کد خبر: 1045265
تاریخ انتشار: ۰۴ ارديبهشت ۱۴۰۰ - ۲۳:۱۰
دکتر سید رضا میرطاهر
از زمان توافق هسته‌ای تیر ۱۳۹۴ (ژوئیه ۲۰۱۵) در دوره باراک اوباما، یکی از مهم‌ترین انتقاد‌ها این بوده که با توجه به تغییر رؤسای جمهور در امریکا، هیچ ضمانتی درباره پایبندی رئیس‌جمهور بعدی به توافق وجود ندارد. این سناریو در دوره دونالد ترامپ با خروج از برجام عملاً اتفاق افتاد. حالا هم که جو بایدن داعیه بازگشت به برجام دارد، این نگرانی به ویژه با توجه به موضع‌گیری اخیر وزارت خارجه امریکا، همچنان وجود دارد. به نوشته پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه امریکا، یک مقام ارشد امریکایی روز سوم اردیبهشت ۱۴۰۰ در نشستی خبری گفت، هیچ تضمین کتبی برای خارج نشدن دوباره امریکا از برجام وجود نخواهد داشت. او در پاسخ به سؤالی درباره احتمال تضمین واشنگتن درخصوص پایبند ماندن به توافق هسته‌ای با ایران گفت: «در مورد تضمین کتبی، فکر می‌کنم روشن است که چنین تضمینی وجود ندارد». این مقام ارشد وزارت امور خارجه امریکا که نامش فاش نشده، گفت: «اگر دولت بایدن به درک مشترکی با ایران و دیگر اعضای ۱+۴ برسد و تصمیم بگیرد به برجام برگردد، با حسن نیت خواهد بود و بدون دلیل از آن خارج نخواهد شد. اما چیزی تحت عنوان تضمین وجود نخواهد داشت». تأکید دوباره امریکا بر احتمال خروج دوباره از برجام، نشانه تداوم رویکرد عدم پایبندی واشنگتن به توافقات بین‌المللی است. دولت ترامپ با بی‌توجهی کامل به تعهد امریکا به برجام، بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در مه ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای برجام خارج شد و برای واداشتن ایران به قبول خواسته‌های غیرقانونی خود بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها را در چارچوب کارزار فشار حداکثری علیه تهران به اجرا گذاشت. رویکرد دولت ترامپ البته با ناکامی کامل مواجه شد. حالا دولت بایدن داعیه بازگشت به برجام دارد و اصرار بر انجام مذاکرات دو‌جانبه با ایران برای مشخص شدن مسیر تحقق آن را داشته و با رد این خواسته از جانب تهران، در قالب حضور در حاشیه نشست‌های کمیسیون مشترک برجام در وین عمل می‌کند. واشنگتن همزمان با جریان مذاکرات، دست‌کم به جای اینکه حداقل تا زمان به نتیجه رسیدن این مذاکرات به موضع خود پایبندی نشان دهد، آشکارا تأکید می‌کند که حتی در صورت بازگشت دوباره به برجام، هیچ تضمینی برای باقی ماندن در آن وجود ندارد. این یعنی آنکه حتی در صورت حصول توافقی در این باره، باز هم سایه تردید درباره تداوم تعهد امریکا به برجام وجود خواهد داشت. به عبارت دیگر بایدن، توافق احتمالی درباره بازگشت برجام را ماهیتاً توافقی موقت و تابع رویکرد هرکدام از رؤسای جمهور امریکا می‌داند که روی کار بیاید. این مسئله عملاً نیز به اثبات رسیده است. بهانه دولت ترامپ برای پایبند نماندن به برجام این بود که این توافق در کنگره امریکا به تصویب نرسیده لذا هیچ ممنوعیت یا منعی برای خروج از آن ندارد، ضمن اینکه ترامپ مدعی بود برجام منافع امریکا را تأمین نکرده و در عین حال تدابیر مؤثری برای جلوگیری از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در آن مشخص نشده است. مسئله دیگری که مقام ناشناس وزارت خارجه امریکا در بخش دیگر صحبت‌هایش تأکید کرده این که امریکا تنها در خصوص تحریم‌هایی بحث خواهد کرد که ذیل برجام باید رفع شوند. در واقع دولت بایدن با تقسیم تحریم‌ها به قابل رفع، قابل مذاکره و غیر قابل رفع، صرفاً بر لغو یا تعلیق دسته اول تحریم‌ها، آن هم درصورت بازگشت کامل ایران به اجرای تعهدات برجامی خود تأکید کرده است. «رابرت مالی» فرستاده ویژه واشنگتن در امور ایران نیز گفته که مقامات واشنگتن تنها تحریم‌هایی را بررسی خواهند کرد که مغایر با برجام باشند و از این رو احتمال لغو سایر تدابیر تنبیهی که به بهانه حمایت ادعایی تهران از تروریسم وضع شده است، وجود ندارد. به این ترتیب دولت بایدن نه تنها در زمینه تداوم پایبندی به برجام در صورت بازگشت به آن تردیدافکنی می‌کند بلکه حتی حاضر به لغو تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی نیست که دولت ترامپ پس از خروج از برجام علیه ایران به اجرا گذاشته است. به نظر می‌رسد رویکرد دولت بایدن به نوعی تداوم همان رویکرد زورمدارانه دولت ترامپ در قبال ایران است که ناکامی آن تاکنون به اثبات رسیده است.

ضروری به نظر می‌رسد که مذاکره‌کنندگان ایرانی به این مسئله توجه کافی داشته باشند که اساساً از نگاه امریکایی‌ها، حتی پیوستن دوباره به برجام، به معنای تضمینی برای ایران در زمینه تداوم پایبندی واشنگتن به آن نخواهد بود؛ لذا بهتر است از مرتبط ساختن مسائل اقتصادی و دیگر مسائل به لغو تحریم‌ها از جانب امریکا اجتناب شود، زیرا هیچ تضمینی وجود نداردکه حتی دولت بایدن نیز درصورت پیوستن دوباره به برجام و لغو یا تعلیق برخی تحریم‌ها، به هر علتی از جمله فشار‌های جمهوریخواهان و لابی‌های صهیونیستی، شروط جدیدی را مطرح کند و به هر بهانه‌ای از این توافق خارج شود.
نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار