روزنامه شرق گرچه در فردای توافق ایران و عربستان، با تیتر «پایان بن‌بست ۷ ساله»، از این توافق استقبال کرد و در متن خود هم آن را تلویحاً یک پیروزی برای ایران دانست، اما انتشار سالنامه شرق با عنوان اصلی «سالی که رفت، ولی ماند»! که پیش از توافق مذکور چاپ و اکنون منتشر شده است، نشان می‌دهد که شرق توافق میان ایران و عربستان را کاملاً رد شده و منتفی می‌دانسته است! از سویی شرق عمیقاً معتقد بوده که این عربستان است که تمایلی به توافق ندارد، و ایران مشتاق مذاکره و توافق است. بامزه‌تر، اما دلایلی است که شرق برای عدم تمایل ریاض به مذاکره ذکر می‌کند: «تحولات داخلی کشور به خصوص بعد از ۲۵ شهریور و پررنگ شدن موضوعات دیگری همچون حقوق بشر، جنگ اوکراین، ماجرای پهپاد و اختلافات پادمانی بر احیای روابط ایران و عربستان نیز اثری منفی داشت که ریاض را منصرف کرد»!
این عبارات بی تحلیل طوری بیان شده، گویا عربستان می‌تواند مدعی مسائل حقوق بشری یا نظامی علیه ایران باشد. عربستان همواره به لحاظ حقوق بشر در سطحی نازل بوده و به لحاظ نظامی هم نه صرفاً متهم به مداخله در جنگ کشوری علیه کشور دیگر، بلکه خود متجاوز به کشوری دیگر است. آیا شرق این موارد را نمی‌داند؟ چرا اصلاح‌طلبان نگاه‌شان به داخل چنان با تحقیر همراه است که همواره در بررسی تعاملات خارجی، هر جا مشکلی وجود دارد، ایران را مقصر جلوه می‌دهند؟!
در این سالنامه، شرق تیتر «چرا ریاض از احیای روابط با ایران در ۱۴۰۱ سر باز زد؟» را برای گفت‌وگوی خود با محمدعلی سبحانی، دیپلمات وزارت خارجه انتخاب کرده است؛ تیتری که دو موضوع را می‌رساند: اول آنکه ایران و عربستان نتوانسته‌اند به توافق برسند، دوم آنکه این عربستان بوده که نخواسته توافق انجام شود، چون ایران دچار مشکلات داخلی شده است!
سبحانی هم البته موضع شرق را تأیید می‌کند. علاوه بر این، نتیجه بخش بودن مذاکره با عربستان در سال آینده را منوط به این می‌داند که «ایران بتواند در داخل با اصلاحات و تلطیف برخی مسائل، نوعی انسجام و اتحاد را شکل دهد.» علاوه بر این سبحانی خواستار «اصلاحات در مسائلی مانند جنگ اوکراین» هم برای بهبود مناسبات منطقه‌ای ایران می‌شود. او در ادامه باز تأکید می‌کند که تا وقتی نگاه تهران به جنگ اوکراین تغییر نکرده و در نتیجه روابط ایران و اروپا به ماقبل جنگ روسیه و اوکراین برنگشته، تلاش کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای برقراری روابط ایران و عربستان مفید نخواهد بود.
سبحانی صراحتاً می‌گوید «معتقدم بیشتر کار‌هایی که باید صورت بگیرد، توسط جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، نه طرف اروپایی یا امریکایی یا حتی کشور‌های عربی». یعنی از نگاه این افراد، عربستان و امریکا و اروپا ایرادی در رفتارشان نبوده که نیاز به اصلاح باشد و فقط ایران باید خود را تغییر دهد!
این تحلیل‌ها گرچه جدید منتشر شده، اما تحلیل‌های سوخته است؛ چون حالا در دوره پس از توافق ایران و عربستان هستیم و نادرستی این تحلیل‌ها عیان شده است، اما مرور آن نشان می‌دهد برخی چگونه می‌اندیشند و چطور همیشه ایران را حتی در مقابل سعودی‌ها مقصر جلوه می‌دهند.
