سرويس ايران جوان آنلاين: کاهش بارندگی‌ها در کنار ادامه‌دار شدن خشکسالی‌ها ازجمله عواملی است که باعث شده بیشتر تالاب‌های کشور ازجمله هامون، پریشان و گاوخونی در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان در آستانه محو شدن قرار بگیرند. با این حال تالاب‌هایی وجود دارند که نه تنها مشکل کم‌آبی ندارند بلکه ورود انواع آلودگی‌ها موجب شده تا در آستانه مرگ همیشگی قرار بگیرند که به عنوان مثال می‌توان از تالاب انزلی در استان گیلان نام برد؛ موضوعی که موجب شد تا نماینده ژاپنی ارشد جایکا در ایران با اشاره به تهیه طرح میان‌مدت ۱۰ ساله مدیریت اکولوژیک تالاب، اعلام کند: «فعالیت‌های انسانی باعث تخریب تالاب انزلی در گیلان شده و لذا حفاظت از اکوسیستم تالاب یک امر بلندمدت است.»
بی‌توجهی به تأمین حقابه در کنار ادامه‌دار شدن خشکسالی‌ها و آلودگی‌های منابع آبی ازجمله عواملی است که موجب شده در حال حاضر ۷۰ درصد تالاب‌های کشور در معرض نابودی قرار بگیرند که می‌توان به مهم‌ترین آن‌ها ازجمله هامون، پریشان و گاوخونی در استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس و اصفهان اشاره کرد. علاوه بر این موارد، بهره‌برداری بی‌رویه آب از تالاب‌ها، برداشت غیراصولی علوفه، تخریب‌های تالابی به بهانه جاده، نفت، گاز و مسائلی از این قبیل و نحوه مدیریت ناصحیح منابع آب حوضه آبریز از دیگر عوامل تهدیدکننده تالاب‌های ایران است. در حالی که بیشتر تالاب‌های کشور بر اثر خشکسالی در حال از بین رفتن هستند، برخی دیگر از تالاب‌ها نیز بر اثر آلودگی حیاتشان به شمارش افتاده که به عنوان نمونه می‌توان از تالاب انزلی در استان گیلان نام برد. از آنجا که شهر رشت ۷۰ درصد جمعیت مناطق شهری آبخیز تالاب را در بر دارد، لذا فاضلاب‌های تصفیه‌نشده تولیدی این شهر یکی از بزرگ‌ترین بار‌های آلودگی را در تالاب انزلی و حوضه آبخیز آن دارد.
فاضلاب رشت بزرگ‌ترین بار آلودگی برای تالاب انزلی
یکی از نکات مثبت ایجاد شبکه‌های فاضلاب، هدایت آب‌های آلوده به مکان‌های مناسب ازجمله تصفیه‌خانه‌هاست که از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجا که شهر‌های شمالی کمترین فاصله را با منابع آبی مصرفی دارند، لذا این مهم می‌طلبد تا فاضلاب‌های تولیدی آن‌ها به سمت تصفیه‌خانه‌ها هدایت شود و در محیط‌زیست رها نشود. با این حال بی‌توجهی به این مهم باعث شده تا به‌راحتی انواع آلودگی‌ها و فاضلاب سمی وارد منابع آب شود که به عنوان نمونه می‌توان از ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی آلوده و سمی شهر رشت به تالاب انزلی نام برد. کارشناس مدیریت فاضلاب جایکا با بیان اینکه شهر رشت ۷۰ درصد جمعیت مناطق شهری آبخیز تالاب را در بر دارد، در این خصوص می‌گوید: «فاضلاب‌های تصفیه‌نشده تولیدی شهر رشت یکی از بزرگ‌ترین بار‌های آلودگی را در تالاب انزلی و حوضه آبخیز آن دارد.» تاکه کی کاجیورا، رودخانه زرجوب را عامل ورود فاضلاب و رودخانه گوهررود را عامل ورود آب‌های آلوده به تالاب دانسته و می‌افزاید: «منبع آلودگی ناشی از فاضلاب خانگی به علت رشد جمعیت شهری به‌شدت در حال افزایش بوده است.» آمار‌ها نشان می‌دهد، درمجموع ۶۳ هزار و ۵۰۰ متر مکعب از فاضلاب‌ها و پساب‌های تولیدی در شهرستان رشت در طول شبانه‌روز وارد رودخانه‌ها و محیط‌زیست می‌شود. این در حالی است که فعلاً با وجود تصفیه‌خانه فاضلاب فخب حدود ۴۵ درصد فاضلاب شهر رشت تصفیه می‌شود. با وجود اینکه تصفیه‌خانه‌هایی در رشت و انزلی احداث شده، اما بیش از ۵۰ درصد طول شبکه‌های فاضلاب در این دو شهر تکمیل نیست لذا تسریع توسعه شبکه‌های فاضلاب مناطق شهری تا حد امکان بسیار حائزاهمیت است.
تهیه طرح میان‌مدت ۱۰ ساله مدیریت اکولوژیک تالاب
از آنجا که فعالیت‌های انسانی باعث تخریب تالاب انزلی شده، لذا حفاظت از اکوسیستم تالاب یک امر بلندمدت بوده و مدیریت آبخیز، پسماند و فاضلاب دارای اهمیت بالایی است. کارشناس مدیریت آبخیز جایکا با اشاره به سیر تحول تالاب‌ها از ایجاد تا نابودی، می‌گوید: «این سیر در تالاب انزلی به خاطر فعالیت‌های انسانی سرعت پیدا کرده است.» هیدکی ایمایی با بیان اینکه یکی از مشکلات تالاب انزلی انباشت رسوبات تولیدشده در مناطق کوهستانی مسیر اصلی رودخانه (خالکایی) است، می‌افزاید: «فرسایش دیواره‌ای، کف‌کنی و تخریب بستر از دیگر عوامل بوده و لذا کاهش تولید رسوب در مسیر رودخانه ضرورت دارد.» به گفته وی تهیه طرح میان‌مدت ۱۰ ساله برای بهسازی رودخانه‌های ورودی به تالاب انزلی با پیش‌بینی اعتبار ۳۷۵ میلیارد ریال در حال اجرایی شدن است و در کنار آن ۱۰ رودخانه اصلی در حوضه آبخیز تالاب انزلی وجود دارد که نیازمند بهسازی هستند و این بهسازی شامل دیواره‌سازی، شیب‌شکن و کف‌بند می‌شود.
