌گذاری آستان قدس رضوی روی دانش فنی محصولات نوین(بیوتکنولوژی) است؛ دانشی که در محیط دانشگاه شکل گرفته است. این شرکت دانش‌بنیان در سال 1387 تأسیس شد و پروژه تحقیقاتی تولید فاکتور هشت نوترکیب انسانی، یکی از پیچیده‌ترین محصولات دارویی روز دنیا در آن زمان را تحت پوشش خود قرار داد. سامان داروی هشتم در سال 1394، موفق به تولید اولین فاکتور هشت انعقادی نوترکیب ایرانی شد و با تولید دوزهای 250 و 1000 واحدی در سال 1399، سبد تولید این دارو را تکمیل کرده است.
در حال حاضر نیز یکی از پنج شرکت دارویی تولیدکننده فاکتور هشت در جهان محسوب می‌شود. البته محصول فاکتور هشت نوترکیب شرکت سامان داروی هشتم آخرین نسل از فاکتور هشت موجود در دنیا است که این شرکت ایرانی به عنوان دومین شرکت در جهان موفق به تولید آن شده است. سامان داروی هشتم در دیگر حوزه‌های دارویی نیز فعالیت می‌کند و در آینده نزدیک چند محصول منوکلونال آنتی‌بادی به سبد تولید این شرکت اضافه می‌شود.
نقش برجسته آستان قدس در تأمین و توزیع دارو
آستان قدس رضوی در حوزه تامین و توزیع داروی مورد نیاز بیماران نیز خدمات گسترده‌ای داشته است. داروخانه مرکزی امام(ع) به همت آستان قدس رضوی در اسفند 1362 و در دوران جنگ تحمیلی، با هدف برطرف کردن نیاز دارویی مردم مشهد به‌ویژه تأمین و توزیع داروهای بیماران خاص و صعب‌العلاج در قالب یک داروخانه جامع و کامل راه‌اندازی شد. در پرتوی گسترش فعالیت‌های این داروخانه، مؤسسه خدمات دارویی رضوی نیز تأسیس شد و تعداد داروخانه‌های تحت پوشش مؤسسه افزایش یافت، به‌طوری‌که داروخانه شبانهروزی دارالشفای امام(ع) نیز زیر نظر این مؤسسه در جوار حرم مطهر رضوی به عموم زائران و مجاوران خدمات‌رسانی می‌کند.
مؤسسه خدمات دارویی رضوی در کنار تأمین نیازهای دارویی بیماران مختلف، همواره درصدد ارتقای خدمات خود بوده و تلاش‌های اثرگذاری در این مسیر انجام داده که می‌توان از راه‌اندازی اتاق مشاوره دارویی به منظور پاسخگویی به سؤالات دارویی بیماران به ویژه بیماران خاص به صورت رایگان در سال جاری در داروخانه مرکزی امام(ع) نام برد.
این داروخانه از آغاز شیوع بیماری کرونا نیز به‌عنوان یکی از داروخانه‌های اختصاصی توزیع داروهای بیماران مبتلا به کرونا در شهر مشهد که نیاز به بستری در بیمارستان نداشته و با قرنطینه و درمان در خانه امکان بهبود دارند، انتخاب شد و خدمات قابل توجهی به بیماران به ویژه در دوران پیک پنجم کرونا ارائه داد.
توزیع و تحویل دارو تا درب منزل بیماران
شرکت توزیع یاراطب ثامن نیز یک شرکت تجاری- خدماتی واقع در تهران است که از مهرماه 1390 در زمینه تهیه انواع داروهای انسانی، توزیع و فروش آنها در سراسر کشور فعالیت می‌کند.
توزیع محلول‌های دیالیز صفاقی و تجهیزات بهداشتی مرتبط با آن بین بیماران تحت پوشش خدمات انحصاری ثامن در درب منزل، از جمله خدمات این شرکت است. همچنین خریداری محموله‌های آمپول «رمدسیویر» از کارخانه در تهران و انتقال به مشهد برای درمان بیماران کرونایی با همکاری شرکت یاراطب ثامن و مؤسسه خدمات دارویی رضوی در تابستان سال جاری انجام شد.
خبرنگار:آرزو مستاجرحقیقی
