رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار بسیجیان با اشاره به اینکه «بسیج بیش از آنکه یک سازمان باشد، یک فرهنگ است» به تبیین فرهنگ بسیجی پرداختند و مهم‌ترین شاخصه‌های آن را برشمردند.
معظم له در تبیین فرهنگ بسیجی به دو دسته شاخصه‌های ایجابی (بایدها) و سلبی (نبایدها) اشاره فرمودند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
ویژگی‌های ایجابی فرهنگ بسیجی:
۱. مردمی بودن، ۲. متعهد بودن، ۳. احساس مسئولیت کردن، ۴. انقلابی بودن، ۵. قدر انقلاب را دانستن، ۶. معنای انقلاب را دانستن ترحم به ضعیف، ۷. شدت در مواجهه با ظالم، ۸. خدمت به همه مردم فارغ از دین و مذهب، نژاد و قومیت، سلیقه و گرایش سیاسی؛ و شاخصه‌های سلبی فرهنگ بسیجی:
۱. بی‌تفاوت نبودن در مقابل قضایای جاری کشور، ۲. قانون‌گریز نبودن، نظم‌ناپذیرنبودن، ۳. هنجارشکن نبودن، ۴. با دشمن مخرج مشترک پیدا نکردن، ۵. پرهیز از کار نمایشی و ویترینی، ۶. دوری از کبر و غرور، ۷. دوری از طلبکاری، ۸. عدم استفاده از توانایی‌های سازمانی به نفع خود.
تبیین فرهنگ بسیجی به گسترش دایره بسیج در سراسر کشور بلکه هر جای از کره خاکی کمک می‌کند. چنانکه معظم له پیش از بیان شاخصه‌ها تصریح فرمودند: «بنابراین، همه کسانی که این فرهنگ را پذیرفته‌اند، در این راه حرکت کرده‌اند، این تفکر را ممشای خودشان قرار داده‌اند، ولو داخل سازمان نباشند، بسیجی‌اند؛ و این یک جمع کثیری از ملت ایران را شامل می‌شود، در حالی که در سازمان بسیج هم نه اسمشان هست، نه رسمشان هست.»
این درحالی است که بسیجیان و کلیه اعضای خانواده بزرگ بسیج هم می‌توانند با عمل به این شاخصه ها، عیار بسیجی بودن خود را سنجش و نسبت به اصلاح رفتار و گفتار خویش اقدام کنند. لکن آنچه در این میان ضروری است متخلق شدن بسیج و بسیجیان به شکل فردی و سازمانی به برخی از شاخصه‌های ایجابی و اجتناب از شاخصه‌های سلبی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی تحت عنوان توصیه مورد تأکید قرار دادند. مهم‌ترین توصیه‌های معظم له عبارت‌اند از:
توصیه اول: بصیرت‌افزایی هم در خود هم در دیگران
توصیه دوم: در دست داشتن ابتکار عمل در قضایای مهم
توصیه سوم: از دست ندادن امید به آینده
توصیه چهارم: پرهیز از غرور؛ مغرور نشوید. خدا را شکر کنید، از خدا بخواهید که این نعمت را از شما نگیرد.
توصیه پنجم: عدم احساس عجز و ناتوانی از کار‌های بزرگ.
توصیه ششم: پرهیز از کار‌های نمایشی و ویترینی بدون محتوا.
توصیه هفتم: قدر امانت الهی بسیجی بودن را بدانید. امین باشید و این امانت را خوب حفظ کنید.
توصیه هشتم: پرهیزاز دوقطبی‌های کاذب.
توصیه نهم: در کنار نیرو‌های عملیاتی، نیرو‌های طراح را هم جذب کنید. تدبیر، فکر، طراحی، جلوتر از شجاعت و مردانگی مورد نیاز و احتیاج است. با تدبیر حرکت بکنید.
توصیه دهم: به خدای متعال توکل کنید: وَ مَن یتَوَکل عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسبُه.
نگاهی به توصیه‌های دهگانه فوق نشان می‌دهد که مقام معظم رهبری به مواردی سفارش کرده‌اند که تنها تفاوت شان با شاخصه‌های فرهنگ بسیجی لازم الاجرا بودن آن‌ها توسط سازمان و آحاد بسیجیان است. در میان این توصیه چند مورد با شاخصه‌ها تکراری و تعدادی هم در نوع خود جدید هستند.
پرهیز از غرور و اجتناب از کار‌های نمایشی از جمله مواردی هستند که هم در شاخصه‌های سلبی و هم در توصیه‌ها مورد تأکید قرار گرفته‌اند. دلیل این تأکید می‌تواند اهمیت موضوع، کثرت موارد و پیامد‌های منفی آن باشد. اما در میان موارد فوق تنها موردی که رهبر معظم انقلاب از انجام آن گلایه و فرمودند، دامن زدن به دوقطبی‌های کاذب بود. اهمیت این توصیه از آن روست که دشمن بیشترین بهره را آن برده و در آستانه انتخابات مصادیق آن روبه افزایش می‌باشد.
با عنایت به اینکه یکی از راهبرد‌های مهم دشمن جهت تحریم انتخابات، قطبی کردن جامعه بر سر مسائل گوناگون قومی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی است، دامن زدن به دوقطبی‌های سیاسی و بعضاً جناحی که فاصله زیادی با واقعیات جامعه نیز دارند، قرار گرفتن در زمین دشمن تعریف می‌شود که بدون تردید از عزیزان بسیجی انتظار نمی‌رود. چنانکه رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: «یکی از چیز‌هایی که انسان واقعاً باید از آن شکوه کند و گله کند، بعضی از اظهارات در این فضای مجازی است؛ سر یک چیز بیخود، این به آن می‌پرد، آن به این می‌پرد! پرهیز کنید؛ شما که بسیجی هستید [این کار را]نکنید.»
