سرویس ایران جوان آنلاین: شاید تا حالا حرف‌های زیادی در مورد بومگردی و تأثیر آن در جذب گرددشگر و رونق صنعت توریسم گفته شده باشد. اما حالا اتفاقاتی در حال وقوع است که می‌تواند مهر تأییدی بر نقش این فعالیت‌ها و میزان استقبال گردشگران از آن باشد. مازندران با دارا بودن ظرفیت‌های بی‌شمار در امر بومگردی توانسته در حوزه صنعت گردشگری چرخ‌های اقتصادی خود را خوب به حرکت درآورد و حالا با فعالیت ۱۰۰ واحد بومگردی در گوشه و کنار این استان، روستاییان رقابت سختی را با هتل‌های مدرن آغاز کرده‌اند و قرار است با نان محلی، پیاله‌های عسل، ماست، سرشیر، کره، مربا و اتاق‌های گلی و زیرانداز‌های سنتی، در برابر اتاق‌ها و امکانات لوکس و غذا‌های فرنگی هتل‌ها قد علم کنند.
حالا مسافران و گردشگرانی که راهی مازندران می‌شوند اول به دنبال روستا‌هایی هستند که با خانه‌های سنتی و زیبایشان در انتظار آنها نشسته‌اند. کسانی که راهی شمال ایران می‌شوند ترجیحشان زندگی چند روزه در خانه‌های بوگردی است. آنها قید اقامت در هتل و مهمانسرا‌ها را می‌زنند و روانه روستاها می‌شوند و خانه‌های کاه‌گلی با سقف‌های چوبی، پنجره‌هایی رو به جنگل و کوهستان و کومه‌های چوبی و خشتی که یادگاری از زندگی پیشینیان است را به همه چیز ترجیح می‌دهند.
اتاق‌های گلی به جای خدمات لاکچری هتل‌ها
هم اکنون ۱۰۰ واحد بومگردی در روستا‌های مازندران فعال شده است و با توجه به میزان استقبال مسافران و گردشگران از آنها، چنان شانه به شانه هتل‌های مدرن پیش می‌روند که پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک جای خوبی در صنعت گردشگری برای خود باز کنند.
نکته حائز اهمیت این است که در بومگردی نباید در ساختار طبیعت تغییری ایجاد کرد و خدمات آن هم تعریف خاصی دارد. با این حال باید در نظر داشت عده‌ایی هم با فرصت طلبی، اماکن خود را اقامتگاه بومگردی جا می‌زنند، در حالی که شرایط لازم را ندارند. سفره‌های رنگینشان را پهن کرده‌اند تا گردشگران نگران طعم و مزه‌ای نباشند و بی‌تردید «بادمجان قلیه»، «انار دون»، «آش‌ترش»، «آش دوغ»، «نازخاتون»، «هلی غورو» خوشمزه است. آنها «چادرشب»، «چوخا»، «شولا»، «کوشیر»، «جاجیم»، جوراب و کلاه پشمی، شمد و سبد‌های چوبی، زنبیل‌های حصیری، نمد، کوزه و ظروف سفالی را آماده کرده‌اند تا انتخاب کنید و به سوغات ببرید. در همین راستا معاون میراث فرهنگی مازندران با بیان اینکه در سال‌های اخیر ذائقه گردشگران ورودی به مازندران از دریا و جنگل به سمت گردشگری روستایی تغییر کرده است، می‌گوید: «از طریق فعالیت‌های بوم گردی، غذا‌های محلی، نوشیدنی‌ها، سفره آرایی بومی، صنایع‌دستی، آداب‌ورسوم و آیین‌ها، موسیقی و فرهنگ فولکلوریک مناطق به نمایش گذاشته می‌شود.» به گفته مهران حسنی، از حدود ۳ هزار روستا در مازندران بیش از نیمی از آنها قابلیت گردشگری و ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی را دارند و تفویض اختیار صدور مجوز‌های بوم گردی به دهیاران و بخشداری‌ها به توسعه این واحد‌ها کمک زیادی خواهد کرد. وی ادامه می‌دهد: «ایجاد واحد‌های بوم گردی در روستاها، علاوه بر حفظ بافت تاریخی و سنتی روستاها، باعث اشتغالزایی جوانان، افزایش حضور گردشگری و درآمد پایدار در روستا‌های استان خواهد شد.»
بومگردی نیازمند استراتژی است
«بوم گردی یا گردشگری در اقامتگاه‌های سنتی، شکلی جدید از صنعت گردشگری رواج یافته در کشورمان است که در آن افراد به‌جای حضور در هتل‌های گران‌قیمت و اماکن شلوغ راهی اماکن سنتی و کم‌هزینه‌تر و در عین حال آرامش‌بخش می‌شوند.» این‌ها بخشی از حرف‌های مدیرکل میراث فرهنگی مازندران است و با بیان اینکه خانه‌هایی که برای این طرح انتخاب می‌شوند به صورت عمده دارای بافت کاملاً سنتی، بدون هرگونه امکانات و لوازم جدید هستند، می‌گوید: «برخورداری از بخاری‌های هیزمی، سماور‌های نفتی، کرسی، بشقاب‌های چوبی و همه ابزار قدیمی از الزامات آنهاست تا همان فضا و شرایط سنتی زندگی سبک قدیمی برای گردشگران بوم‌گرد تداعی شود.» سیف‌الله فرزانه تأکید می‌کند: «باید در برخورد میان گردشگران و بومیان منطقه دقت شود تا سنت بومی دستخوش تغییرات نشود.» تب بومگردی و ایجاد واحد‌های بومگردی در مازندران روبه رشد است و اعتقاد متولیان میراث فرهنگی، آموزش دهیاران و آگاه‌سازی آنها در خصوص ضرورت گرفتن پروانه یکی از دلایل افزایش تعداد اقامتگاه‌های بومگردی دارای پروانه است. حدود ۳ ماه پیش یعنی اوایل مهرماه بود که هفت مجموعه بومگردی در شهرستان‌های نکا، سوادکوه، تنکابن و سوادکوه شمالی به لیست تأسیسات گردشگری استان اضافه شد و با افتتاح این هفت مجموعه تعداد تأسیسات بومگردی در مازندران به نزدیک ۱۰۰ مجموعه رسید. به هرحال هسته‌های اولیه جوامع روستاها بودند که موجب پدید آمدن شهر‌ها شدند و حفظ بافت روستایی امری مهم است. در حال حاضر بیش از ۶۸ هزار آبادی در کشور وجود دارد و کاهش تنوع درآمدی و ضعف زیرساخت‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل مهاجرت روستاییان به شهر‌ها به شمار می‌آید. بنابر این اصول حفظ منابع طبیعی، سازماندهی جامعه، مدیریت و آموزش از جمله اصولی هستند که حتماً باید در گردشگری جوامع محلی مدنظر قرار گیرد. البته به علت اینکه هنوز استراتژی درستی در امر پایش بومگردی صورت نگرفته است، فرصت‌های زیادی که در این زمینه وجود دارد یکی بعد از دیگری یا از دست می‌رود یا اصلاً مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
با تمام اتفاقات خوب و گام‌های بلند بومگردی برای تسخیر بازار هدف گردشگری، نباید فراموش کنیم که سیاست‌گذاری نامناسب و کج فهمی برخی از نهاد‌ها با توجه به میان بخشی بودن اقامتگاه‌ها، عدم توجه به عرضه محوری و تقاضا محوری بودن به عنوان نیروی محرک فرآیند توسعه بوم گردی، تأکید بیش از حد بر رشد بوم گردی به جای توسعه بوم گردی (آمارزدگی)، توجه به مدل‌های تجاری در تصمیم‌گیری و مغفول ماندن ارزیابی اثرات از جمله مهم‌ترین چالش‌های اساسی فرآروی بوم گردی است. همچنین نداشتن مدل محلی برای برنامه‌ریزی رشد و توسعه، عدم توجه کافی به گردشگری صنایع فرهنگی خلاق، ضعف بازاریابی آنلاین و بازاریابی مبتنی بر وب برای بازار هدف خارجی، عدم پیوند بین بوم گردی و تجربه شیوه‌های معیشت بومی و حضور سرمایه‌گذار غیربومی و بدون آشنا به فرهنگ بومی منطقه از جمله دیگر چالش‌های این امر مهم است.
