يک روز بعد از اينکه حزب دموکرات از تصميم دو حزب اصلي حاکم بر اقليم کردستان عراق براي برگزاري همهپرسي استقلال در سال جاري ميلادي خبر داد، آنکارا و بغداد مخالفت صريح خود را با رؤياي مقامات اقليم اعلام کردند. مشخصاً لحن نخستوزير ترکيه بوي تهديد ميداد. در همين حال شوراي استانداري کرکوک هم به برگزاري همهپرسي جهت الحاق اين استان به کردستان عراق رأي داد تا دورنماي روابط اقليم با همسايگانش متشنجتر به نظر برسد.
بينالي يلدريم، نخستوزير ترکيه در ديدار با ارشد صالحي، رئيس جبهه ترکمنهاي عراق ضمن تأکيد بر حمايت کشورش از ترکمانهاي عراق، اعلام کرد آنکارا اجازه نخواهد داد کرکوک به اقليم کردستان ملحق شود و از تلاشهايي که با هدف استقلال اقليم کردستان صورت ميگيرد، ممانعت به عمل خواهد آورد. يلدريم با بيان اينکه ترکيه در کنار ترکمانهاي عراق خواهد ماند، تأکيد کرد که کشورش با برنامه حکومت اقليم کردستان جهت برگزاري همهپرسي استقلال در سال جاري مخالف است. وي با لحني تهديدآميز گفت: «ما نميتوانيم چنين چيزي را بپذيريم. در چنين موضوعي مقابل عمل انجام شده قرار نخواهيم گرفت.» يلدريم گفت: «تغيير وضعيت کرکوک و الحاق آن به حکومت اقليم کردستان اشتباه است. ترکيه نميتواند اين حرکتها را تحمل کند. ما برافراشتن پرچم اقليم کردستان را براساس يک تصميم يکجانبه، به هيچوجه درست نميدانيم.» وي گفت در اين خصوص با حيدر العبادي، نخستوزير عراق گفتوگو و موضع ترکيه را در خصوص اهتزاز پرچم اقليم کردستان در کرکوک اعلام کرده است.
وي افزود: «حتي پارلمان عراق اعلام کرد تصميم برافراشتن پرچم اقليم کردستان در کرکوک را به رسميت نميشناسد و آن را مغاير قانون اساسي ميداند. در اين منطقه تنها کردها زندگي نميکنند، عربها و ترکمنها نيز در اين شهر هستند. آنها نيز حق دارند حرف خود را بزنند.» به باور کارشناسان کردها اميدوارند با حمايت واشنگتن و تلآويو تا فرصت باقي است و دولت عراق مشغول جنگ با داعش است، پروژه استقلال را پيش ببرند، اين در حالي است که ترکها ابايي از به کارگيري نيروي نظامي در کردستان عراق ندارند و با توجه به رويکرد تهاجمي دولت اردوغان در برابر کردها در چند سال گذشته بعيد نيست که هرگونه اقدام کردستان عراق براي استقلال به شروع يک جنگ داخلي ميان کردها از يکسو ترکمنهاي مورد حمايت ترکيه بينجامد. همچنين کشورهاي عربي ممکن است از اين چالش براي بازسازماندهي و بسيج اهل سنت عراق عليه کردها اقدام کنند، اما در سطح سياست داخلي مقامات عراق فعلا به تهديد و مخالفت زباني بسنده ميکنند. در آخرين واکنش از اين نوع نخستوزير عراق ضمن اعلام مخالفت صريح با جدايي اقليم کردستان از اين کشور، به اذعان رهبران سياسي کرد به نامناسب بودن شرايط براي جدايي اشاره و اين سؤال را مطرح کرد که آيا نتايج رفراندوم استقلال اجرايي خواهد شد يا خير؟
حيدر العبادي، نخستوزير عراق در گفتوگوي ويژه با شبکه تلويزيوني روداو ضمن اشاره به موضوعاتي همچون استقلال اقليم کردستان، نفت، کرکوک و موصل اظهار داشت: به عقيده من بهترين و مناسبترين راه براي کردها و تمامي عراق، اتحاد است. نخستوزير عراق در حاشيه نشست اخير سران اتحاديه عرب در امان پايتخت اردن در گفتوگويي ويژه با روداو در خصوص برگزاري رفراندوم در اقليم کردستان گفت: مايل نيستم بيش از اين صحبت در مورد رفراندوم به درازا کشيده شود، چراکه نتيجه رفراندوم مشخص است. از آنها ميخواهم که ما و خود را در تنگنا قرار ندهند، البته سؤال اين است که آيا نتيجه رفراندوم را به اجرا خواهند گذاشت يا خير؟
وي در خصوص برافراشتن پرچم اقليم کردستان در کرکوک معتقد است: ممکن است ديدگاه برخي افراد نسبت به اين کار فتنهانگيزي باشد. شرايط کنوني کرکوک فتنه را برنتافته و من ميخواهم که اجراي اين کار به تعويق انداخته شود. حيدر العبادي، فرمانده کل نيروهاي مسلح عراق درباره جنگ موصل گفت: به اميد خداوند تا چند هفته آينده همه چيز به پايان ميرسد.
رأي به برگزاري «همهپرسي»
شوراي استانداري کرکوک، صبح ديروز با اکثريت آرا به برگزاري همهپرسي الحاق به منطقه کردستان عراق و اجراي ماده 140 قانون اساسي عراق رأي داد. بنا بر اعلام شبکه السومريه، همانگونه که پيشبيني ميشد اعضاي شوراي استانداري عراق که اکثريت آن را کردها تشکيل ميدهند برگزاري همهپرسي الحاق به منطقه کردستان و جدايي از دولت مرکزي را تصويب کردند. در جلسه روز سهشنبه اين شورا که با تحريم اعضاي عرب و ترکمن همراه بود، همچنين تصويب شد که دولت مرکزي عراق را بايد مجبور به اجراي ماده 140 قانون اساسي کرد. همچنين حاضرين، رأي پارلمان عراق مبني بر لزوم پايين آوردن پرچم کردستان از ساختمانهاي دولتي را رد کردند. در اين جلسه 26 نفر از 41 عضو شوراي استانداري حضور داشتند. طبق ماده 140 قانون اساسي عراق، دولت مرکزي و دولت اقليم کردستان ميبايست درباره استانهايي که ساکنين آن را کردها و اعراب و ديگر قوميتها تشکيل ميدهند از طريق همهپرسي تصميم بگيرند. اين استانها از جمله نينوا، کرکوک، ديالي و صلاحالدين هستند که استان کرکوک با اکثريت کردي، بيشترين اختلافات را به خود جلب کرده است. مسئولان کردستان و بغداد هر کدام تفسير خود را از بندهاي ماده 140 قانون اساسي ارائه ميدهند.
اين در حالي است که قرار است هيئتي از کردستان عراق امروز براي بحث درباره برگزاري همهپرسي جدايي از عراق به بغداد سفر کند.
شرايط مهياي سفر بارزاني به ايران
عبدالله آکري، رئيس اداره روابط ايران و اقليم کردستان در گفتوگو با روزنامهنگاران گفت: مسعود بارزاني، رئيس اقليم کردستان به ايران سفر خواهدکرد، اما زمان اين سفر تا به امروز مشخص نشده است. به گزارش افکارنيوز، رئيس اداره روابط ايران و اقليم کردستان عراق گفت: شرايط براي سفر بارزاني به ايران مهيا است و بارزاني به ايران سفر خواهد کرد. وي افزود: مشغول بودن مسئولان ايراني به انتخابات رياست جمهوري که قرار است در ماه «مي» آينده برگزار شود، ممکن است اين سفر را به تعويق بيندازد. آکري در پايان گفت: تهران هيچ مشکلي در استقبال از بارزاني ندارد و شرايط براي سفر بارزاني مهياست و او در آينده به ايران سفر خواهد کرد.